Nỗi lo từ các vụ nổ xe khách
(ĐCSVN) - Trước vụ nổ xe khách kinh hoàng ở Bắc Ninh vừa qua khiến nhiều người thương vong, đã có không ít vụ việc tương tự. Điều đó đang cho chúng ta thấy điều gì?
Hiện trường vụ nổ xe khách tại Bắc Ninh ngày 21/02/2017. (Ảnh: Thanh Thương/TTXVN)
Ngày 2/6/2016, chiếc xe khách 35 chỗ ngồi của nhà xe Khánh Đơn chạy tuyến Thà Khẹt (Lào) về huyện Nghi Lộc (Nghệ An) bất ngờ nổ tung khiến 8 người tử vong và 5 người bị thương nặng.
Năm 2014, trên tuyến QL1A đoạn qua địa bàn xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An, đã xảy ra vụ nổ một hộp quà trên xe khách giường nằm (chạy tuyến Vinh – Hà Nội) khiến 3 người bị thương nặng...
Theo thông tin từ cơ quan điều tra Công an tỉnh Bắc Ninh thì nguyên nhân vụ nổ trên xe khách 14B – 006.94 do có vận chuyển thuốc nổ. Thuốc nổ này được rút ra từ các viên đạn (lấy vỏ đạn để đúc đồng), vật liệu đó của ai, từ đâu ra thì cơ quan điều tra đang làm rõ. Còn các vụ nổ trước đó ở Lào, Nghệ An đều có yếu tố vật liệu nổ như thuốc nổ, thuốc pháo…
Với vụ nổ xảy ra ở Bắc Ninh, dường như thảm kịch đã bị lặp lại, khi mà thời điểm cách đây 14 năm về trước, 7h30 ngày 2/5/2003, tại khu vực chợ Đại Bái, xã Đại Bái, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh đã xảy ra vụ nổ cực kỳ thảm khốc: Chỉ sau một tiếng nổ, chiếc xe khách mang biển số 29H-6583 bốc cháy dữ dội. Khoảng 50 hành khách trên xe và 30 người đi đường, buôn bán tại cổng chợ Đại Bái đã gặp nạn. Vụ nổ làm 5 người tử vong ngay tại chỗ.
Những vụ nổ kể trên hẳn là nỗi ám ảnh với bao người, bởi nó quá kinh hoàng, gây hậu quả là sự tang tóc, mất mát, thiệt hại cả vật chất, tinh thần cho các nạn nhân mà không gì có thể bù đắp được.
Đáng lo ngại, những hiện tượng trên đang báo động sự mất an toàn, khâu quản lý, đảm bảo an ninh trong hoạt động vận tải chở khách đang có vấn đề, khi để lộ ra lỗ hổng không hề nhỏ. Chẳng vậy mà nhà xe nhận quà gửi là cái loa nhưng thực chất bên trong nén đầy thuốc nổ hay có những chuyển xe khách chở đầy pháo, thậm chí thuốc nổ ngụy trang là những hộp đồ, thùng hàng mà không bị phát hiện.
Có thể khẳng định rằng, có “gan trời” các nhà xe mới dám chuyên chở những món hàng chết người như vậy, ngoại trừ những đối tượng bất chấp nguy hiểm, có chủ ý và liều mạng vận chuyển thứ hàng cấm trên để buôn bán kiếm lời.
Trong câu chuyện này, các nhà xe cũng là những nạn nhân. Để xảy ra các sự vụ liên tiếp nhau trong nhiều năm rõ ràng có trách nhiệm của một số cơ quan chức năng, trong đó có các đơn vị chuyên trách với đầy đủ chuyên môn nghiệp vụ, phương tiện kỹ thuật chuyên dụng lẽ ra có thể để phòng, cảnh báo, ngăn chặn trước những vụ việc đang tiếc. Thêm nữa, việc quản lý vật liệu nổ và quản lý vận tải hành khách rõ ràng có dấu hiệu buông lỏng.
