Siết chặt quản lý ví điện tử
(ĐCSVN) - Nếu phát hiện các nhà cung cấp dịch vụ ví điện tử, cổng thanh toán trực tuyến có dấu hiệu hưởng lợi kinh tế từ các sòng bạc online thì đây sẽ bị coi là số tiền thu lời bất chính, nguồn gốc tiền do đánh bạc mà có nên cần áp dụng Điểm b Khoản 1 Điều 47 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 để truy nộp ngân sách nhà nước.
Cờ bạc online nở rộ một phần đến từ việc nộp tiền quá dễ dàng. Con bạc không chỉ chuyển qua thẻ cào điện thoại như trước, mà còn công khai qua các ví điện tử, tiền điện tử, tài khoản ngân hàng với số tiền ngày càng lớn.
Các hình thức nạp tiền, thanh toán trên sòng bạc không những không bị giới hạn, mà trở nên dễ dàng hơn trước. Con bạc giờ đây không phải nạp tiền một cách lén lút qua các thẻ cào điện thoại như trước, mà công khai qua các ví điện tử (như Momo, Zalo Pay, Viettel Pay…), tiền điện tử, tài Khoản ngân hàng. Đặc biệt, các đối tượng sử dụng hình thức chuyển tiền bằng tiền kỹ thuật số nên một lượng tiền lớn trong nước có thể được “rửa” trái phép để tuồn ra nước ngoài.
Có thể nêu ra như vụ Phan Sào Nam, tiền nạp từ thẻ viễn thông và thẻ game là 9.296 tỷ đồng (chiếm 97%); tiền từ các ngân hàng là 168 tỷ đồng (chiếm 1,75%); tiền từ các công ty trung gian thanh toán hơn 200 tỷ đồng. Trong đó, các doanh nghiệp viễn thông như Viettel, Vinaphone, Mobifone… hưởng lợi khoảng 1.402 tỷ đồng (tương đương 16% tổng giá trị thẻ nạp). Các đơn vị trung gian khác như Cty Cổ phần dịch vụ Home Direct hưởng 8,9 tỷ đồng; Cty Cổ phần Thanh toán điện tử VNPT EPAY 54 tỷ đồng; Cty Cổ phần Cổng trung gian thanh toán Ngân lượng 481 triệu đồng; Cty GTS hơn 188 tỷ đồng…
 |
| Cờ bạc online nở rộ một phần đến từ việc nộp tiền quá dễ dàng |
Đáng chú ý, cơ quan chức năng cũng khởi tố một số lãnh đạo của Cty Cổ phần dịch vụ Home Direct và Cty Cổ phần Thanh toán điện tử VNPT EPAY… về tội “tổ chức đánh bạc” vì có hành vi tiếp tay cho sòng bạc Rikvip khi họ biết rõ đây là sòng bạc trái phép nhưng vẫn hợp tác, cung cấp dịch vụ thanh toán.
Bà Nguyễn Huyên Phương, đại diện truyền thông Cty Cổ phần dịch vụ Di động trực tuyến (sở hữu ví điện tử Momo) cho biết về nguyên tắc, các ví điện tử đều nắm bắt được thông tin tài khoản của đầu đến và đầu đi. Vừa qua, đơn vị này cũng phát hiện nhiều trường hợp sử dụng dịch vụ ví điện tử Momo để thực hiện các hành vi vi phạm như cờ bạc, cá cược bất hợp pháp, lừa đảo…
Momo không cho phép người Việt ở nước ngoài đăng ký tài khoản và không giao dịch ngoài lãnh thổ. Để sử dụng MoMo, người dùng phải có số điện thoại ở Việt Nam, đồng thời, tài khoản phải được liên kết với tài khoản thanh toán của ngân hàng trong nước nên về bản chất dòng tiền trên các sòng bạc vẫn ở trong nước. “Việc ngăn chặn hoàn toàn rất khó”, bà Phương thừa nhận.
Theo ông Đinh Hồng Quân, TGĐ Cty Cổ phần Cổng trung gian thanh toán Ngân Lượng, ví điện tử giới hạn số tiền giao dịch 10 triệu đồng/ngày và 100 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, những tài khoản phục vụ cho mục đích cờ bạc online, cá độ… thường chia nhỏ số tiền giao dịch để tránh sự chú ý. Thậm chí, đối tượng còn thuê người lập tài khoản, nhờ hộ ví điện tử để chuyển tiền. Do đó về bản chất, việc giao dịch vẫn được thực hiện đúng quy định. Với những ví giao dịch lớn, biến động thường xuyên, công ty sẽ đưa vào diện nghi ngờ, giám sát.
Nêu quan điểm việc phòng ngừa, ngăn chặn giao dịch những hàng hóa, dịch vụ bất hợp pháp, như cờ bạc online là trách nhiệm nhiều bên, đại diện Ngân hàng Nhà nước cho biết đã yêu cầu các ngân hàng, ví điện tử rà soát toàn bộ quy trình, thủ tục, mở, sử dụng tài khoản, và xác minh thông tin người dùng để ngăn chặn các tài khoản, giao dịch bất thường. Đối với ví điện tử, những đơn vị này phải có trách nhiệm trong việc xác minh các tài khoản, giao dịch, báo cáo những giao dịch đáng ngờ, gửi cho Cục phòng, chống rửa tiền; phối hợp chặn giao dịch, khóa tài khoản khi có yêu cầu từ cơ quan chức năng.
