Tăng cường họp tác Việt Nam và Thụy Điển trong chuyển đổi năng lượng
(ĐCSVN) - Chính phủ Thụy Điển thông qua các cơ quan, ban, ngành cũng như các doanh nghiệp Thụy Điển hoạt động trong lĩnh vực năng lượng, nhận thấy sự tương đồng giữa Việt Nam và Thụy Điển trong các vấn đề này và mong muốn hỗ trợ Việt Nam đạt được mục tiêu cung cấp điện ổn định, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội cũng như giảm thiểu biến đổi khí hậu.
Thông tin này được khẳng định tại sự kiện có chủ đề “Chuyển đổi năng lượng - Vai trò của hệ thống điện” diễn ra chiều 7/12 tại Hà Nội. Sự kiện do Hitachi Energy, Đại sứ quán Thụy Điển tại Hà Nội, Business Sweden, cùng với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) tổ chức.
Tại sự kiện, đại biểu hai bên đã cùng nhau thảo luận về cách Thụy Điển và Việt Nam có thể chia sẻ các kinh nghiệp thực tiễn trong lĩnh vực này. Mục tiêu chính hướng tới chia sẻ về những thách thức của việc vận hành hệ thống điện, trong đó nguồn phát phụ thuộc vào thời tiết và dựa trên biến tần chiếm tỷ trọng lớn, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm và các ví dụ thực tiễn về phương án giải quyết những thách thức đó bằng cách áp dụng các công nghệ kỹ thuật số và thiết bị tiên tiến nhất do Hitachi Energy cung cấp.
Dịp này, các đại biểu cũng thảo luận tổng quan về quá trình hội nhập năng lượng tái tạo của Việt Nam cùng với triển vọng và xu hướng công nghệ trong ngành điện. Đồng thời, đi sâu vào các cuộc thảo luận chuyên đề về chủ đề công nghệ kĩ thuật số cho lưới điện linh hoạt, an toàn và ổn định…
Phát biểu chào mừng, ông Ngô Sơn Hải, Phó Tổng giám đốc EVN Việt Nam nhấn mạnh, các hệ thống điện trên thế giới đã và đang trải qua các quá trình chuyển đổi lớn, từ nguồn thâm dụng carbon đến nguồn không phát thải carbon, từ nguồn phát điện chủ động đến các nguồn phát đa dạng và phụ thuộc vào thời tiết, từ phát điện tập trung sang phát điện phân tán hơn, từ nhu cầu vận tải và sưởi ấm bằng nhiên liệu hóa thạch sang tăng nhu cầu điện khí hóa. “Tại Việt Nam, quá trình chuyển đổi năng lượng đang diễn ra mạnh mẽ trong những năm gần đây, phù hợp với xu hướng toàn cầu hướng tới một tương lai bền vững hơn. Sự gia tăng mạnh mẽ của tỉ trọng nguồn phát phụ thuộc vào thời tiết trong cơ cấu phát điện có thể gây ra một số thách thức trong việc vận hành, đòi hỏi được giải quyết khẩn cấp nhằm đảm bảo việc cấp điện một cách ổn định và an toàn, đồng thời tránh nguy cơ buộc phải cắt giảm mạnh nguồn năng lượng sạch” - Phó Tổng giám đốc EVN nói.
Đồng quan đểm trên, phát biểu tại sự kiện, ông Bùi Quốc Hùng, Phó Cục trưởng Cục điện lực và năng lượng tái tạo, Bộ Công Thương cũng cảnh báo, một trong các thách thức là lưới điện hiện hữu có thể không được chuẩn bị tốt để đáp ứng với các nguồn phát mới đặt tại các địa điểm xa các trung tâm phụ tải. Khả năng hiện tại của các đường dây truyền tải dài có thể nhanh chóng bị bão hòa dẫn đến tắc nghẽn lưới điện, buộc phải cắt giảm nguồn tái tạo và làm tăng chi phí năng lượng. “Một vấn đề quan trọng khác liên quan đến yêu cầu điều độ theo từng thời điểm, với khoảng thời gian chênh lệch từ vài miligiây đến chênh lệch theo mùa. Hệ thống điện cần phải trở nên linh hoạt và hiệu quả hơn trên toàn lưới, nhằm đạt được các mục tiêu về khí hậu” - ông Hùng cho hay.
Phát biểu tại sự kiện, bà Ann Måwe, Đại sứ Thụy Điển tại Việt Nam cho biết Thụy Điển nỗ lực hình thành một xã hội phúc lợi, bền vững, đồng thời truyền cảm hứng cho các quốc gia khác đi theo con đường tương tự. Đại sứ cũng bày tỏ mong muốn thúc đẩy và tạo điều kiện sáng tạo đổi mới giữa Thụy Điển và Việt Nam, xây dựng mối quan hệ hữu nghị, đối tác bền vững hàng thập kỷ để cùng nhau hướng tới sự kiên cường và thịnh vượng trong tương lai.
