Vẻ đẹp văn hóa trên trang phục người Dao quần chẹt
(ĐCSVN) - Dân tộc Dao có nhiều phong tục, tập quán lâu đời giàu bản sắc, lưu giữ nhiều giá trị nhân văn tốt đẹp, trong đó trang phục truyền thống của người Dao quần chẹt là một điểm nhấn phản ánh sinh động đời sống, văn hóa của đồng bào ở vùng Tây Bắc, Đông Bắc đất nước.
Dân tộc Dao ở Việt Nam ở Việt Nam có dân số 891.151 người, sinh sống tập trung ở vùng cao phía Bắc tại các tỉnh như Cao Bằng, Hà Giang, Tuyên Quang, Lào Cai, Yên Bái, Quảng Ninh, Cao Bằng, Bắc Kạn, Lai Châu, Hòa Bình đến các tỉnh Trung du như: Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hòa Bình. Người Dao gồm các nhóm khác nhau như Dao Đỏ, Dao Tiền, Dao Quần Chẹt, Dao Thanh Y, Dao Áo dài, Dao Quần Trắng… mỗi nhóm người Dao mang những nét riêng về phong tục, tập quán, mà biểu hiện rõ nét nhất là trên trang phục của đồng bào.
Hiện nay dân tộc Dao dù chia nhiều nhóm người nhưng ngôn ngữ vẫn thống nhất cho thấy rõ mối quan hệ gắn kết trong cộng đồng người Dao, họ cùng nhau duy trì, phát huy những giá trị tốt đẹp hình thành lên bản sắc dân tộc Dao.
Cũng như các nhóm người khác trong cộng đồng dân tộc Dao, người Dao Quần Chẹt sinh sống tại các tỉnh Tuyên Quang, Hòa Bình, Vĩnh Phúc có nhiều phong tục tập quán lâu đời độc đáo, trong đó phải kể đến nét đẹp trong văn hóa trang phục. Trang phục truyền thống của người Dao Quần chẹt đa dạng từ quần, áo, yếm, khăn, mũ... Lấy tông màu chàm đen làm chủ đạo, kết hợp với những nét hoa văn thêu chỉ, các phụ kiện, trang sức khá cầu kỳ, hòa quyện vào nhau thành một khối thống nhất.
Trang phục truyền thống nam giới người Dao, tỉnh Tuyên Quang, lấy gam mầu chàm là chủ đạo, chất liệu dệt trang phục là vải lanh, nhuộm chàm. Trang phục nam giới đơn giản hơn nữ giới, bộ trang phục gồm một áo cánh ngắn, cài cúc, cổ đứng để mặc ngoài, tất cả đều màu chàm. Áo có 4 thân được ghép bằng 4 thân vải khổ hẹp khoảng 30cm, xẻ ngực để cài khuy. Áo dài quá thắt lưng, gấu bằng, xẻ tà từ cạp quần, tay dài tới mắt cá tay, cổ đứng, có 3 túi thêu hoa văn chim, cây. Bộ trang phục truyền thống nam giới hiện nay được sử dụng phổ biến đời sống thường nhật của người Dao quần chẹt.
 |
| Thiếu nữ dân tộc Dao. |
Đối với người phụ nữ dân tộc Dao, chuyện ăn mặc rất được coi trọng, trang phục của họ thể hiện sự sáng tạo, tinh tế trên từng đường kim, mũi chỉ. Ngay từ khi còn nhỏ, các cô gái Dao đã được các bà, mẹ truyền dạy cho cách kéo sợi, dệt vải hay may vá thêu thùa. Theo quan niệm người Dao đỏ, màu đỏ mang lại hạnh phúc, may mắn, tạo ra năng lượng tích cực với con người. Vì vậy đây gam màu đỏ được đồng bào sử dụng chủ đạo trong nghệ thuật trang trí trang phục. Trang phục truyền thống của người Dao đỏ gồm: Áo, yếm áo, quần, khăn vấn đầu, thắt lưng và các đồ trang sức khác đi kèm.
Những đôi bàn tay khéo léo, của các phụ nữ Dao Tiền đã thêu những nét hoa văn tinh tế, chắp ghép những trang sức trang trí bằng bạc. Theo những người Dao, chỉ nhìn vào bộ trang phục của người con gái họ biết được tài năng, sự khéo léo, chăm chỉ cũng như đức hạnh của người phụ nữ Dao.
Nghệ thuật trang trí trang phục người Dao quần chẹt thể hiện sự kết tinh sáng tạo, góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa của người Dao. Trong xã hội hiện đại ngày nay, đời sống xã hội phát triển, quá trình giao thoa, tiếp biến văn hóa diễn ra mạnh, kéo theo đó là sự mai một văn hóa truyền thống. Nhưng đồng bào dân tộc Dao vẫn giữ được nền văn hóa phong phú và đậm đà bản sắc của mình. Những nét văn hóa đó góp phần phát huy những giá trị nhân văn trong bức tranh văn hóa cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam.