Ngăn chặn tín dụng đen ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số Tây Nguyên
(ĐCSVN) - Thời gian gần đây, hoạt động tín dụng đen trên địa bàn các tỉnh Tây Nguyên có chiều hướng gia tăng, diễn biến ngày càng phức tạp, nhiều hộ người đồng bào dân tộc thiểu số vì vay tín dụng đen không đủ khả năng trả nợ đã bị hù dọa, siết tài sản, gây mất an ninh trật tự ở cơ sở.
Để ngăn chặn những hệ lụy từ hoạt động tín dụng đen, các tỉnh Tây Nguyên đã chỉ đạo lực lượng chức năng xây dựng kế hoạch, chuyên đề đấu tranh, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật đối với hoạt động tín dụng đen trên địa bàn.
Tín dụng đen bủa vây buôn làng
Không chỉ hoạt động ở các thành phố lớn, thị xã, hiện nay hoạt động tín dụng đen (cho vay nặng lãi) đã tràn về các thôn, buôn đồng bào dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên. Với những chiêu trò mời chào, quảng cáo, thủ tục cho vay tiền đơn giản, nhanh gọn như: “Vay tiền nhanh không cần thế chấp”, “Vay tiền chỉ cần chứng minh thư nhân dân-cà vẹt xe máy”, “Alô là có tiền-Giới thiệu có hoa hồng” kèm theo số điện thoại để liên lạc, hoạt động tín dụng đen đã len lỏi khắp các buôn làng, khiến nhiều người dân nghèo dễ dàng sa lưới.
Qua tìm hiểu từ chính quyền địa phương, phóng viên đã tìm đến gia đình bà H’Nháp Niê ở buôn Trấp, xã Ea H’đinh, huyện Cư M’gar, Đắk Lắk. Ngồi trước cầu thang bằng gỗ của ngôi nhà dài, vẻ mặt bà H’Nháp Niê vẫn chưa hết bàng hoàng sau khi gia đình bà vừa bị một nhóm xã hội đen đến nhà siết nợ.
Bà H’Nháp Niê kể: Vào tháng 6/2018, do hoàn cảnh quá khó khăn vợ chồng bà được một người tên Loan ở buôn Kor Siêr, phường Tân Lập, thành phố Buôn Ma Thuột giới thiệu vay 100 triệu đồng của nhóm người lạ về mua phân bón, chi tiêu sinh hoạt gia đình với lãi suất 10.000 đồng một triệu, một tháng.
Cả hai vợ chồng đã lớn tuổi, không biết chữ, không hiểu biết cách tính lãi suất, cứ nghĩ 10.000 đồng lãi thì ít nên đã cầm cố sổ đỏ, sổ hộ khẩu để vay tiền cứ 20 ngày trả lãi một lần. Chỉ sau 20 ngày của tháng đầu tiên, chủ nợ yêu cầu gia đình bà H’Nháp Niê phải trả 20 triệu tiền lãi, tháng thứ 2 gia đình chỉ có 8 triệu để trả lãi. Đến tháng thứ 3 do lãi nhân lên cao đến 32 triệu, gia đình không có tiền để trả lãi nữa. Sau đó, một nhóm 4 thành niên đi ô tô đến nhà bắt đi một con lợn và thu giữ một xe máy hiệu Air Blade (của con rể) và bắt vợ chồng bà H’Nháp Niê ký vào một tờ giấy, rồi đưa con lợn và xe máy đi.
Trao đổi với phóng viên, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Ea H’đinh Nguyễn Hữu Nhất cho biết, thời gian gần đây việc các băng nhóm xã hội đen đến các thôn, buôn cho vay nặng lãi, siết nợ khiến người dân vô cùng lo lắng, gây mất an ninh trật tự ở địa phương. Ủy ban Nhân dân xã đã báo cáo vụ việc lên Công an huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk để điều tra, làm rõ nhóm đối tượng. Ngoài trường hợp vay tín dụng đen của gia đình bà H’Nháp Niê, xã Ea H’đinh cũng vừa nhận được hồ sơ thông báo của công ty đòi nợ thuê có trụ sở ở thành phố Buôn Ma Thuột sẽ đến đòi nợ đối với 5 hộ trong xã vay tiền lãi cao khoảng 1 tỷ đồng.
