Giải ngân Chương trình phục hồi kinh tế - xã hội nhiều thách thức để hoàn thành kế hoạch năm
(ĐCSVN) - Tỷ lệ giải ngân Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội năm 2024 đã đạt hơn 80%, cho thấy những bước tiến tích cực trong quá trình thực hiện. Tuy nhiên, việc nhiều địa phương và cơ quan trung ương có tỷ lệ giải ngân thấp đặt ra thách thức lớn cho mục tiêu đạt tối thiểu 95% kế hoạch giải ngân cả năm. Để vượt qua những khó khăn này, các giải pháp tháo gỡ vướng mắc và đẩy nhanh tiến độ giải ngân đang được Chính phủ và các cơ quan liên quan tích cực triển khai trong những tháng cuối năm.
 |
| Ảnh minh hoạ (Ảnh: M.P) |
Tỷ lệ giải ngân Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội đạt trên 80% kế hoạch
Theo báo cáo của Bộ Tài chính gửi Thủ tướng Chính phủ về tình hình giải ngân vốn đầu tư nguồn ngân sách nhà nước (NSNN), tính đến ngày 30/9/2024, ước thực hiện từ đầu năm đến thời điểm này đạt 42,96% kế hoạch, tương đương 47,29% kế hoạch mà Thủ tướng Chính phủ giao. So với cùng kỳ năm 2023, con số này có sự giảm nhẹ, khi vào thời điểm đó, tỷ lệ giải ngân đạt 47,75% so với kế hoạch, và đạt 51,38% so với chỉ tiêu của Thủ tướng.
Đặc biệt, Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) – một trong những chương trình trọng điểm của Chính phủ nhằm khôi phục nền kinh tế sau đại dịch và phát triển các lĩnh vực trọng yếu – đã có tỷ lệ giải ngân đáng khích lệ, đạt tới 80,16% kế hoạch. Điều này cho thấy sự quyết liệt và nỗ lực của các cơ quan quản lý trong việc đẩy nhanh tiến độ giải ngân và triển khai các chính sách nhằm hỗ trợ phục hồi nền kinh tế sau những tác động của đại dịch và biến động kinh tế toàn cầu.
Theo số liệu của Bộ Tài chính, lũy kế giải ngân vốn đầu tư công từ đầu năm đến ngày 31/8/2024 đạt 36,7% kế hoạch, tương đương 40,4% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Trong đó, các chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG) đã đạt 43,39% kế hoạch. Đặc biệt, chương trình phục hồi và phát triển KT-XH – một phần quan trọng của kế hoạch đầu tư công – đã đạt tỷ lệ giải ngân 76,17%. Điều này thể hiện sự ưu tiên dành cho các chương trình trọng điểm, nhằm khắc phục những khó khăn do đại dịch và thúc đẩy sự phục hồi của nền kinh tế.
Tính đến ngày 30/9/2024, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công đã tăng lên 42,96% kế hoạch, tương đương 47,29% kế hoạch Thủ tướng giao, vẫn thấp hơn so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó, tỷ lệ giải ngân của các chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG) đã tăng lên 55,31% so với kế hoạch. Đặc biệt, chương trình phục hồi và phát triển KT-XH tiếp tục ghi nhận kết quả giải ngân tích cực, đạt 80,16% kế hoạch.
Một số bộ, ngành và địa phương đã có tỷ lệ giải ngân vượt mức bình quân chung của cả nước, góp phần thúc đẩy tiến độ giải ngân vốn đầu tư công. Cụ thể, trong 9 tháng đầu năm 2024, có 15/44 bộ, cơ quan trung ương và 37/63 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên mức bình quân chung. Một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương có tỷ lệ giải ngân tốt có thể kể đến như: Đài Truyền hình Việt Nam và Ngân hàng Chính sách xã hội với tỷ lệ giải ngân đạt 100%, Ngân hàng Nhà nước đạt 75,23%, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đạt 70,46%, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đạt 63,12%. Bên cạnh đó, các tỉnh Long An (71,5%), Hòa Bình (68,4%), Tiền Giang (67,9%) và Thanh Hóa (66,64%) cũng là những địa phương có tỷ lệ giải ngân tích cực.
Đặc biệt, vốn thuộc Chương trình phục hồi và phát triển KT-XH có tỷ lệ giải ngân đạt rất cao, với 80,16% kế hoạch. Đối với nguồn vốn quản lý bởi các bộ và cơ quan trung ương, tỷ lệ giải ngân trong 8 tháng đầu năm đạt 99,58%. Các bộ như Bộ Công an và Bộ Giao thông Vận tải đã hoàn thành 100% giải ngân cho chương trình này, cho thấy sự nỗ lực rất lớn trong việc thúc đẩy tiến độ triển khai các dự án trọng điểm.
