Cần tăng mức xử phạt đối với hành vi in lậu sách giáo khoa
(ĐCSVN) - Ở mỗi cấp học, sách giáo khoa (SGK) luôn có ý nghĩa quan trọng đối với việc học tập của các em học sinh. Tuy nhiên, chỉ vì chạy theo lợi nhuận bất chính, nhiều tổ chức, cá nhân vẫn tìm mọi cách in ấn trái phép (in lậu) các loại SGK. Điều này đã tạo thành nỗi lo lớn cho các bậc phụ huynh, học sinh và các nhà quản lý giáo dục.
Đã thành quy luật, cứ đến trước thềm năm học mới là vấn đề SGK lậu lại thu hút sự quan tâm của dư luận. Năm nay, khi sắp bắt đầu năm học mới cũng là lúc cơ quan chức năng tại các địa phương phát hiện hàng loạt những trường hợp in lậu SGK các loại.
Mới đây, ngày 9/8, lực lượng chức năng thành phố Hà Nội đã kiểm tra, phát hiện hành vi vi phạm quy định về in ấn tại 2 cơ sở in là: Công ty in Tràng An và Nhà in Khoa học Công nghệ mới ở khu công nghiệp vừa và nhỏ Từ Liêm trên địa bàn phường Minh Khai, quận Bắc Từ Liêm (Hà Nội). Cơ quan chức năng đã thu giữ số lượng lớn SKG in lậu tại 2 cơ sở này. Trước đó, Phòng An ninh văn hóa, thông tin và truyền thông (PA87) Công an Thành phố Hà Nội phối hợp cùng Đội Quản lý thị trường (QLTT) số 14 (Chi cục QLTT Hà Nội) đã tiến hành kiểm tra đột xuất xưởng in của Công ty TNHH Thương mại Hải Anh và Công ty In Quang Minh ở quận Hai Bà Trưng (Hà Nội), thu giữ hơn 100.000 cuốn sách bán thành phẩm được cho là in lậu, không rõ nguồn gốc xuất xứ. Số sách này hầu hết là sách tiếng Anh. Tất cả đều mang tên Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam và được dán tem chống hàng giả, nhưng số tem này cũng là tem… giả.
Thông tin từ Ban Chống in lậu thuộc Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam cho biết, cơ quan này cũng đã phát hiện, xử lý hàng loạt trường hợp in lậu sách do Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam phát hành. Tại Hà Nội, Công ty TNHH Hải Anh in lậu 30.000 bìa SGK tiếng Anh; Xưởng in bao bì Thiên Phú và Công ty In bao bì Hải Chiến gia công lậu một số lượng lớn bìa SGK tiếng Anh. Ở khu vực miền Trung cũng phát hiện các loại sách giả như: Hướng dẫn học tin học 3, 4, 5 tại Quảng Ngãi; sách tiếng Anh tại Bình Định; một số sách tiếng Anh lớp 7 và lớp 8 (sách học sinh và sách bài tập) tại Đà Nẵng. Tại khu vực miền Nam, phát hiện cơ sở in lậu sách giáo dục tại Đắk Lắk với số lượng trên 3.000 bản; tại Khánh Hòa với số lượng trên 1.000 bản, chủ yếu là sách tiếng Anh, vở bài tập tiếng Anh và SGK của một số môn học khác.
Thực tế kiểm tra, phát hiện và xử lý các trường hợp liên quan đến hoạt động in lậu SGK thời gian qua cho thấy, tình trạng in lậu sách đang có những diễn biến phức tạp với chiều hướng gia tăng, đi liền đó là các thủ đoạn ngày càng tinh vi, làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của tác giả, nhà xuất bản, học sinh và các doanh nghiệp làm ăn chân chính. Thông thường, các cơ sở sách lậu đều chọn những xưởng in tư nhân nhỏ, nằm ở ngõ sâu, ít người qua lại, tránh sự kiểm soát của các cơ quan chức năng với thiết bị máy móc lạc hậu, cũ nát, kém chất lượng.
