Chỉ công nhận liệt sĩ thời bình với trường hợp hành động đặc biệt dũng cảm?
(ĐCSVN) – Chính phủ đề xuất sửa đổi việc công nhận liệt sĩ thời kỳ đất nước hòa bình (thời bình) theo hướng chỉ xem xét đối với những trường hợp chết do có hành động đặc biệt dũng cảm thực hiện các công việc đặc biệt nguy hiểm, cấp bách, để cứu người, cứu tài sản của Nhà nước, Nhân dân..
 |
| Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung trình bày tờ trình dự án Pháp lệnh (Ảnh: quochoi.vn) |
Tiếp tục chương trình phiên họp 47, sáng 11/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về dự án Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng (sửa đổi).
Sửa đổi việc công nhận liệt sĩ thời kỳ đất nước hòa bình (thời bình)
Trình bày Tờ trình, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung cho biết, dự thảo cơ bản giữ nguyên phạm vi điều chỉnh như Pháp lệnh hiện hành và quy định 3 đối tượng áp dụng: Người có công với cách mạng; Thân nhân người có công với cách mạng; Cơ quan, tổ chức và cá nhân có liên quan đến thực hiện chính sách ưu đãi người có công với cách mạng và thân nhân người có công với cách mạng.
Dự thảo kế thừa 12 đối tượng người có công với cách mạng của Pháp lệnh hiện hành. Theo đó, dự thảo đã làm rõ hơn điều kiện tiêu chuẩn xác nhận người có công với cách mạng đối với: công dân Việt Nam đang cư trú trên lãnh thổ Việt Nam, có công với cách mạng trên lãnh thổ Việt Nam hoặc ngoài lãnh thổ Việt Nam..., bổ sung vợ hoặc chồng liệt sĩ đã tái giá đủ điều kiện và đang hưởng trợ cấp hàng tháng theo quy định của Nghị định hiện hành.
Bộ trưởng Đào Ngọc Đung cho biết, quá trình soạn thảo dự án Pháp lệnh, các nội dung sửa đổi đã cơ bản nhận được sự đồng thuận của Bộ, ngành, địa phương và nhân dân.
Một số nội dung cụ thể được Chính phủ xin ý kiến UBTVQH tại phiên họp này gồm: Về chính sách ưu đãi đối với thế hệ thứ 3 của người hoạt động kháng chiến liên quan đến phơi nhiễm chất độc hóa học; Về bổ sung chế độ đối với vợ hoặc chồng liệt sĩ đã tái giá; Về công nhận liệt sĩ thời kỳ đất nước hòa bình (thời bình); Về công nhận bệnh binh thời kỳ đất nước hòa bình (thời bình).
Cụ thể, về chính sách ưu đãi đối với thế hệ thứ 3 của người hoạt động kháng chiến liên quan đến phơi nhiễm chất độc hóa học, Chính phủ đề nghị xem xét chưa bổ sung quy định chế độ ưu đãi đối với thế hệ 3 mà tiếp tục thực hiện chính sách bảo trợ xã hội đối với tất cả các cháu bị dị dạng, dị tật.
Về công nhận liệt sĩ thời kỳ đất nước hòa bình (thời bình), theo quy định hiện hành, người dũng cảm cứu người, cứu tài sản của nhà nước và nhân dân khi mà chết thì được xem xét công nhận liệt sĩ. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, thực tiễn áp dụng quy định này, nhiều trường hợp chết đuối nước khi cứu người, cứu tài sản hoặc tham gia phòng, chống bão lũ, chết do tai nạn khi làm nhiệm vụ… dù rất cần phải tuyên dương, ghi nhận trong xã hội song việc được công nhận liệt sĩ làm dư luận xã hội không đồng tình. Trong khi việc cứu người là trách nhiệm và nghĩa vụ của công dân theo quy định của Bộ luật Hình sự (Điều 132: Tội không cứu giúp người đang ở trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng).
Do đó, Chính phủ sửa đổi dự thảo Pháp lệnh theo hướng chỉ xem xét đối với những trường hợp chết do có hành động đặc biệt dũng cảm thực hiện các công việc đặc biệt nguy hiểm, cấp bách, để cứu người, cứu tài sản của Nhà nước, Nhân dân; là những tấm gương, có ý nghĩa tôn vinh, giáo dục và lan tỏa rộng rãi trong xã hội. Những trường hợp khác hướng chuyển sang khen thưởng theo pháp luật thi đua khen thưởng (Huy chương, Huân chương) và thực hiện trợ cấp mai táng hoặc hưởng chính sách tử tuất theo Luật Bảo hiểm xã hội.
Về công nhận bệnh binh thời kỳ đất nước hòa bình (thời bình), Chính phủ đề nghị sửa đổi và quy định như sau: Đối với các trường hợp là bệnh binh đang hưởng theo Pháp lệnh hiện hành thì tiếp tục được hưởng theo quy định. Không tiếp tục công nhận bệnh binh mới là đối tượng người có công; trừ các trường hợp làm nhiệm vụ đặc biệt nguy hiểm, cấp bách làm suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên. Bệnh binh mới từ khi Pháp lệnh sửa đổi có hiệu lực, hưởng chế độ theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội...
Trợ cấp để các Bà mẹ VNAH sống đàng hoàng, sống tốt
Thảo luận tại phiên họp, Phó Chủ nhiệm Quốc hội Phùng Quốc Hiển đặt vấn đề có thể tính toán thêm để nâng pháp lệnh lên thành luật?.
