Bài 4: Đắk Lắk phát triển phong phú sản phẩm OCOP
(ĐCSVN) - Nông nghiệp, nông dân, nông thôn có vai trò, vị trí rất quan trọng trong phát triển kinh tế, xã hội tỉnh Đắk Lắk. Với 49 dân tộc anh em sinh sống trên địa bàn, mỗi dân tộc có những kinh nghiệm sản xuất, những nét văn hóa truyền thống, những phương thức sinh kế đặc trưng góp phần tạo nên nét đặc sắc riêng cho Đắk Lắk.
Triển khai tổ chức thực hiện Chương trình “mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) giai đoạn 2018-2020 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 490/QĐ-TTg ngày 07/5/2018, tỉnh Đắk Lắk đã xây dựng và phê duyệt đề án OCOP của tỉnh giai đoạn 2018-2020 và định hướng đến 2030, từ đó, ban hành kế hoạch hằng năm để triển khai thực hiện Chương trình.
Phát huy thế mạnh sẵn có về tiềm năng sản phẩm OCOP
 |
| Trang thông tin điện tử OCOP Đắk Lắk. (Ảnh chụp màn hình) |
Bước đầu Đề án OCOP của tỉnh Đắk Lắk xác định có 84 nhóm sản phẩm nông nghiệp chủ lực, trong đó, nhóm thực phẩm có: tiêu, bơ, sầu riêng, cam, quýt, các loại rau quả; mật ong, heo thịt, cá tầm, cá lăng đuôi đỏ, chả cá thác lác… Sản phẩm đồ uống có: cà phê và các sản phẩm của cà phê, ca cao và các sản phẩm ca cao, trà thảo mộc, trà mãng cầu, hạt mắc ca, rượu mắc ca, chanh dây… Nhóm thảo dược có: tinh bột nghệ, thuốc Ama Kông, tinh dầu sả. Nhóm vải và may mặc có: vải thổ cẩm. Nhóm trang trí - nội thất - lưu niệm có các khu du lịch: Buôn Ko Tam, Trob Bư, cụm du lịch thác Thủy Tiên, du lịch cầu treo Buôn Đôn…
Giai đoạn 2018-2020 có 35 sản phẩm đạt từ 3 sao, vượt 23 sản phẩm so với chỉ tiêu kế hoạch (31 sản phẩm 3 sao, 4 sản phẩm 4 sao). Năm 2021, có 37 sản phẩm đạt từ 3 sao (33 sản phẩm đạt 3 sao, 4 sản phẩm đạt 4 sao). Các sản phẩm đạt 4 sao đều có tiềm năng để hoàn thiện, chuẩn hóa các tiêu chí để nâng cấp chất lượng đạt chuẩn 5 sao (cấp quốc gia) để tham gia vào thị trường quốc tế, như cà phê, ca cao, mắc ca.... Việc xác định đúng thế mạnh, đặc trưng được coi là “nền móng” để triển khai thành công chương trình này.
Đáng chú ý là, Đắk Lắk đang tập trung phát huy thế mạnh sẵn có về tiềm năng, sản phẩm phong phú, chủ lực như cà phê, bơ, sầu riêng, ca cao, măc-ca… nguồn nhân lực, vật lực, củng cố hoàn thiện mẫu bao bì sản phẩm, chất lượng… đồng hành cùng với các chủ thể sản phẩm, xác định mục tiêu thị trường mà sản phẩm hướng đến để có kế hoạch sản xuất cho phù hợp, từ đó khơi dậy nội lực, sự tâm huyết của mỗi tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp trong việc sản xuất, tạo ra giá trị sản phẩm, dịch vụ. Tỉnh cũng đang hướng đến phát triển ngành dịch vụ du lịch nông thôn và bán hàng, phát huy nền tảng văn hóa tinh thần, văn hóa truyền thống của các dân tộc, các lễ hội.
Ngoài sản phẩm OCOP được công nhận như hiện nay (chủ yếu thuộc ngành thực phẩm), Đắk Lắk cũng đang hướng đến phát triển ngành dịch vụ du lịch nông thôn và bán hàng, phát huy nền tảng văn hóa tinh thần, văn hóa truyền thống của các dân tộc, các lễ hội, các sản phẩm văn hóa vật thể và phi vật thể quý giá của tỉnh nhà đến du khách trong và ngoài nước.
Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) Đắk Lắk, để phát triển các sản phẩm nông nghiệp chủ lực thành sản phẩm OCOP, tỉnh đã, đang và sẽ ưu tiên ứng dụng khoa học công nghệ, đặc biệt là công nghệ cao vào sản xuất, phát triển thương mại, dịch vụ nông sản theo hướng bền vững; coi nhu cầu thị trường là mệnh lệnh cho sản xuất; đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp theo hướng tăng tỷ trọng giá trị sản xuất ngành chăn nuôi lên 23-24%, ngành trồng trọt 70-72%, ngành dịch vụ 5-6%; tăng cường sản xuất sản phẩm hàng hóa xuất khẩu cà-phê, hồ tiêu, sắn, cây ăn trái (bơ, sầu riêng, cây có múi) mật ong theo chuỗi giá trị toàn cầu. Bên cạnh đó, tỉnh cũng tập trung tiếp tục phát triển rừng, chăn nuôi bò thịt, lợn và cá nước lạnh trở thành ngành hàng có tính cạnh tranh cấp vùng; thu hút đầu tư và phát triển chế biến sâu nông lâm sản và dịch vụ thương mại; giúp nâng cao thu nhập người dân địa phương.
Ngoài ra, Đắk Lắk cũng đặt mục tiêu nâng cao diện tích và sản lượng sản phẩm chủ lực. Cụ thể, đến năm 2025 diện tích cà phê đạt 203.000 ha, sản lượng đạt 487,2 nghìn tấn, diện tích hồ tiêu đạt 35.000 ha, sản lượng đạt 77,0 nghìn tấn; diện tích cây ăn quả 28.000 ha, sản lượng 326,6 nghìn tấn/năm; đàn bò khoảng 310 nghìn con/năm, sản lượng thịt 17.160 tấn/năm.
Cũng theo Sở NN&PTNT tỉnh, để góp phần thúc đẩy Chương trình OCOP trên địa bàn tỉnh trong những năm tới, đặc biệt khi các sản phẩm OCOP mở rộng nguồn nguyên liệu, tỉnh Đắk Lắk sẽ ban hành các quy định, nội dung, mức hỗ trợ Chương trình OCOP từ nguồn ngân sách Trung ương và địa phương như chi: triển khai chu trình OCOP thường niên, thuê đơn vị tư vấn, hỗ trợ thiết kế bao bì, nhãn mác và mua bao bì, nhãn mác, hỗ trợ xây dựng, nâng cấp điểm bán hàng, Trung tâm OCOP và phòng trưng bày để giới thiệu quảng bá sản phẩm, hỗ trợ xúc tiến thương mại, quảng bá mở rộng thị trường, hỗ trợ quản lý, chất lượng, bảo hộ thương hiệu, chi thưởng cho các sản phẩm đạt sao OCOP... Trước mắt, hỗ trợ các sản phẩm đạt 3 sao trở lên tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại trong và ngoài tỉnh.
Theo đó, tỉnh sẽ đẩy mạnh 4 hoạt động, đầu tiên là xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường, kích cầu tiêu dùng sản phẩm OCOP. Trong các chương trình xúc tiến thương mại, việc kích cầu tiêu dùng sản phẩm OCOP xuất hiện ở nhiều hoạt động khác nhau như lồng vào Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”; hỗ trợ tham gia các hội chợ triển lãm thương mại trên toàn quốc; các Hội nghị kết nối cung cầu quy mô vùng và quốc gia; chương trình đưa hàng Việt về nông thôn; chương trình đưa hàng Việt vào hệ thống phân phối trong và ngoài nước…Tiếp đến là hỗ trợ xây dựng điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP (hiện UBND tỉnh đã giao cho Sở Công Thương). Việc chuẩn hóa theo các tiêu chí của Quyết định 920 giúp cho các Điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP trở thành một nguồn cung cấp hàng phong phú, đa dạng, đáp ứng các nhu cầu về những sản phẩm hàng hóa chất lượng, tinh xảo, độc đáo, ẩn chứa trong mình những yếu tố lịch sử, di sản văn hóa phi vật thể được kết tinh, trao truyền qua các thế hệ ở mỗi vùng miền trên cả nước.
