Lễ cầu mùa của người Dao Tiền
(ĐCSVN) – Sinh sống lâu đời ở tỉnh Bắc Kạn, đồng bào dân tộc Dao Tiền hình thành và lưu giữ một kho tàng văn hóa truyền thống đặc sắc, trong đó lễ cầu mùa là một phong tục cổ truyền phản ánh đậm nét đời sống tín ngưỡng của người Dao Tiền, đây cũng là nghi lễ nông nghiệp thu hút sự quan tâm của nhiều dân tộc anh em khác.
Hàng năm, lễ cầu mùa của người Dao Tiền, tỉnh Bắc Kạn được tổ chức vào những ngày đầu năm, với ý nghĩa đồng bào gửi gắm những ước nguyện về một vụ mùa mưa gió thuận hòa, mùa màng tươi tốt, lúa về đầy kho, thóc đầy bồ, cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Để tổ chức nghi lễ, người dân bản làng tìm thày chọn và thống nhất ngày đẹp. Vào ngày làm lễ già làng trưởng bản, các thầy lễ và bà con trong bản họp bàn và phân các công việc cụ thể như: Chọn thầy lễ, chuẩn bị lễ vật, tiến hành lễ cầu mùa. Lễ cầu mùa thường được tổ chức vào ngày Thìn hoặc ngày Sửu vì theo quan niệm của đồng bào, tổ chức lễ vào ngày này người dân làng bản sẽ gặp nhiều tốt đẹp, may mắn.
Sau các công việc chuẩn bị, vào ngày tổ chức từ sáng sớm, người dân trong thôn bản có mặt đông đủ tại nhà trưởng họ người Dao Tiền để tham gia lễ cầu mùa.
Lễ cầu mùa gồm hai phần: Phần lễ và phần Hội. Phần Lễ diễn ra gồm các nghi thức cúng lễ với ý nghĩa mời các vị thần theo tín ngưỡng của người Dao Tiền dự lễ. Chủ Lễ được dân làng lựa chọn phải là người có đức độ, có uy tín với người dân làng bản, am hiểu luật tục, có vai trò dẫn dắt, điều hành buổi Lễ.
Trên bàn lễ được đồng bào trang trí giấy hồng, tranh tam thanh, bánh nếp, hoa quả, rượu, gà... những tranh giấy trang trí hình cá treo khắp nơi, thể hiện mong ước về một vụ mùa kết trái, sai quả. Các sản vật của nền văn minh lúa nước gắn trên ngọn tre thể hiện ý nghĩa dâng cúng tới các vị thần theo tín ngưỡng của đồng bào Dao Tiền.
 |
| Đồng bào Dao Tiền huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn, nhảy múa tái hiện Lễ cầu mùa. |
Theo chủ lễ Lý Phú Quân người Dao Tiền huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn: Các nghi thức trong Lễ nhằm trình báo, mời các thần linh, Ngọc hoàng xuống dự lễ, xin các ngài phù hộ cho đồng bào người Dao Tiền đoàn kết một lòng, sản xuất hăng say, mùa màng bội thu, đời sống ấm no, hạnh phúc. Đan xen các nghi thức phần Lễ có các màn múa dân gian, các điệu múa Chuông với sự tham dự của chủ Lễ với ý nghĩa kết nối với các vị thần trong tín ngưỡng của người Dao Tiền để chuyển tải thông điệp ước muốn của dân làng về vụ mùa năm mới của đồng bào.
Sau phần Lễ là phần Hội gồm các trò chơi dân gian, hát giao duyên, đánh cù… đàn ông Dao Tiền nhảy múa những điệu múa dân gian truyền thống, phụ nữ hát giao duyên, thêu váy áo, khăn, cùng đó là nhiều hoạt động văn nghệ dân gian truyền thống sôi nổi.
Các hoạt động văn nghệ mang tới Lễ cầu mùa bầu không khí sôi nổi, đậm bản sắc người của Dao tiền, thu hút đông người dân bản làng và du khách tham dự. Đây cũng là dịp để bà con gặp gỡ, giao lưu, kể cho nhau nghe những câu chuyện hay, tốt đẹp của năm cũ và mong muốn một năm mới mùa màng tươi tốt, thuận hòa.
Lễ cầu mùa đầu là một hoạt động thể hiện bản sắc văn hóa, tinh thần đoàn kết cộng đồng người Dao Tiền, tỉnh Bắc Kạn. Nghi lễ nông nghiệp đã được lưu truyền qua nhiều thế hệ người Dao Tiền, thể hiện nhu cầu tín ngưỡng và sinh hoạt văn hóa tinh thần của đồng bào, qua đó bày tỏ ước mơ về một cuộc sống ấm no, hạnh phúc.