Vì sao không khởi tố doanh nghiệp bị phát hiện chôn trộm bùn thải ở Bình Phước?
(ĐCSVN) - Bị cơ quan chức năng phát hiện chôn trộm gần 23 tấn bùn thải có lẫn lộn đất đá, nhưng một doanh nghiệp ở Bình Phước không bị khởi tố hình sự, kể cả xử phạt hành chính, mặc dù có dấu hiệu tội phạm.
UBND tỉnh Bình Phước vừa ban hành Quyết định 1271/QĐ-XPHC buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả do vi phạm hành chính gây ra đối với Công ty TNHH L.S.P (có địa chỉ tại KCN Becamex Bình Phước, xã Minh Thành, TX.Chơn Thành).
Cụ thể, buộc khôi phục lại tình trạng môi trường ban đầu do hành vi vi phạm; buộc chi trả kinh phí trưng cầu giám định 12,5 triệu đồng; buộc thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường và chuyển giao xử lý gần 23 tấn hỗn hợp bùn thải có lẫn lộn đất đá trong 30 ngày. Lý do không ra quyết định xử phạt vì hết thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính.
 |
| Hiện trường nơi phát hiện vụ việc chôn lấp bùn thải. (Ảnh chụp màn hình) |
Phát hiện chôn trộm 23 tấn bùn thải từ đường dây nóng của Bí thư Tỉnh ủy
Theo Công an tỉnh Bình Phước, ngày 31/10/2019, phòng Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường (PC05) tiếp nhận tin báo tội phạm do Sở TN-MT chuyển đến về việc Công ty L.S.P có hành vi chôn lấp bùn từ hệ thống xử lý nước thải trong khuôn viên của công ty.
Từ nguồn tin phản ánh qua đường dây nóng của Bí thư Tỉnh ủy Bình Phước, vào ngày 8 và 9/10/2019, Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) phối hợp các đơn vị chức năng kiểm tra và phát hiện Công ty L.S.P có hành vi chôn lấp bùn từ hệ thống xử lý nước thải. Sau khi có kết quả phân tích mẫu vật môi trường xét thấy có dấu hiệu tội phạm môi trường nên đã tiến hành chuyển toàn bộ hồ sơ cho phòng Cảnh sát Phòng chống tội phạm về môi trường-Công an tỉnh Bình Phước thụ lý.
Ngày 14/11/2019, PC05 đã phối hợp các đơn vị nghiệp vụ, Viện KSND tỉnh Bình Phước và Sở TN-MT khám nghiệm hiện trường, thu mẫu bùn thải còn sót lại ở hiện trường (mẫu 1) và mẫu bùn thải lẫn đất, đá do Sở TN-MT khai đào, lưu giữ trước đó (mẫu 2) để phân tích, giám định. Tuy nhiên, qua giám định các chỉ tiêu thành phần nguy hại có trong 22,98 tấn bùn thải do Sở TN-MT tỉnh Bình Phước (mẫu 2) cung cấp đều không có kết quả.
Theo Công an tỉnh Bình Phước, từ ngày 19/11 đến ngày 22/11/2019, qua làm việc với Thanh tra Sở TN-MT được biết: Tại thời điểm phát hiện, đoàn kiểm tra đã thu mẫu bùn thải chôn lấp để giám định; đồng thời liên hệ đơn vị khác đến Công ty L.S.P ký hợp đồng xử lý 22,98 tấn bùn thải lẫn lộn đất đá do đoàn kiểm tra khai quật.
Đáng chú ý, quá trình cân, xác định khối lượng không có sự chứng kiến của đại diện Công ty L.S.P; đoàn kiểm tra cũng không cử cán bộ giám sát, không niêm phong, không lập biên bản gửi và lưu giữ lượng bùn khai quật được theo quy định.