Trước đây, việc in lậu sách chỉ dừng lại ở những đầu sách mới, sách bán chạy thì hiện nay, ngay cả giáo trình, SGK, sách tham khảo, sách tiếng Anh… cũng bị in lậu, in giả một cách trắng trợn. Các lỗi thường gặp phải của các nhà in sách lậu là không xuất trình được hợp đồng; in với số lượng lớn vượt quá giấy phép; không vào sổ in theo quy định… Tinh vi hơn, hiện nhiều cơ sở in lậu SGK còn sử dụng cả tem chống giả được làm giả. Điều này gây rất nhiều khó khăn đối với cơ quan chức năng và người tiêu dùng trong việc phân biệt giữa sách thật, sách giả.
Cần tăng mức xử phạt
Đến nay, tuy chưa có con số thống kê cụ thể nào về thiệt hại do việc in lậu SGK gây ra, nhưng theo ước tính của nhiều chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục thì thiệt hại do sách lậu gây ra cho ngành xuất bản hàng năm lên đến hàng chục tỷ đồng. Mặt khác, đặc điểm chung của SGK in lậu đó là chất lượng kém, hình ảnh không rõ ràng, chữ nhoè mờ, có nhiều sai sót về kiến thức, nên khi sử dụng sẽ có nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng học tập của học sinh.
Để hạn chế, ngăn chặn tình trạng in lậu SGK tràn lan, cơ quan quản lý nhà nước ở các cấp cũng đã lập nhiều tổ, đội kiểm tra... nhưng tình trạng này vẫn tiếp tục có nhiều diễn biến ngày càng phức tạp.
Theo ý kiến của nhiều bậc phục huynh và các thầy, cô giáo, để ngăn chặn tình trạng in lậu SGK như hiện nay, các cơ quan chức năng cần làm chặt chẽ từ cấp phép in ấn, đến kiểm tra, phát hành; đồng thời, đưa ra nhiều hình thức xử phạt nghiêm minh, thậm chí có thể truy cứu hình sự. Bên cạnh đó, bản thân các bậc phụ huynh, học sinh - những người mua cũng nên tẩy chay sách lậu bằng cách tìm mua sách ở những nhà sách, hiệu sách có uy tín.
Chị Nguyễn Thị Hồng ở quận Đống Đa (Hà Nội) cho biết: “Năm trước, khi mua sách giáo khoa cho con, tôi đã kiểm tra kỹ tem chống hàng giả dán ở bìa sách nhưng về sau vẫn phát hiện đó là tem giả. Năm nay, rút kinh nghiệm nên tôi đã tìm đến hiệu sách lớn để mua sách cho con”.
Tìm hiểu được biết, một trong những nguyên nhân khiến cho tình trạng in lậu SGK chưa bị đẩy lùi, đó là do các chế tài và mức phạt đối với hành vi này chưa thực sự đủ sức răn đe trong khi lợi nhuận mà các cơ sở in sách lậu thu được là rất lớn. Cụ thể, hiện nay, khung hình phạt tối đa cho hành vi in lậu sách là không quá 30 triệu đồng. Mức phạt này rõ ràng là quá nhẹ, không đủ sức răn đe bởi nếu trót lọt thì các cơ sở in SGK lậu hoàn toàn có thể thu bất chính hàng tỷ đồng lợi nhuận. Và khi bị cơ quan chức năng phát hiện, họ sẵn sàng nộp phạt rồi sau đó lại hoạt động với quy mô lớn hơn, với các thủ đoạn tinh vi hơn.
Chính vì thế, các cơ quan chức năng cần nghiên cứu, tăng mức xử lý đối với hành vi in lậu SGK. Đối với những vụ việc nghiêm trọng, số lượng SGK in lậu lớn hoặc tái phạm nhiều lần thì cần xử lý hình sự để tăng sức răn đe. Cùng với đó cần nâng cao chất lượng phối hợp chống in lậu giữa các ngành, các địa phương; đồng thời xử lý kiên quyết những trường hợp vi phạm pháp luật về hoạt động in SGK để sớm lập lại trật tự trong lĩnh vực in ấn các loại SGK, phục vụ hiệu quả cho hoạt động giáo dục - đào tạo./.