Bảo vệ nhân viên y tế - góc nhìn từ Kuwait
(ĐCSVN) - Chưa bao giờ các bác sỹ, nhân viên y tế ở các bệnh viện lại lo lắng về tình trạng bị người nhà bệnh nhân tấn công như hiện nay. Cần phải làm gì để chấm dứt tình trạng này đang là câu hỏi đặt ra với các nhà quản lý cũng như toàn xã hội.
Nếu tra cứu Google từ khóa “tấn công bác sỹ”, ta sẽ có ngay hơn 1,6 triệu kết quả, còn tra cứu cụm từ “hành hung bác sỹ”, cho thấy có hơn 2,2 triệu kết quả. Các vụ việc xảy ra ở nhiều nơi như Hà Nội, Hải Phòng, TP Hồ Chí Minh, Thái Bình…, với số lượng tăng nhanh trong thời gian gần đây.
Các bác sỹ, nhân viên y tế tại các cơ sở khám chữa bệnh hiện nay, bên cạnh việc phải tận tâm khám chữa bệnh, chịu sự quá tải bệnh nhân, đối mặt với sự căng thẳng, nguy cơ lây nhiễm từ người bệnh, còn phải đối mặt với các loại tội phạm và những người quá khích.
Làm thế nào để các các bác sỹ, nhân viên y tế có thể chuyên tâm phục vụ bệnh nhân, hoàn thành sứ mệnh "lương y như từ mẫu"? Trả lời câu hỏi này, có thể tham khảo từ mô hình Cảnh sát Bệnh viện (Hospital Police), một kinh nghiệm từ nước Kuwait xa xôi.
Ở Kuwait – một quốc gia tại Trung Đông với chỉ 3,8 - 4 triệu dân, các bệnh viện công ở đây thường xuyên quá tải, một phần do chi phí khám chữa bệnh tại bệnh viện công rất thấp, được bao cấp phần lớn từ nhà nước.
Khám chữa tại trạm xá chỉ mất 1 Dinar Kuwait - KD (tương đương 75.000 đồng), 2 KD ở bệnh viện (tương đương 150.000 đồng), mọi thuốc men được miễn phí trong khi thu nhập bình quân đầu người của Kuwait vào khoảng 50.000 USD/năm. Còn chi phí khám chữa bệnh tại bệnh viện tư rất đắt (riêng tiền khám sơ bộ tính theo tiền Việt Nam khoảng 1 – 1,3 triệu đồng), chưa tính tiền thuốc, chụp chiếu...
Để bảo đảm cho các bác sỹ, nhân viên y tế làm việc trong môi trường an toàn, luật pháp Kuwait quy định phạt tiền 500 KD (khoảng 1.650 USD) hoặc phạt tù 2 tháng đối với những người có hành vi xúc phạm bác sỹ, nhân viên y tế trong giờ làm việc. Tức là chỉ cần có lời nói xúc phạm thôi thì người vi phạm đã có thể bị phạt tù.
Ông Mohammad Al Merza, Tổng cục Cảnh sát điều tra (Bộ Nội vụ Kuwait) cho biết, bệnh viện công cấp tỉnh và cấp trung ương ở Kuwait đều có văn phòng cảnh sát. Toàn bộ lực lượng cảnh sát thuộc quản lý, chỉ đạo của Bộ Nội vụ, các bệnh viện sẽ hỗ trợ cơ sở vật chất và phối hợp công tác.
Văn phòng cảnh sát thường được đặt ở sảnh chính, ngay cạnh nơi đăng ký, tiếp nhận bệnh nhân. Mỗi văn phòng cảnh sát tại bệnh viện bao gồm 2 lực lượng, một là cảnh sát bảo vệ, hai là điều tra viên. Mỗi ngày làm việc 3 ca, 8 tiếng 1 ca, đảm bảo thường trực 24/24.
Lực lượng cảnh sát bảo vệ có nhiệm vụ cảnh giới, bảo vệ bệnh viện, bác sỹ, nhằm ngăn ngừa, phát hiện và có mặt kịp thời khi có yêu cầu của bác sỹ, bệnh nhân, phối hợp với lực lượng cảnh sát tổng chỉ huy khi cần thiết.
Đồng thời, lực lượng cảnh sát bảo vệ sẽ kiểm tra bệnh nhân khi có nghi ngờ vi phạm pháp luật, ví dụ say rượu, vi phạm luật giao thông, đánh nhau, sử dụng ma túy…
Trước đây, mọi trường hợp đến bệnh viện đều được khám, chữa trị. Sau khi điều trị, nếu bác sỹ nghi ngờ trường hợp nào có dấu hiệu của tội phạm sẽ thông báo cho cảnh sát kiểm tra, ghi nhận, xử lý. Trường hợp xác định được là có yếu tố vi phạm pháp luật, tùy vào mức độ sẽ bị xử lý hành chính hoặc hình sự… Điều tra viên căn cứ vào bệnh án của các bệnh nhân có thể tự quyết định sẽ kiểm tra làm rõ thêm các trường hợp khả nghi.
Gần đây, để tránh trường hợp bệnh nhân vi phạm pháp luật sau khi được chữa trị thì bỏ trốn nên trừ cấp cứu, các trường hợp khác mà bác sỹ nghi ngờ chỉ được chữa trị sau khi hoàn thành hồ sơ, có ý kiến của cảnh sát điều tra.
Một câu hỏi đáng lưu tâm là liệu có nguy cơ lạm quyền gây khó dễ cho bệnh nhân? Thực tế không xảy ra mối lo ngại này vì trong tình trạng khẩn cấp, điều tra viên phải có chuyên môn cao, lương tâm nghề nghiệp và cũng phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về các kết luận sai của mình nếu ảnh hưởng tới quyền lợi hợp pháp của người bệnh, nhất là khi hệ thống pháp luật của Kuwait có vai trò rất lớn của luật sư, tòa án.
Bên cạnh đó, nếu các bệnh viện không hài lòng với cảnh sát điều tra nào có thể phản ánh với Bộ Nội vụ và Bộ Y tế để kiểm tra, chấn chỉnh.
Mô hình cảnh sát bệnh viện có ở một số nước, tuy nhiên, duy chỉ Kuwait mới đặt văn phòng cảnh sát trong bệnh viện, đến nay đã được 41 năm. Việc đặt văn phòng cảnh sát tại bệnh viện, nơi mà các bằng chứng của nhiều loại tội phạm phơi bày, có tính chính xác cao, có giá trị pháp lý hỗ trợ điều tra tiếp hoặc là bằng chứng kết tội, tạo sự răn đe, góp phần tạo sự yên bình cho xã hội Kuwait kể từ khi giành độc lập năm 1961 đến nay./.