Nhìn nhận từ góc độ pháp lý, trao đổi với phóng viên Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, Luật gia Bùi Thu Trang, Công ty Luật TNHH Trường Sơn nêu quan điểm dù các đơn vị trung gian thanh toán không có nghĩa vụ và không kiểm soát mục đích sử dụng của khách hàng, nhưng không vì thế mà buông lỏng việc kiểm tra, giám sát. Các đơn vị phải có trách nhiệm trong việc phát hiện, ngăn chặn kịp thời các giao dịch, tài khoản bất thường. Chẳng hạn, một tài khoản bình thường không thể nhận chuyển tiền từ hàng nghìn tài khoản khác được. Khi có những giao dịch như thế, các đơn vị phải kiểm tra ngay. Việc mở tài khoản cũng cần được xác minh kỹ càng, không thể cho đua nhau mở. Trong trường hợp, các đơn vị trung gian hợp tác cung cấp dịch vụ cho các sòng bạc và được hưởng lợi từ việc này, cơ quan chức năng cần truy cứu trách nhiệm.
Hiện chưa có quy định cụ thể về quản lý đồng tiền kỹ thuật số, xem đây là một loại tài sản nên không ít đối tượng lợi dụng kẽ hở để rửa tiền, chuyển tiền ra nước ngoài. Chính phủ cũng đã giao Ngân hàng Nhà nước xây dựng quy định quản lý tiền kỹ thuật số, thời hạn hoàn thiện cuối năm 2020, nhưng đến nay vẫn chưa xây dựng được.
Về mặt xử lý hành vi vi phạm pháp luật, nếu có đủ căn cứ chứng minh, các ví điện tử có dấu hiệu “tiếp tay” dù biết rõ đây là sòng bạc trái phép thì có thể sẽ bị truy tố về tội “Tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc” theo Điểm a, b, c Khoản 2 và Khoản 3 Điều 322, Bộ Luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017. Theo đó người nào phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị phạt tù từ 05 đến 10 năm: (i) Có tính chất chuyên nghiệp; (ii) Thu lợi bất chính 50.000.000 đồng trở lên; (iii) Sử dụng mạng Internet, mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử để phạm tội. Hơn nữa, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Ngoài ra nếu phát hiện các nhà cung cấp dịch vụ ví điện tử, cổng thanh toán trực tuyến có dấu hiệu hưởng lợi kinh tế từ các sòng bạc online thì đây sẽ bị coi là số tiền thu lời bất chính, nguồn gốc tiền do đánh bạc mà có nên cần áp dụng điểm b Khoản 1 Điều 47 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 để truy nộp ngân sách nhà nước.
Mặt khác đối với các cá nhân tham gia đánh bạc online trái phép đã có quy định xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy tố hình sự tùy vào mức độ vi phạm. Cụ thể theo Nghị định 167/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng và chữa cháy; phòng, chống bạo lực gia đình tại Khoản 1, điểm a, b, c Khoản 2, Khoản 6, Khoản 7 Điều 26 quy định các mức phạt hành chính về hành vi đánh bạc trái phép. Đối với hành vi đánh bạc như mua số lô, số đề bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 200.000 đồng đến 500.000 đồng.
Đối với những hành vi đánh bạc sau đây bị phạt từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng: (i) Đánh bạc trái phép bằng một trong các hình thức như xóc đĩa, tá lả, tổ tôm, tú lơ khơ, tam cúc, 3 cây, tứ sắc, đỏ đen, cờ thế hoặc các hình thức khác mà được, thua bằng tiền, hiện vật; (ii) Đánh bạc bằng máy, trò chơi điện tử trái phép; (iii) Cá cược bằng tiền hoặc dưới các hình thức khác trong hoạt động thi đấu thể thao, vui chơi giải trí, các hoạt động khác. Ngoài ra, các tang vật, phương tiện phục vụ và tiền do hành vi đánh bạc trái phép kể trên mà có sẽ bị tịch thu. Đối với người nước ngoài tùy theo mức độ vi phạm có thể bị áp dụng hình phạm trục xuất.
Luật gia Bùi Thu Trang cho rằng nếu có đủ căn cứ, các cá nhân đánh bạc trái phép sử dụng mạng Internet, mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử sẽ bị truy tố về tội “Đánh bạc” quy định tại Điểm c Khoản 2 Điều 321 Bộ Luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 với mức án tù từ 03 năm đên 07 năm.
Có thể thấy rằng, hệ sinh thái của các ví điện tử ngày càng đa dạng và khó kiểm soát, do vậy các cơ quan chức năng cần phải siết chặt quản lý trong thời gian tới, sớm thiết lập hành lang pháp lý, vá các lỗ hổng pháp luật nhằm ngăn chặn những hành vi đánh bạc, rửa tiền bất hợp pháp./.