Không chỉ ở xã Ea H’đinh, tại buôn Knul, xã Ea Bông, huyện Krông Ana, gia đình bà H’Bét Knul cũng là nạn nhân của tình trạng vay nặng lãi. Bà H’Bét Knul kể: “Do cần một khoản tiền lớn nhưng chúng tôi vay vượn bà con, họ hàng mãi không được, tháng 9/2018 tình cờ tôi nhặt được một tờ rơi quảng bá “cho vay trả góp lãi suất thấp” có cả số điện thoại để liên hệ vay. Chỉ sau 30 phút gọi điện đặt vấn đề, đã có 2 nam thanh niên đến tận nhà cho tôi vay 30 triệu đồng, trả góp trong vòng 50 ngày, mỗi ngày trả góp 750.000 đồng (lãi suất 180%/năm), với thủ tục đơn giản chỉ cần chứng minh nhân dân và sổ hộ khẩu. Do số tiền lớn, nhiều hôm không trả kịp lãi, gia đình bị các đối tượng đe đọa, đánh đập khiến gia đình rất lo lắng”.
Đấu tranh ngăn chặn hoạt động tín dụng đen
Theo Công an tỉnh Đắk Lắk trên địa bàn tỉnh có khoảng 20 nhóm cho vay lãi với hàng trăm đối tượng có tiền án, tiền sự tham gia hoạt động tín dụng đen. Công an tỉnh Đắk Lắk đã chỉ đạo các đơn vị chức năng vào cuộc điều tra, tháng 10/2018, Công an thành phố Buôn Ma Thuột đã phát hiện bắt giữ 1 nhóm 10 đối tượng hoạt động tín dụng đen, siết nợ dân nghèo khi họ không đủ khả năng trả lãi. Đó là: Bùi Văn Thịnh, Nguyễn Thanh Tùng, Nguyễn Văn Năm, Hoàng Văn Cương, Nguyễn Đức Khương, Lê Trung Hiếu, Bùi Văn Tình, Vũ Văn Mạnh, Phạm Đình Bảo đều ở thành phố Hải Phòng do Bùi Văn Thịnh cầm đầu vào cấu kết với Nguyễn Ngọc Tuyền, ở huyện Krông Ana, Đắk Lắk để hoạt động.
Nhóm này hoạt động theo phương thức là tạo vỏ bọc bên ngoài dưới dạng các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ cầm đồ, cho thuê xe tự lái, công ty vệ sĩ, tư vấn tài chính. Hằng ngày, các đối tượng in hàng trăm tờ quảng cáo rồi chia nhau đi phát cho người dân hoặc dán trên các bức tường, cột điện. Người dân muốn tiếp cận vay vốn chỉ cần gọi đến số điện thoại có sẵn trên tờ rơi, kèm theo hộ khẩu, chứng minh thư nhân dân, hộ nào vay số tiền lớn hơn 50 triệu đồng thì chúng còn buộc phải cầm lại giấy tờ nhà, đất.
Theo Công an tỉnh Đắk Lắk chỉ hai năm, nhóm này đã cấu kết cho 269 hộ dân vay với 269 bộ hồ sơ; trong đó có 40 hộ đồng bào dân tộc thiểu số ở các thôn, buôn. Kiểm tra nơi ở các đối tượng, Công an tỉnh Đắk Lắk phát hiện nhiều thiết bị máy móc, vật chứng cùng các giấy tờ liên quan chuyên cho vay nặng lãi, siết nợ, cưỡng đoạt tài sản khi người dân không đủ khả năng trả với số tiền lên đến 2,6 tỷ đồng, lãi suất 30% một tháng. Qua điều tra, Công an tỉnh Đắk Lắk đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam 4 tháng đối với 4/10 đối tượng để điều tra về hành vi cho vay lãi nặng và cưỡng đoạt tài sản gồm: Bùi Văn Thịnh (26 tuổi), Vũ Văn Mạnh (26 tuổi), Hoàng Văn Cương (27 tuổi), Lê Trung Hiếu (30 tuổi).