Trong khi đó, tại sự kiện, ông N Venu, Giám đốc điều hành khu vực Ấn Độ và Nam Á, Hitachi Energy đã chia sẻ kinh nghiệm và nêu các ví dụ thực tiễn về phương án giải quyết những thách thức bằng cách áp dụng các công nghệ kĩ thuật số và thiết bị tiên tiến nhất do Hitachi Energy. Trong đó, có đề cập tới việc bù nối tiếp điều khiển bằng thyristor trên đường dây truyền tải điện cao áp (xoay chiều) là giải pháp hữu hiệu để mở rộng khả năng truyền tải của các đường dây dài hiện hữu, vốn bị hạn chế [để tránh] ảnh hưởng của dao động điện áp và góc pha. Tuy nhiên, về dài hạn và đối với đường dây Bắc Nam dài đến 1500km, giải pháp này có thể chưa đủ hiệu quả để giải quyết nhu cầu công suất truyền tải. Đồng thời, khẳng định thêm, việc truyền tải điện một chiều cao áp dựa trên công nghệ biến đổi nguồn áp có thể nâng cao tính linh hoạt và hiệu quả tổng thể của hệ thống, bao gồm lưới truyền tải xoay chiều hiện hữu. Hệ thống HVDC đa trạm đầu cuối sẽ cho phép khai thác năng lượng tái tạo từ các địa điểm có công suất phát tốt nhất, truyền đến các trung tâm phụ tải lớn.
Ngoài ra, các giải pháp kỹ thuật số như hệ thống giám sát diện rộng (WAMS) và chương trình khắc phục sự cố có thể giúp phát hiện hiệu quả các nhiễu động nguy hiểm, nhanh chóng đánh giá rủi ro an ninh có thể xảy ra đối với nguồn cung cấp và phản ứng tức thời theo kịch bản đã được lập trình, ví dụ ngừng cấp hay ngừng phát điện.
Công nghệ lưu trữ năng lượng như pin và thủy điện tích năng đang trở thành một công nghệ hỗ trợ quan trọng cho các hệ thống điện tái tạo. Pin có thể cân bằng hiệu quả các nguồn năng lượng tái tạo thay đổi trong thời gian ngắn bằng cách cung cấp phản ứng tức thời đối với sự mất cân bằng cung cầu đột ngột và duy trì sự ổn định tần số.
Trên thực tế, hế thống BESS được trang bị các thuật toán điều khiển máy đồng bộ ảo có thể phản ứng quán tính, tương tự như quán tính cơ học của bánh đà. Thủy điện tích năng được trang bị các máy bơm có thể thay đổi tốc độ thông qua bộ biến đổi tần số tĩnh, có thể điều chỉnh tốc độ và công suất bơm nhịp nhàng, tăng tính linh hoạt và ổn định của hệ thống. Các hồ chứa thủy điện tích năng có thể lưu trữ lượng năng lượng đáng kể trong thời gian dài hơn, cũng như thực hiện được số lượng lớn các chu kỳ sạc - xả trong suốt vòng đời.
 |
| Sự kiện diễn ra tại trụ sở EVN Hà Nội, Việt Nam (Ảnh: HNV) |
“Hệ thống điện Thụy Điển có thiết kế tương tự như hệ thống điện Việt Nam. Các nhà máy thủy điện nằm chủ yếu ở phía bắc trong khi các trung tâm phụ tải chính nằm ở phía nam Thụy Điển. Các trục truyền tải điện xoay chiều cao áp đường dài sử dụng kết hợp hệ thống bù nối tiếp cố định và điều khiển bằng thyristor (TCSC) giúp tối đa hóa khả năng truyền tải bằng cách cải thiện độ ổn định của điện áp và góc pha. TCSC được điều khiển động, liên tục giúp giảm thiểu hiệu tác hại của việc cộng hưởng tần số thấp (SSR) giữa các đường dây điện có trang bị hệ thống bù cố định và máy phát tuabin.” - TS Gerard Salge, Giám đốc Công nghệ toàn cầu của Hitachi Energy thông tin tại sự kiện.
|
Là một đất nước ở vùng địa lý trải dài, người Thụy Điển sử dụng rất nhiều năng lượng nhưng lượng khí thải lại thấp. Chìa khóa đó chính là năng lượng tái tạo, chủ yếu là thủy điện và hạt nhân, cùng với sự đóng góp ngày càng nhiều từ năng lượng gió. Thụy Điển có công suất lắp đặt điện gió trên bờ, xa bờ và điện mặt trời cao. Điều này đòi hỏi phải lập kế hoạch và triển khai vận hành hệ thống một cách cẩn trọng, bao gồm duy trì dự trữ ổn định, mua bán điện với các nước láng giềng cũng như giám sát chặt chẽ và phản ứng tức thời nếu có bất kỳ thay đổi quan trọng nào trong hoạt động điều độ hoặc nếu có sự cố trên lưới điện truyền tải. Svenska Kraftnät (SvK) là đơn vị vận hành hệ thống truyền tải của Thụy Điển sẽ giới thiệu tổng quan về các khía cạnh nêu trên trong hoạt động quản lý lưới điện Thụy Điển, bao gồm thiết kế và triển khai các thay đổi cần thiết trong cơ chế đấu nối (grid code) và thị trường điện. Ngoài ra, SvK sẽ trình bày về triển vọng và tầm nhìn chiến lược trong xây dựng các giải pháp nhằm tiếp tục cung cấp điện một cách đáng tin cậy, ổn định, với giá cả hợp lý trong hành trình tiến tới không phát thải carbon trên toàn bộ hệ thống năng lượng trong vài thập kỷ tới. |