Afghanistan tiếp tục chìm sâu khủng hoảng

Thứ Hai, 23/08/2021 14:35 (GMT+0)

(ĐCSVN) – Trong những giờ qua, tình hình Afghanistan liên tiếp có những diễn biến mới cả về chính trị và quân sự. Những gì đang diễn ra hiện nay cho thấy, sau 20 năm chiến tranh, nỗi thống khổ của người dân Afghanistan vẫn chưa chấm dứt khi đất nước đang bị cuốn sâu vào khủng hoảng với nguy cơ nội chiến hiện hữu.

• Biểu tình chống Taliban tại nhiều thành phố Afghanistan
• Thế giới tuần qua: Bất ổn và dịch bệnh
• Một số quốc gia đồng ý tiếp nhận người tị nạn Afghanistan
• Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc kêu gọi thành lập chính phủ mới tại Afghanistan
• Hàng nghìn người tháo chạy khỏi Afghanistan, sân bay Kabul hỗn loạn
• Các nước kêu gọi tạo điều kiện sơ tán an toàn khỏi Afghanistan

Đất nước trước nguy cơ nội chiến...

Các binh sỹ Taliban đi tuần tại thủ đô Kabul. (Ảnh: AP)

Ngày 23/8, truyền thông nước ngoài đưa tin, Ahmad Massoud - con trai của một trong những nhà lãnh đạo Liên minh phương Bắc Ahmad Shad Massoud thề sẽ kháng cự lại Taliban tại khu vực tỉnh Panjshir nằm ở phía Đông Bắc Afghanistan và hiện không thuộc quyền kiểm soát của Taliban. Hãng tin Reuters dẫn một số nguồn tin cho biết hơn 6.000 binh sĩ thuộc lực lượng chính phủ và các nhóm dân quân địa phương Afghanistan đã tập trung tại Panjshir. Mặc dù cách không xa thủ đô Kabul, nhưng Panjshir được biết đến với địa hình hiểm trở và phong trào chống Taliban. Một quan chức địa phương - ông Abdul Rahman cho biết, Panjshir từng là thành trì vững chãi nhất trước sự chiếm đóng của Taliban giai đoạn 1995-2001 và nơi đây sẵn sàng phản kháng thêm một lần nữa.

Ngay sau khi Taliban giành quyền kiểm soát thủ đô Kabul, Phó Tổng thống Saleh đã lên đường đến Panjshir. Một ngày sau đó, lá cờ "Liên minh phương Bắc" hay "Mặt trận Hồi giáo thống nhất cứu quốc", phong trào chống Taliban, đã tung bay ở thung lũng này lần đầu tiên kể từ năm 2001. Đại sứ Afghanistan tại Tajikistan Zahir Aghbar tin tưởng Panjshir chác chắn sẽ là thành trì chống lại Taliban của ông Saleh - người mới tự xưng là Tổng thống tạm quyền của Afghanistan sau khi Tổng thống Ashraf Ghani rời bỏ đất nước.

Sau các chiến dịch phản công nhiều giờ qua, hiện lực lượng chống Taliban ở phía Bắc tuyên bố đã giành lại quyền kiểm soát 3 quận là Deh Saleh, Bano và Pul-Hesar gần thung lũng Panjshir – vốn là nơi tập hợp các lực lượng chính phủ và dân quân còn sót lại. The Washington Post, các chỉ huy lãnh đạo chiến dịch chống Taliban đã khẳng định họ đã tiêu diệt 30 tay súng Taliban, bắt giữ 20 người trong đợt phản công đầu tiên kể từ khi phong trào này kiểm soát Afghanistan.

Sau diễn biến trên, tình hình ở Panjshir đang “nóng” lên từng ngày khi hàng trăm chiến binh Taliban bắt đầu di chuyển về nơi đây và chờ đợi lệnh tấn công lực lượng kháng chiến. Một phát ngôn viên của Taliban xác nhận mục tiêu của chiến dịch tại Panjshir là thống nhất quốc gia nằm dưới sự lãnh đạo của phong trào Taliban.  Ngày 22/8, Taliban đã ra tối hậu thư rằng thủ lĩnh Mặt trận Kháng chiến Quốc gia Afghanistan (NRFA) Ahmad Massoud có thời hạn 4 tiếng để hạ vũ khí đầu hàng. Tuy nhiên, thủ lĩnh Massoud đã khước từ đề xuất trên và tuyên bố, Panjshir sẽ không đầu hàng và sẵn sàng kháng cự tới cùng. Ông Masoud cũng cảnh báo nguy cơ sẽ xảy ra nội chiến nếu Taliban không chấp nhận đàm phán chia sẻ quyền lực.

Phát biểu trước phóng viên hãng thông tấn Pháp AFP, một phát ngôn viên lực lượng kháng chiến Afghanistan cho biết, họ đang sẵn sàng cho một cuộc “xung đột kéo dài” với Taliban.