Không thể phủ nhận, mặc dù những năm qua cơ quan chức năng rất nỗ lực trong công tác quản lý, xử lý các hành vi tàng trữ, vận chuyển vật liệu nổ, nhưng tình trạng trên vẫn có dấu hiệu diễn ra và ngày càng phức tạp. Sự cám dỗ của đồng tiền lợi nhuận đã làm mờ mắt một số đối tượng liều mạng, đánh cược mạng sống để buôn bán loại hàng hóa nguy hiểm, gây tai họa cho bao người.
Về vụ nổ xe khách ở Bắc Ninh vừa qua, theo phân tích của Luật sư Phạm Thanh Bình, Giám đốc Công ty Luật Bảo Ngọc (Đoàn Luật sư Hà Nội) thì trước tiên cơ quan công an khởi tố vụ án để điều tra nguồn gốc vật liệu nổ, động cơ của những người liên quan. Nếu xác định được nghi phạm cố tình mang vật liệu nổ (công cụ gây án), cơ quan sẽ khởi tố bị can về hành vi giết người. Với thiệt hại trong vụ án này, nếu bị kết tội, nghi phạm có thể chịu mức án cao nhất tới tử hình. Theo luật sư Bình, nhà xe có thể không bị liên đới trách nhiệm vì cũng là nạn nhân.
Liên quan quy định vận chuyển hành lý của hành khách và gửi hàng hóa qua xe khách, Luật sư Trần Tuấn Anh (Giám đốc Công ty luật Minh Bạch, Đoàn Luật sư Hà Nội) cho biết, đối với loại hình vận chuyển hành khách xe khách, chưa có quy định bắt buộc kiểm tra, soi chiếu hành lý, hàng hóa tại bến xe trước khi hành khách lên xe. Việc kiểm tra hàng hóa vận chuyển do các nhà xe tự chủ động.
“Về hành lý khách hàng mang theo, pháp luật hiện tại không có quy định về việc nhà xe kiểm tra hành lý, hàng hóa hành khách mang theo. Vậy nên có nhiều đối tượng lợi dụng xe khách để vận chuyển hàng cấm. Tuy nhiên, nếu nhà xe nghi ngờ khách mang hàng cấm thì có thể thông báo với nhà chức trách để kiểm tra”, Luật sư Tuấn Anh cho biết thêm.
Về việc vận chuyển hàng hóa qua xe khách, luật sư Tuấn Anh cho biết, khi khách đến bàn giao tài sản, hàng hóa và yêu cầu phía cung cấp dịch vụ là nhà xe vận chuyển một lượng hàng hóa, tài sản đến nơi nhất định và giao cho người nhận thì các bên phát sinh quan hệ hợp đồng vận chuyển hàng hóa. Khi đó, nhà xe có quyền và trách nhiệm kiểm tra hành lý tài sản hành khách mang theo là loại gì và có quyền từ chối vận chuyển.
“Bộ luật Dân sự 2015 có quy định quyền của bên vận chuyển. Theo đó, nhà xe có quyền kiểm tra sự xác thực của tài sản, của vận đơn hoặc chứng từ vận chuyển tương đương khác. Nhà xe có quyền từ chối vận chuyển tài sản không đúng với loại tài sản đã thỏa thuận trong hợp đồng hoặc từ chối vận chuyển tài sản cấm giao dịch, tài sản có tính chất nguy hiểm, độc hại, nếu bên vận chuyển biết hoặc phải biết. Như vậy, nhà xe có quyền từ chối nếu nghi ngờ hàng hóa khách hàng gửi có chất cấm, vật liệu nổ. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là nhà xe có kiểm tra, phát hiện được hay không?”, Luật sư Tuấn Anh nói.
Thiết nghĩ, từ một số vấn đề nêu trên, đề nghị các cơ quan chức năng đẩy mạnh các biện pháp đấu tranh, đề phòng, ngăn chặn các hành vi buôn bán, vận chuyển vật liệu nổ. Cần có biện pháp xử lý nghiêm để tăng tính răn đe luật pháp đối với những kẻ cố tình tàng trữ, vận chuyển loại hàng quốc cấm kể trên.
Cơ quan quản lý nhà nước cần tăng cường các giải pháp, quy trách nhiệm cụ thể cho người đứng đầu các đơn vị kinh doanh vận tải cũng như các cá nhân làm nghề vận tải để siết chặt quản lý hoạt động này, nhằm đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản cho người dân khi tham gia giao thông./.