Bên cạnh đó là đẩy mạnh công tác truyền thông, các hoạt động tuyên truyền, quảng bá, xây dựng hình ảnh, thương hiệu nhằm đẩy mạnh tiêu thụ, thúc đẩy sản xuất nông nghiệp, sản phẩm công nghiệp nông thôn, phát triển làng nghề, cải thiện và nâng cao đời sống cho bà con nông dân. Đồng thời, còn tạo ra các không gian, môi trường thuận lợi kết nối người sản xuất và người phân phối, đáp ứng được những khát khao của các chủ thể, các nhà sản xuất OCOP. Qua đó các nhà phân phối sẽ chia sẻ những tín hiệu thị trường, giới thiệu những tiêu chuẩn kinh tế và kỹ thuật để sản phẩm OCOP có thể xuất hiện.
 |
| Gắn phát triển OCOP đa dạng, phong phú trên đặc trưng thế mạnh của địa phương. (Ảnh: HNV) |
Gắn kết Chương trình OCOP vào xây dựng nông thôn mới
Đặc biệt, gắn kết Chương trình OCOP vào xây dựng nông thôn mới, xác định Chương trình xây dựng nông thôn mới là một Chương trình Mục tiêu quốc gia còn OCOP là chương trình phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo hướng phát triển nội lực và gia tăng giá trị; là giải pháp nhiệm vụ trọng tâm trong triển khai thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.
Có thể thấy, OCOP là một chương trình lớn mà thành quả nó mang lại sẽ góp phần cùng với Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, tạo nên diện mạo mới về chất cho nông nghiệp, nông thôn và nông dân. Các sản phẩm OCOP mang dấu ấn địa phương nhưng được gia tăng giá trị lên tầm quốc gia và toàn cầu đang và sẽ đặt ra cho Đắk Lắk nhiều thuận lợi xen lẫn thách thức.
Trong giai đoạn 2021-2025, tỉnh Đắk Lắk với lợi thế là địa phương giàu tiềm năng và thế mạnh về nông sản, việc triển khai Chương trình OCOP gắn với xây dựng nông thôn mới được xác định là hết sức cần thiết, phù hợp với quá trình tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp, góp phần tăng thu nhập cho người dân. Tận dụng tối đa lợi thế về vị trí, địa thế, nền tảng sản xuất với quy mô lớn có thể hình thành vùng chuyên canh, triển khai bằng hình thức liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị, bảo đảm hướng đến nền nông nghiệp tiên tiến (sản xuất áp dụng công nghệ cao), giá trị gia tăng cao (nhà máy chế biến, cơ sở sản xuất), có trách nhiệm và bền vững.
Phó Bí thư Tỉnh ủy Đắk Lắk Y Biêr Niê cho biết, qua Chương trình OCOP đã phát hiện nhiều mô hình hay, cách làm hiệu quả, sáng tạo bứt phá đi lên, góp phần nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm nông nghiệp của tỉnh. "Với phương châm "Chất lượng làm nên thương hiệu", hiện nay rất cần đến sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị trong việc quan tâm đầu tư nhân lực, cơ sở vật chất dành cho Chương trình, sự tự nguyện tham gia của các thành phần kinh tế, đẩy mạnh phát triển sản xuất, chuyên nghiệp hóa và gia tăng giá trị sản phẩm OCOP, gia tăng lợi ích cộng đồng và nhân rộng các mô hình sản xuất kinh doanh có hiệu quả; tạo làn gió mới, đẩy nhanh tiến trình xây dựng nông thôn mới, tái cơ cấu nông nghiệp trên phạm vi địa phương và cả nước", đồng chí Y Biêr Niê nhấn mạnh.
| Chương trình OCOP tại tỉnh Đắk Lắk được triển khai vào năm 2018, đến năm 2020, với sự tuyên truyền mạnh mẽ của cơ quan chức năng, các hộ sản xuất kinh doanh, hợp tác xã đã vào cuộc tiếp cận xây dựng sản phẩm. Từ việc có 35 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP vào năm 2020 thì đến năm 2021, đã có 72 sản phẩm được cấp chứng nhận từ 3 - 4 sao (8 sản phẩm đạt OCOP 4 sao, 64 sản phẩm đạt OCOP 3 sao). Đây là kết quả bước đầu của tỉnh trong việc lan tỏa chương trình. Sản phẩm OCOP đều có mặt tại 15 huyện, xã, thành phố của tỉnh. Trong định hướng phát triển sản phẩm OCOP, tỉnh Đắk Lắk xây dựng Đề án Chương trình OCOP giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Theo đó, mục tiêu đặt ra là tất cả các xã trong tỉnh đều có sản phẩm OCOP; tận dụng tiềm năng, lợi thế, điều kiện để khơi gợi sự sáng tạo ở các vùng, làm sao có đầy đủ 6 nhóm sản phẩm; đến năm 2025 có 200 sản phẩm OCOP, năm 2030 có 300 sản phẩm OCOP được cấp chứng nhận, các sản phẩm nâng dần chất lượng, hạng sao, tiếp cận thị trường trong và ngoài nước một cách thiết thực. |