Vĩnh Phúc: Hiệu quả của mô hình “Cánh đồng không dấu chân người”
(ĐCSVN) - Mô hình “Cánh đồng không dấu chân người” tại xã Đồng Ích, huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc, không chỉ là biểu tượng của sự đổi mới trong sản xuất nông nghiệp mà còn đánh dấu bước chuyển mình quan trọng của nền nông nghiệp địa phương.
 |
| Mô hình ứng dụng công nghệ trong sản xuất |
Đây là mô hình ứng dụng công nghệ cao, trong đó toàn bộ các công đoạn sản xuất từ làm đất, gieo mạ, cấy, phun thuốc trừ sâu đến thu hoạch đều được thực hiện bằng máy móc hiện đại, hạn chế tối đa sự tham gia trực tiếp của con người trên đồng ruộng.
Bằng cách áp dụng cơ giới hóa đồng bộ và tiến bộ khoa học kỹ thuật, mô hình này đã giúp nâng cao hiệu quả kinh tế, giảm chi phí sản xuất, đồng thời thay đổi tư duy của người dân từ sản xuất manh mún, nhỏ lẻ sang nền sản xuất hàng hóa quy mô lớn.
Người dân xã Đồng Ích chính là những người trực tiếp hưởng lợi. Với hơn 600 ha sản xuất lúa, địa phương đã tích cực triển khai mô hình này thông qua sự phối hợp với các hợp tác xã (HTX) nông nghiệp công nghệ cao. Điển hình như HTX Đông Phong (Bắc Ninh) và HTX rau an toàn Vân Hội Xanh, các đơn vị này không chỉ hỗ trợ kỹ thuật mà còn tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.
Gia đình ông Phạm Ngọc Hữu, thôn Hoàng Chung, là một ví dụ tiêu biểu. Nhờ mạnh dạn đầu tư máy móc và áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, ông Hữu đã tích tụ ruộng đất để sản xuất 2 ha lúa mỗi vụ. Ông chia sẻ: “Nếu như trước đây, cấy 4-5 sào ruộng đã phải huy động cả gia đình, thì nay mọi công việc đã có máy móc làm thay, giúp giảm công lao động, tiết kiệm chi phí, mà năng suất và chất lượng nông sản lại tăng cao.”
Mô hình này được thực hiện thành công tại xã Đồng Ích, nơi có tổng diện tích đất nông nghiệp hơn 800 ha. Đặc biệt, thôn Hoàng Chung đã trở thành điểm sáng với các cánh đồng mẫu lớn. Đây là khu vực tiên phong trong việc ứng dụng mô hình, không chỉ sản xuất lúa thường mà còn thử nghiệm giống lúa hữu cơ DT39 – một giống lúa chất lượng cao, ít sâu bệnh, năng suất vượt trội và có giá trị kinh tế cao.
Mô hình “Cánh đồng không dấu chân người” chính thức được triển khai thí điểm tại Đồng Ích từ năm 2019, sau khi xã hoàn thành công tác dồn thửa đổi ruộng (DTĐR). Trước đó, mỗi hộ dân tại đây sở hữu 10-12 thửa ruộng nhỏ lẻ, manh mún. Sau DTĐR, bình quân mỗi hộ chỉ còn 2-3 thửa, tạo điều kiện thuận lợi cho cơ giới hóa và sản xuất quy mô lớn.
Đến vụ mùa năm 2023, mô hình đã được triển khai trên diện tích lớn hơn, góp phần gia tăng giá trị sản xuất nông nghiệp của xã lên hơn 195 tỷ đồng, chiếm 21,1% cơ cấu kinh tế, tăng 41,7% so với năm 2022.
Mô hình này mang lại hiệu quả vượt trội nhờ vào ba yếu tố chính: giảm chi phí sản xuất, tăng năng suất và chất lượng nông sản, đồng thời thúc đẩy sự liên kết trong sản xuất và tiêu thụ.
Thực tế cho thấy, nhờ ứng dụng máy móc và tiến bộ kỹ thuật, người dân có thể tiết giảm chi phí từ 200-300 nghìn đồng/sào so với phương pháp truyền thống. Theo anh Đỗ Quốc Đoàn, cán bộ nông nghiệp xã Đồng Ích: “Mô hình giúp giảm thiểu tình trạng bỏ hoang ruộng đất, không quá phụ thuộc vào nhân công, đồng thời mở đường cho sản xuất hàng hóa tập trung, quy mô lớn.”
Ngoài ra, việc tham gia chuỗi liên kết sản xuất với các HTX còn giúp người dân yên tâm đầu ra sản phẩm. HTX đảm nhận mọi công đoạn từ làm đất, gieo cấy, phun thuốc đến thu hoạch và thu mua lúa tươi với giá cao hơn thị trường. Điều này không chỉ đảm bảo lợi ích kinh tế mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành nông nghiệp địa phương.
Để nhân rộng mô hình “Cánh đồng không dấu chân người”, xã Đồng Ích đã xây dựng chiến lược phát triển đồng bộ với sự tham gia của “ba nhà”: Nhà nước, nhà nông và doanh nghiệp.
Năm 2024, xã dự kiến tăng tổng diện tích gieo trồng lên 1.467 ha, trong đó có 15 ha sản xuất lúa hữu cơ DT39 tại khu Đồng Chiêm. Xã cũng đẩy mạnh áp dụng thực hành sản xuất nông nghiệp theo hướng VietGAP, đảm bảo các tiêu chí về tưới tiêu, phòng trừ sâu bệnh và khơi thông dòng chảy.
Ngoài ra, công tác khuyến nông, hướng dẫn kỹ thuật và tổ chức hội thảo chuyên đề cũng được đẩy mạnh, giúp người dân tiếp cận nhanh hơn với các tiến bộ khoa học kỹ thuật. Đây là nền tảng để mô hình được mở rộng, mang lại hiệu quả kinh tế lâu dài.
Mô hình “Cánh đồng không dấu chân người” ở xã Đồng Ích không chỉ là giải pháp hiệu quả để hiện đại hóa sản xuất nông nghiệp mà còn là hướng đi phù hợp với xu thế phát triển nông nghiệp bền vững. Với sự kết hợp hài hòa giữa cơ giới hóa, ứng dụng công nghệ và sự liên kết sản xuất, mô hình này đã, đang và sẽ tiếp tục mang lại lợi ích kinh tế, xã hội to lớn, góp phần nâng cao đời sống cho người dân địa phương.
Như lời ông Phạm Ngọc Hữu chia sẻ: “Chúng tôi giờ không chỉ làm nông nghiệp để đủ ăn mà còn hướng tới nông nghiệp hàng hóa, nông nghiệp hiện đại, mang lại giá trị cao hơn.” Đây chính là động lực để xã Đồng Ích và các địa phương khác tiếp tục nhân rộng mô hình này trong tương lai.