Trong khi đó, tại thủ đô Kabul, ban lãnh đạo Taliban vẫn đang bận rộn với kế hoạch thành lập chính phủ mới, đối thoại với các quan chức cấp cao của chính phủ vừa bị lật đổ sau khi lực lượng này chiếm đóng thủ đô Kabul hồi tuần trước. Một đại diện của Taliban tiết lộ với Reuters rằng các chỉ huy của lực lượng này có kế hoạch gặp gỡ với các cựu Thống đốc và quan chức tại hơn 20 trong số 34 tỉnh của Afghanistan để đưa ra bảo đảm an toàn cho họ và tìm kiếm sự hợp tác.

…người dân Afghanistan hoang mang, chờ đợi hành động từ cộng đồng quốc tế

Người dân Afghanistan chờ đợi tại sân bay Kabul để tìm kiếm cơ hội rời khỏi đất nước, ngày 22/8/2021. (Ảnh: Xinhua)

Trong bối cảnh trên, ngày 22/8, người dân Afghanistan và các công dân nước ngoài tiếp tục đổ xô về sân bay quốc tế Kabul để tìm kiếm cơ hội rời khỏi quốc gia Tây Nam Á đang chìm trong bất ổn. Một quan chức của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) cho biết ít nhất 20 người đã thiệt mạng bên trong và ở khu vực xung quanh sân bay Kabul kể từ ngày 15/8 đến nay. Một số người đã bị bắn và những người khác tử vong do giẫm đạp. Các nhân chứng tại Sân bay Quốc tế Hamid Karzai cho biết tình hình đã trở nên hỗn loạn đến mức một số tay súng Taliban đã bắn chỉ thiên và dùng dùi cui để yêu cầu đám đông xếp hàng trật tự bên ngoài sân bay hôm 22/8.

Đất nước Afghanistan đang chìm trong rối ren và có nguy cơ dấn sâu vào nội chiến. Người lựa chọn phương án rời bỏ đất nước thì hoang mang, tuyệt vọng, còn những người ở lại thì lo lắng, bất an. Chia sẻ với truyền thông, một công dân thủ đô Kabul cho biết, việc làm và các hoạt động kinh doanh đã bị cắt giảm kể từ khi Taliban tiếp quản đất nước. Tỷ lệ thất nghiệp tại đang ở mức tồi tệ nhất và người dân đang tự nhốt mình ở trong nhà, không dám ra đường.

Cuối tuần trước, phát ngôn viên của Cao ủy Liên hợp quốc về người tị nạn (UNHCR) Shabia Mantoo đã bày tỏ quan ngại về thực tế nghiêm trọng ở Afghanistan vốn đang cần hỗ trợ khẩn cấp. Theo bà Mantoo, sau sự kiện Taliban tiếp quản đất nước, Afghanistan đã ghi nhận dấu hiệu hạ nhiệt các cuộc giao tranh, song tác động đầy đủ sau những diễn biến này lại chưa được đánh giá hết. Hiện phần lớn người dân Afghanistan không thể rời khỏi đất nước thông qua các kênh thông thường.

Trước tình hình trên, trong một thông điệp trên Twitter, ngày 22/8, Thủ tướng Anh Boris Johnson cho biết ông sẽ triệu tập phiên họp các nhà lãnh đạo nhóm G7 vào ngày mai (24/8) để thảo luận khẩn cấp về tình hình Afghanistan. Cuộc họp sẽ diễn ra theo hình thức trực tuyến. Nhà lãnh đạo Anh hối thúc cộng đồng quốc tế cần hợp tác để bảo đảm sơ tán an toàn các công dân và tránh nguy cơ xảy ra khủng hoảng nhân đạo ở Afghanistan.

Ngày 22/8, Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) ngày kêu gọi các lãnh đạo tương lai của Afghanistan và cộng đồng quốc tế bảo đảm Afghanistan không bao giờ lại trở thành một cơ sở hay nơi trú ẩn của các phần tử khủng bố. Tuyên bố của OIC cũng đồng thời kêu gọi đối thoại có đủ mọi thành phần để giải quyết cuộc khủng hoảng sau khi Taliban kiểm soát đất nước. Tổ chức này cũng hối thúc cộng đồng quốc tế cần nhanh chóng hành động để giải quyết vấn đề cứu trợ nhân đạo cấp bách tại Afghanistan.

Trong thông điệp phát đi ngày 22/8, Tổng thống Mỹ Joe Biden khẳng định, việc nước này có áp đặt các lệnh trừng phạt nhằm vào Taliban hay không còn thuộc vào lối hành xử của lực lượng này.

“Cho đến nay, Taliban vẫn chưa có hành động nào chống lại các lực lượng Mỹ… Họ cũng đã thực hiện lời hứa về việc cho phép người Mỹ vào sân bay Kabul để sơ tán… Vì thế, chúng tôi sẽ tiếp tục chờ đợi xem liệu những gì họ nói có trở thành sự thật hay không” – ông J.Biden nhấn mạnh.

Theo người đứng đầu Nhà Trắng, hiện Mỹ đã mở rộng khu vực an toàn xung quanh sân bay Kabul và Taliban cũng tỏ ra hợp tác trong vấn đề này./.