Chùa Khmer - Nơi giao thoa giữa tín ngưỡng và nghệ thuật kiến trúc​

Thứ Năm, 26/09/2024 20:40 (GMT+0)

(ĐCSVN) - Chùa Khmer - biểu tượng tôn giáo nổi bật của người Khmer, một kho tàng văn hóa vật thể, phi vật thể đang được lưu giữ và lan tỏa những giá trị trường tồn qua thời gian của nền văn hóa Khmer, giúp làm giàu thêm bản sắc văn hóa và sự đa dạng của nền văn hóa Việt Nam.

Nghệ thuật kiến trúc chùa Khmer là một biểu tượng rực rỡ của văn hóa và tín ngưỡng Phật giáo Nam tông, mang trong mình sự thanh tịnh và hài hòa giữa con người và vũ trụ. Với những mái chùa cao vút, chồng nhiều tầng, chùa Khmer tựa như những đóa sen vươn mình lên khỏi mặt đất, thể hiện khát vọng giác ngộ và sự kết nối giữa thế giới hữu hình và cõi tâm linh. Mái ngói cong vút, được chạm khắc công phu với các họa tiết hình rồng, chim thần Garuda, và những đường nét uốn lượn tinh xảo, tạo nên một bức tranh sống động, nơi nghệ thuật và tôn giáo cùng tồn tại song hành.

Trong mỗi ngôi chùa Khmer tỏa sáng sự thanh tịnh của Phật giáo, các mái chùa cao vút, điểm xuyết những đầu đao tinh tế, phản chiếu ánh sáng từ những chi tiết mạ vàng. Bước vào chùa Khmer là bước vào không gian linh thiêng, nơi những bức tranh mô tả cuộc đời Đức Phật và những hình ảnh rồng, tiên nữ, mang lại sự yên bình và thanh thản cho người viếng thăm. Sự kết hợp giữa màu sắc tươi sáng và hình khối trang nhã đã tạo nên một ngôn ngữ kiến trúc sống động, đại diện cho sự hòa hợp giữa đời sống tâm linh và nghệ thuật.

Tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) quần thể kiến trúc chùa Khmer là một công trình kiến trúc tâm linh nổi bật trong không gian văn hóa “Ngôi nhà chung” của 54 dân tộc anh em. Các nghệ nhân, thợ lành nghề người Khmer đã giúp du khách tới tham quan Thủ đô có dịp chiêm ngưỡng, tìm hiểu về nghệ thuật kiến trúc, văn hóa tôn giáo tín ngưỡng đặc sắc của dân tộc Khmer cùng sự đa dạng của nền văn hóa Việt Nam.

Chùa Khmer - một kiệt tác văn hóa, kiến trúc

Từng ngọn tháp chùa Khmer rực rỡ dưới ánh mặt trời minh chứng đậm nét về tài năng điêu khắc, nghệ thuật trang trí và xây dựng của người Khmer.

Những ngôi chùa Khmer nổi bật với các họa tiết tinh tế mô tả các vị thần linh, cảnh thần thoại, biểu tượng thiên nhiên, tạo nên sự kết nối giữa con người và vũ trụ.

Ngôi chùa có ý nghĩa đặc trưng là nơi thờ phụng đức Phật, nơi tu tập của người Khmer, công trình này in đậm dấu ấn nghệ thuật điêu khắc, trang trí với các họa tiết điêu khắc tinh xảo, mang màu sắc phật giáo, như rồng, tiên nữ và hoa sen – những biểu tượng của sự thanh khiết và giác ngộ.

Trung tâm tôn giáo quan trọng này là nơi sinh hoạt văn hóa cộng đồng, giáo dục đạo đức và lan tỏa văn hóa dân tộc Khmer.

Các lễ hội quan trọng như lễ hội Chol Chnam Thmay (Tết của người Khmer), lễ cúng dường là những hoạt động truyền thống ở chùa.

Chùa Khmer phản ánh đặc trưng văn hóa lâu đời với nhiều giá trị văn hóa truyền thống và đời sống tín ngưỡng.

Đồng bào dân tộc Khmer hòa mình với lễ hội Chol Chnam Thmay tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội).

Triết lý sống hướng tới sự hài hòa với thiên nhiên và tinh thần giác ngộ Phật giáo là một ý nghĩa giàu tính nhân văn hiện hữu ở mỗi ngôi chùa.

Vũ điệu bên những ngôi chùa Khmer là một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa và tinh thần của người Khmer. Những vũ điệu này thường diễn ra trong các lễ hội tôn giáo quan trọng như lễ Chol Chnam Thmay, lễ cúng dường hay lễ hội Ok Om Bok… mang đến sự kết hợp hài hòa giữa nghệ thuật, tín ngưỡng và cộng đồng.

Một trong những vũ điệu dân gian nổi bật là múa Apsara, lấy cảm hứng từ những tiên nữ trong thần thoại, với các động tác uyển chuyển, tinh tế. Vũ công mặc trang phục truyền thống rực rỡ, đeo trang sức màu vàng, thể hiện vẻ đẹp thanh thoát của văn hóa Khmer.

Các điệu múa dân gian như múa Rôbam và múa trống Chhay-dăm cũng được biểu diễn trong các dịp lễ. Chúng không chỉ thể hiện lòng kính trọng với Phật pháp mà còn là cách người Khmer gắn kết cộng đồng, tôn vinh truyền thống và bảo tồn di sản văn hóa dân tộc qua từng nhịp điệu, bước chân.

Những cột trụ chùa được mạ màu vàng lấp lánh dưới ánh nắng, phản chiếu vẻ đẹp trang nghiêm nhưng không kém phần yên bình.

Các tượng thần được gắn trên không gian phụ cận chùa Khmer.

Trải qua thời gian, chùa Khmer không chỉ là nơi thờ phụng, mà còn là những tác phẩm nghệ thuật in đậm bản sắc dân tộc, giúp công chúng hiểu hơn về lịch sử, tôn giáo và đời sống của các dân tộc trong dòng chảy văn hóa Việt Nam. Những giá trị này vẫn mãi trường tồn, là nguồn cảm hứng cho thế hệ mai sau, khẳng định vị thế và sự phong phú của di sản văn hóa dân tộc Việt Nam./.