Ước nguyện mùa lúa chín của người Bru - Vân Kiều
(ĐCSVN) – Lễ hội trỉa lúa của người Vân Kiều nhằm bày tỏ ước nguyện của dân làng về một vụ mùa tốt tươi, thóc về đầy bồ, lúa về đầy kho. Nghi lễ dân gian này không chỉ thu hút sự quan tâm của cộng đồng người Bru - Vân Kiều mà còn thu hút sự quan tâm của nhiều dân tộc anh em khác.
Lễ trỉa lúa (còn gọi là Lễ hội Lấp lỗ) của đồng bào Bru - Vân Kiều, xã Trường Sơn, huyện Quảng Ninh (Quảng Bình) thường tổ chức từ ngày 11 - 14/7 (âm lịch) hằng năm. Theo tín ngưỡng của người Bru - Vân Kiều, trước khi đem hạt giống được cất giữ trong năm ra để trỉa xuống đất gieo mầm một vụ mùa mới, phải làm lễ xin thần trời, thần nước, thần núi, thần rừng, những vị thần đã gìn giữ và bảo hộ cho hạt giống được sinh sôi nảy nở, đến mùa thu hoạch ngô chắc hạt, lúa chín nặng bông.
Theo già làng Hồ Ai, xã Trường Sơn, huyện Quảng Ninh, bà con Bru – Vân Kiều nơi đây luôn tôn thờ thần lúa, xem đây là vị thần quan trọng nhất mang lại ấm no, hạnh phúc cho người dân bản làng.
Lễ trỉa lúa gồm hai phần chính Lễ và Hội. Trong phần Lễ dân làng trang trọng chuẩn bị các vật phẩm Lễ với sự tham dự của người dân bản làng. Địa điểm làm lễ là khu vực đầu làng nơi có những gốc cây lớn, có con suối hay khu đất rộng, trước cửa nhà rông, nơi rộng rãi để có thể tiến hành nghi lễ.
Để tiến hành Lễ trỉa lúa người dân bản làng chọn một già làng làm chủ lễ, ông là người có uy tín với cộng đồng, am hiểu luật tục, có vai trò dẫn dắt điều hành buổi Lễ. Mở đầu lễ, những thanh niên Bru - Vân Kiều tấu lên những bài chiêng rộn ràng, mời gọi các vị thần về dự buổi lễ thiêng liêng của bản làng.
 |
| Khung cảnh Lễ trỉa lúa của người Bru - Vân Kiều. |
Già làng thực hiện các nghi thức Lễ, xin mang những hạt giống để gieo trồng cho một vụ mùa mới, già làng cất lời khấn cầu thần linh phù hộ cho dân bản có sức khỏe tốt, cho hạt giống mọc lên cây lúa, cây ngô, cây đỗ được khỏe mạnh, xanh tốt, chim chóc, muông thú không phá hoại để có mùa màng bội thu người dân bản làng ấm no…
Cuối phần lễ, dân bản vai đeo gùi tay cầm gậy chọc xuống đất, tay kia nhanh chóng gieo từng hạt giống xuống từng lỗ. Đó là những hạt giống chất chứa bao mưa nắng của trời, bao hy vọng cho một vụ mùa ấm no, một cuộc sống đủ đầy, sung túc, được đồng bào cất giữ cẩn thận bên trong những nếp nhà sàn.
Sau phần Lễ là phần Hội, trong không khí rộn ràng, dân bản cùng nhau quây quần, tụ họp bên những mâm cỗ và uống rượu cần trò chuyện vui vẻ, giao lưu văn nghệ. Khách mời cùng giao lưu văn nghệ, chơi các trò chơi dân gian. Không gian lễ hội cũng là một bảo tàng sống lưu giữ nhiều bài hát dân gian, các làn điệu cồng chiêng cổ truyền của người Bru – Vân Kiều.
Đây là dịp đồng bào Bru - Vân Kiều thể hiện tình đoàn kết, gắn bó, cùng nhau xây dựng bản làng giàu đẹp, ấm no và hạnh phúc. Nét nhân văn nổi bật ở Lễ hội, đây là những giây phút được đồng bào đón chờ nhất sau những ngày làm việc vất vả, họ gác lại những chật vật, vất vả của cuộc sống nơi bản làng xa xôi để cùng nhau vui vầy, cùng hòa mình vào không gian văn hóa đậm bản sắc dân tộc mình, để cùng chia sẻ những dự tính cho một mùa vụ mới.