Tác động tiêu cực của chất thải nông nghiệp tới môi trường
Sự gia tăng về sản xuất nông nghiệp đã góp phần tạo ra lượng chất thải khổng lồ, gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, sức khỏe con người và động vật nếu không được xử lý và quản lý đúng cách
Chất thải nông nghiệp là các chất thải sinh ra từ hoạt động sản xuất nông nghiệp, bao gồm các chất thải hữu cơ như phân bón, thức ăn thừa, các chất hóa học như thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, phân bón hóa học và các chất thải khác từ quá trình chế biến và xử lý sản phẩm nông nghiệp.
Các loại chất thải nông nghiệp
Phân loại dựa vào đặc tính
Chất thải nông nghiệp thông thường: Là tất cả loại rác phát sinh từ hoạt động sản xuất nông nghiệp thông thường bao gồm: Rơm rạ, trấu, lá cây, cỏ, phân vật nuôi, chất thải do giết mổ vật nuôi, chế biến thủy hải sản,…Các chất thải này đều có các thành phần không gây hại, hoặc có thành phần gây hại nhưng nằm trong giới hạn cho phép theo quy định của Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Chất thải nông nghiệp nguy hại: là những loại chất thải chứa các thành phần gây hại đến sức khỏe con người và môi trường, có thể gây ngộ độc, lây nhiễm hoặc cháy nổ bao gồm: chai lọ, vỏ bao bì thuốc trừ sâu và thuốc bảo vệ thực vật, thuốc tăng trọng, thuốc kháng sinh, xác động vật và các dụng cụ mổ như kim tiêm và dịch sinh học từ vật nuôi. Đối với nhóm chất thải này, việc xử lý cẩn thận là cần thiết để tránh gây hại cho sức khỏe con người và môi trường.
Phân loại dựa vào nguồn gốc phát sinh
Chất thải từ chăn nuôi: Là chất thải từ quá trình chăn nuôi, giết mổ, chế biến động vật như phân gia súc gia cầm, bao bì vỏ thuốc kháng sinh cho vật nuôi,… Các hoạt động chăn nuôi ở nước ta mỗi năm, lượng chất thải lên đến hàng trăm triệu tấn xong khâu xử lý chất thải chăn nuôi ở nước ta vẫn còn nhiều hạn chế, chủ yếu là tập trung, chôn lấp, ủ phân hữu cơ,…Hiện nay, nhiều địa phương đã tận dụng các loại chất thải chăn nuôi như phân để ủ phân hữu cơ, sử dụng làm phân bón cho cây trồng, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường và hướng tới một nền nông nghiệp hữu cơ bền vững.
Chất thải từ trồng trọt: Là chất thải từ quá trình trồng trọt, canh tác, thu hoạch như rơm rạ, lá cây, thân ngô, lá mía, vỏ bao bì thuốc trừ sâu, bao bì phân bón và kể cả những sản phẩm từ trồng trọt bị hư thối. Theo thống kê, mỗi năm Việt Nam sản xuất khoảng 47 triệu tấn lương thực nhưng lượng chất thải nông nghiệp thải ra môi trường lên đến 84,5 triệu tấn. Trong đó, hơn 70% rác thải nông nghiệp chưa được xử lý.
 |
| Xử lý chất thải nông nghiệp để hạn chế sự tác động tới môi trường |
Tác động tiêu cực của chất thải nông nghiệp
Ảnh hưởng tới sức khỏe con người
Tiêu thụ những thực phẩm không được tẩy rửa sạch như rau củ quả chứa dư lượng thuốc trừ sâu vượt quá mức cho phép, hoặc thịt đã được tiêm thuốc tăng trọng và thuốc kháng sinh, theo thời gian, các hợp chất độc hại này sẽ tích tụ trong cơ thể chúng ta. Điều này có thể gây ra các bệnh liên quan đến thần kinh, tim mạch và nguy cơ mắc ung thư. Do vậy, chúng ta cần suy nghĩ kỹ trong việc lựa chọn thực phẩm để bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình. Chúng ta nên ưu tiên lựa chọn những thực phẩm sạch, được sản xuất theo phương pháp hữu cơ hoặc không sử dụng hóa chất độc hại. Đồng thời, cần tăng cường kiến thức và nhận thức về an toàn thực phẩm để có thể đưa ra những quyết định thông minh khi mua sắm và tiêu dùng. Bảo vệ sức khỏe là trách nhiệm của chúng ta và việc chọn lựa thực phẩm là một phần quan trọng trong quá trình đó.
Ảnh hưởng tới môi trường
Hiện nay, ô nhiễm môi trường vẫn là một vấn đề khó khăn đối với nhiều quốc gia trên toàn cầu. Dù đã có nhiều chính sách quản lý chất thải được Nhà nước ban hành, nhưng việc xử lý chất thải vẫn còn nhiều bất cập. Điều này dẫn đến tình trạng rác thải vẫn tràn lan ở nhiều địa điểm như sông, hồ, bờ bụi…
Ô nhiễm không khí: Chất thải từ vật nuôi, thức ăn dư thừa và đặc biệt là xác chết của vật nuôi nếu không được xử lí đúng cách có thể tạo ra mùi hôi thối. Ngoài ra, việc đốt rơm rạ sau mỗi vụ thu hoạch cũng gây phát sinh nhiều khí như CO2. Tình trạng này làm gia tăng hiệu ứng nhà kính, tăng nguy cơ biến đổi khí hậu và làm cho trái đất ngày càng nóng lên.
Ô nhiễm môi trường đất: Việc sử dụng các loại hóa chất trong nông nghiệp như thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật và phân bón hóa học của người dân đã gây ra mất cân bằng trong hệ vi sinh đất. Điều này dẫn đến tình trạng đất ngày càng khô cằn và mất đi các chất dinh dưỡng quan trọng có sẵn trong đất. Kết quả là, sản phẩm nông nghiệp từ việc trồng trọt không đáp ứng được yêu cầu chất lượng mong muốn.
Ô nhiễm môi trường nước: Nước bị ô nhiễm do quá trình sản xuất và sử dụng các hóa chất, phân bón, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ và chất thải từ các hoạt động nông nghiệp khác được gọi là nước thải nông nghiệp. Nước thải nông nghiệp chứa nhiều chất ô nhiễm như đạm, nitrat, phosphat, thuốc trừ sâu và vi khuẩn gây hại, có thể gây ô nhiễm môi trường nước và ảnh hưởng đến sức khỏe con người và động vật sống. Các chuyên gia cho biết, tỉ lệ bám dính hóa chất trên bao bì trung bình là 1,95%. Nhìn chung, khi các bao bì này được đặt trong các môi trường như sông, hồ, điều này sẽ gây ô nhiễm nguồn nước tại những vị trí đó. Ngoài ra, việc không xử lý chất thải từ các nhà máy chế biến thịt gia súc, gia cầm cũng sẽ gây tác động tiêu cực lớn tới môi trường nước xung quanh.
Chính vì những tác động tiêu cực của chất thải nông nghiệp tới cuộc sống đòi hỏi mỗi người dân cần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường do chất thải nông nghiệp./.