Mặt khác, theo ông, hai chữ “cách mạng” không chỉ là nói đến giai đoạn giành độc lập dân tộc, kháng chiến bảo vệ Tổ quốc mà còn là trong công cuộc xây dựng đất nước thời kỳ hiện nay. Giai đoạn hiện nay cũng xuất hiện nhiều gương điển hình, vì vậy nên rà soát, tính toán mở rộng. “Những tấm gương dũng cảm, đặc biệt dũng cảm cũng có thể được công nhận là liệt sỹ, thương binh” – ông phát biểu. Tuy nhiên, đề nghị phải quy định cụ thể, những tấm gương này phải được công nhận ở cấp nào đó.
Về chế độ, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho rằng, cần rà soát chặt chẽ. Bởi lẽ, đây không chỉ là trợ cấp mà còn là tôn vinh, tôn vinh không đúng thì có tác động ngược trở lại. Đồng thời lưu ý, Chính phủ phải tính toán nếu tăng thì trong tương lai nguồn lực ngân sách đáp ứng được bao nhiêu? Mức như thế nào?.
Nhất trí với nhiều nội dung được Chính phủ trình, song Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đặt câu hỏi tại sao không quy định điều chỉnh chính sách ưu đãi người có công với cách mạng là người nước ngoài? Trong khi Pháp lệnh hiện nay không phân biệt người trong nước hay người nước ngoài, ai có công với cách mạng thì được tôn vinh, ghi nhận, khen thưởng và hưởng chế độ ưu đãi.
Nhắc lại khoản 1, Điều 59 Hiến pháp năm 2013 “Nhà nước, xã hội tôn vinh, khen thưởng, thực hiện chính sách ưu đãi đối với người có công với nước”, ông nhấn mạnh không phân biệt công dân Việt Nam hay công dân nước ngoài có công với cách mạng.
Từ phân tích trên, ông đề nghị cơ quan soạn thảo và thẩm tra lưu ý, “trong Pháp lệnh phải có ít nhất một điều khoản với người nước ngoài, có thể giao Chính phủ quy định để sau này có cơ sở thực hiện nhất quán chính sách của Chính phủ, không bỏ quên ai, ai có công với đất nước, với cách mạng thì đều được ưu đãi”.
Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị cần nghiên cứu ý kiến trên của Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu để báo cáo UBTVQH kỳ tới.
Về điều kiện công nhận liệt sỹ, Chủ tịch Quốc hội đề nghị phải quy định chặt chẽ; nghiên cứu để làm rõ đạo lý của vấn đề. Liệt sỹ hy sinh trong chiến đấu rõ ràng, nhưng thời bình mà nếu không quy định chặt chẽ thì bất cứ sự mất mát nào cũng đề nghị là liệt sỹ thì phải cân nhắc. Theo Chủ tịch Quốc hội, việc xem xét đối với những trường hợp chết do có hành động đặc biệt dũng cảm thực hiện các công việc đặc biệt nguy hiểm, cấp bách, để cứu người, cứu tài sản của Nhà nước, Nhân dân... thì mới có ý nghĩa tôn vinh, giáo dục và hình ảnh hy sinh đó mới lan tỏa rộng rãi trong xã hội.
Về các chế độ ưu đãi Bà mẹ Việt Nam anh hùng (VNAH), Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội Nguyễn Thúy Anh - đại diện cơ quan thẩm tra dự án Pháp lệnh cho biết, dự án Pháp lệnh giữ quy định của Pháp lệnh hiện hành, theo đó, Bà mẹ VNAH được hưởng các chế độ ưu đãi đối với thân nhân liệt sĩ, trong đó có chế độ trợ cấp tuất hàng tháng. Tuy nhiên, khoản 3 Điều 16 dự thảo Pháp lệnh quy định chế độ trợ cấp tuất hàng tháng đối với thân nhân liệt sĩ được sửa đổi theo hướng tính từng liệt sĩ chứ không bị giới hạn không quá mức của 3 liệt sĩ như quy định của Pháp lệnh hiện hành. Như vậy, Bà mẹ VNAH có 1 con duy nhất là liệt sĩ sẽ có khoảng cách lớn về trợ cấp tuất hàng tháng so với Bà mẹ VNAH có từ 2 con liệt sĩ trở lên. Trước ngày Pháp lệnh số 04/2012/UBTVQH13 sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng có hiệu lực thi hành (01/9/2012) thì tất cả Bà mẹ VNAH đều có chung một mức trợ cấp tuất hàng tháng.
Theo bà Nguyễn Thúy Anh, Ủy ban về các vấn đề xã hội có 2 loại ý kiến. Loại ý kiến thứ nhất: Trợ cấp tuất hàng tháng tính theo số liệt sĩ như dự thảo. Loại ý kiến thứ hai: Trợ cấp tuất hàng tháng tính theo số liệt sĩ song mức tối thiểu bằng mức Bà mẹ VNAH có 2 thân nhân là liệt sĩ. "Đa số ý kiến Ủy ban thống nhất loại ý kiến thứ hai - bà Nguyễn Thúy Anh nói.
Về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội đặc biệt lưu ý là với mẹ Việt Nam anh hùng thì phải trợ cấp để sống được chứ không phải đếm số con đã hy sinh để trợ cấp. "Một con hy sinh cũng đau đớn lắm, phải xem xét mức trợ cấp để các mẹ sống đàng hoàng, sống tốt", Chủ tịch Quốc hội phát biểu./.