Vẫn còn 29/44 bộ, cơ quan trung ương và 26/63 địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp
Bên cạnh những đơn vị có tỷ lệ giải ngân tốt, vẫn còn 29/44 bộ, cơ quan trung ương và 26/63 địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp hơn mức bình quân chung của cả nước. Một số cơ quan có tỷ lệ giải ngân rất thấp hoặc thậm chí chưa giải ngân, ảnh hưởng đáng kể đến tiến độ chung.
Cụ thể, một số bộ và cơ quan trung ương như Liên minh Hợp tác xã Việt Nam chưa giải ngân do chưa hoàn thành phân bổ kế hoạch vốn. Một số cơ quan khác như Ủy ban Dân tộc chỉ đạt 1,12%, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đạt 1,35%, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh đạt 4,11%, Bộ Khoa học và Công nghệ đạt 5,52%, và Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội chỉ đạt 6,76%. Điều này cho thấy, một số đơn vị vẫn đang gặp khó khăn lớn trong việc triển khai các dự án và giải ngân vốn đầu tư công.
Ngoài ra, một số địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới 30%, điển hình là TP. Hồ Chí Minh (21,29%), Phú Yên (22,38%), Bắc Ninh (24,48%), Kon Tum (25,62%) và Kiên Giang (26,93%). Đáng chú ý, TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội – hai địa phương được giao số vốn lớn – có tỷ lệ giải ngân thấp, ảnh hưởng lớn đến tỷ lệ giải ngân chung của cả nước. Cụ thể, TP. Hồ Chí Minh được giao 79.263,78 tỷ đồng (chiếm 11,8% kế hoạch cả nước), nhưng mới giải ngân 21,29%, trong khi TP. Hà Nội được giao 81.033 tỷ đồng (chiếm 12,1% kế hoạch), nhưng chỉ mới giải ngân 38,88%.
Trong năm 2024, các dự án trọng điểm quốc gia thuộc ngành giao thông vận tải đã đạt tỷ lệ giải ngân khá tốt, với 41,6% kế hoạch năm 2024 được giao (tương đương 101.340,21 tỷ đồng). Trong đó, vốn từ ngân sách trung ương đạt 49,7%, còn vốn từ ngân sách địa phương đạt 12,5%. Kết quả này cho thấy các dự án quan trọng trong lĩnh vực giao thông vận tải đang có sự tập trung cao độ trong triển khai và tiến độ giải ngân.
So với tỷ lệ giải ngân bình quân chung của cả nước trong 8 tháng đầu năm (36,7%), tỷ lệ giải ngân của các dự án giao thông trọng điểm quốc gia cao hơn đáng kể. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh các dự án giao thông lớn, như các tuyến cao tốc, đang là những động lực quan trọng thúc đẩy phát triển hạ tầng và kinh tế.
Giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công
Để đạt được mục tiêu giải ngân tối thiểu 95% kế hoạch năm 2024, Bộ Tài chính đã đề xuất một loạt giải pháp nhằm thúc đẩy tiến độ giải ngân vốn đầu tư công. Các giải pháp này bao gồm việc tiếp tục thực hiện quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp đã được Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo trong Chỉ thị số 26/CT-TTg ngày 8/8/2024 về các nhiệm vụ trọng tâm nhằm đẩy mạnh giải ngân trong những tháng cuối năm.
Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng đề nghị sớm trình cấp thẩm quyền về việc điều chỉnh kế hoạch đầu tư vốn từ ngân sách trung ương năm 2024 giữa các bộ, cơ quan trung ương và địa phương. Phương án này bao gồm việc phân bổ kế hoạch vốn cho các dự án đã được Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh theo kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 và các dự án đã được cho phép kéo dài thời gian bố trí vốn.
Trong báo cáo gửi Thủ tướng, Bộ Tài chính cũng nhấn mạnh việc cần rút kinh nghiệm trong công tác tổ chức triển khai, đặc biệt đối với các dự án có quy mô lớn, yêu cầu kỹ thuật phức tạp, điều kiện thi công khó khăn. Điều này nhằm đảm bảo việc đầu tư các dự án công đạt hiệu quả, đúng tiến độ, và giải quyết các vướng mắc liên quan đến cơ chế chính sách, quy hoạch, giải phóng mặt bằng và nguồn cung ứng nguyên vật liệu.
Bên cạnh đó, Bộ cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xử lý những vấn đề liên quan đến việc phân bổ chủ đầu tư, đảm bảo đúng quy định và không ảnh hưởng đến tiến độ phê duyệt dự toán của các dự án đầu tư công đang triển khai./.