Tại tỉnh Đắk Nông, ngày 22/11/2018, Công an tỉnh Đắk Nông cũng đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam một nhóm đối tượng để điều tra về hành vi cho vay nặng lãi. Nhóm đối tượng bị bắt giữ gồm: Vũ Anh Hưởng (30 tuổi), Dương Quốc Huy (20 tuổi) và Nguyễn Đình Tuấn (36 tuổi), cùng trú tại Hà Nội. Trước đó, tháng 6/2018, cả ba đối tượng Hưởng, Huy, Tuấn từ Hà Nội đến phường Nghĩa Thành (thị xã Gia Nghĩa, tỉnh Đắk Nông) thuê nhà. Sau đó, các đối tượng in tờ rơi quảng cáo với nội dung: “Cho vay trả góp, nhanh - gọn - lẹ, chỉ cần chứng minh thư nhân dân + hộ khẩu, giải ngân trong vòng 10 phút”, nhóm đối tượng thuê người dán tại các cột điện, bờ tường, khu vực công cộng. Thượng tá Phạm Thanh Bình, Trưởng phòng Tham mưu Công an tỉnh Đắk Nông cho biết, đến thời điểm bị bắt, nhóm của Hưởng đã cho 208 người dân vay tiền trả góp theo ngày với lãi suất từ 281,05%/năm - 365%/năm.
Không chỉ ở Đắk Lắk, Đắk Nông, hàng chục thôn, buôn đồng bào dân tộc thiểu số ở các tỉnh Gia Lai, Kon Tum, Lâm Đồng cũng đang bị bủa vây bởi hoạt động cho vay tín dụng đen dẫn đến bị hăm dọa tính mạng, mất hết tài sản, thậm chí là nhà ở, đất ở, nhiều người rơi vào vòng lao lý. Trước tình trạng cho vay tín dụng đen đang gia tăng và ngày càng diễn biến phức tạp tại các thôn, buôn đồng bào dân tộc thiểu số, Công an các tỉnh Tây Nguyên đã lập chuyên án tăng cường đấu tranh với hoạt động tín dụng đen.
Ủy ban nhân dân tỉnh Gia Lai đã có Công văn số 1382/UBND-NC về việc triển khai thực hiện Chỉ thị số 14-CT/TU ngày 4/6/2018 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy các cấp về ngăn chặn tình trạng vay tiền, mua nợ hàng hóa lãi suất cao trên địa bàn tỉnh. Rà soát số đối tượng môi giới cho người dân vay lãi suất cao, đặc biệt là người dân tộc thiểu số bằng hình thức ép giá nông sản, lừa đảo mua bán, sang nhượng đất đai, cưỡng đoạt tài sản để xử lý theo quy định pháp luật.
Tỉnh ủy, Ủy ban Nhân dân tỉnh Đắk Lắk cũng đã có văn bản yêu cầu cấp ủy chính quyền các cấp, lực lượng chức năng tăng cường đấu tranh ngăn chặn những hệ lụy xấu từ vấn nạn tín dụng đen, xử lý nghiêm các đối tượng cho vay tín dụng đen, cưỡng chế, siết nợ, tăng cường tuyên truyền người dân nhất là đồng bào dân tộc thiểu số vùng sâu, vùng xa vay tiền ở các ngân hàng, tổ chức cho vay hợp pháp, không nghe, tin, vay tín dụng đen.
Đại tá Phạm Minh Thắng, Phó Giám đốc Công an tỉnh Đắk Lắk cho biết, đơn vị đã phát động đợt cao điểm đấu tranh, tấn công trấn áp các loại tội phạm, đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn; trong đó rà soát, lên danh sách các băng nhóm, đối tượng hoạt động liên quan đến tín dụng đen, cho vay nặng lãi để có biện pháp xử lý.
Với sự vào cuộc của các cơ quan chức năng, chính quyền các cấp và sự nâng cao cảnh giác của người dân, hy vọng hoạt động tín dụng đen ở thôn, buôn đồng bào dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên sẽ sớm được đẩy lùi./.