Ngày 12/11/1019 đến ngày 3/12/2019, Công an tỉnh Bình Phước làm việc với giám đốc và nhân viên của Công ty TNHH L.S.P (Việt Nam) đã khai nhận, bùn thải phát sinh từ hệ thống xử lý nước thải của Công ty được xác định là bùn nguy hại với khối lượng phát sinh khoảng 58.000kg/năm. Tháng 7/2019 Công ty bắt đầu vận hành thử nghiệm và phát sinh bùn từ hệ thống xử lý nước thải với khối lượng phát sinh bùn từ hệ thống nước thải với khối lượng phát sinh (từ tháng 7/2019 đến tháng 10/2029) khoảng gần 2.000kg. Do kho chứa chất thải nguy hại chưa hoàn thiện nên Công ty chứa bùn trong bao có trọng lượng khoảng dưới 2.000kg và để ở đường nội bộ trong khu vực xử lý nước thải. Quá trình xây dựng biết được có sự thay đổi kết cấu nên Công ty L.S.P đã mang gần 2.000kg bùn thải đổ xuống hố đất dự kiến làm móng nhà xưởng của Công ty TNHH L.B (cách đó khoảng 200m). Tuy nhiên, Công ty TNHH L.B không làm nhà xưởng tại đây mà thuê một công ty tại TP Hồ Chí Minh san gạt để làm mặt bằng. Quá trình thi công, Công ty san lấp mặt bằng không biết dưới hố đất có lượng bùn thải của Công ty L.S.P đổ xuống nên đã gạt đất đá, cát phủ lên trên lượng bùn để tạo mặt bằng.
Ngày 18/7/2022, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bình Phước trưng cầu giám định 2 mẫu chất thải đến Phân viện Khoa học kỹ thuật hình sự Bộ Công an tại TP Hồ Chí Minh. Kết quả cho thấy mẫu 1 có hàm lượng chì vượt 130 lần so với quy chuẩn ngưỡng chất thải nguy hại. Các hàm lượng thành phần nguy hại khác đều không vượt ngưỡng cho phép.
Đối với mẫu 2 có hàm lượng asen vượt 29,1 lần; hàm lượng cadimi vượt 2,8 lần; hàm lượng chì vượt 130 lần; hàm lượng selen vượt 7,3 lần và hàm lượng antimon vượt 110 lần so với quy chuẩn ngưỡng chất thải nguy hại.
Tiếp đến, ngày 21/3, Cơ quan điều tra Công an tỉnh Bình Phước trưng cầu Sở TN-MT thực hiện giám định, phân tách, xác định khối lượng thành phần chất thải nguy hại và thành phần không phải là chất thải có trong số 22,98 tấn hỗn hợp bùn thải có lẫn đất, đá do Sở này thu thập.
Đến ngày 5/4, Sở TN-MT phản hồi không có tổ chức giám định tư pháp về lĩnh vực môi trường và không đủ điều kiện, trang thiết bị cần thiết để thực hiện nội dung Cơ quan điều tra Công an tỉnh Bình Phước trưng cầu.
Trên cơ sở đánh giá phân tích cho thấy không thể xác định được khối lượng bùn thải mà Công ty L.S.P đã chôn lấp.
 |
| Vị trí phát hiện chôn lấp bùn thải. (Ảnh chụp màn hình) |
Không đủ căn cứ xác định xử lý với vụ việc
Ngày 18/7/2023, PC05 Công an tỉnh Bình Phước ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự đối với vụ việc trên. Theo xác định, Công ty L.S.P có hành vi chôn lấp chất thải nguy hại là bùn thải từ nước thải, phát sinh trong quá trình vận hành thử nghiệm. Hành vi vi phạm vào Điều 235 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.
Tuy nhiên, không đủ căn cứ xác định khối lượng bùn thải đã chôn lấp để định khung hình phạt do Đoàn làm việc của Sở TN-MT tỉnh Bình Phước khi phát hiện vụ việc có dấu hiệu tội phạm đã không thông báo kịp thời cho cơ quan chức năng mà trực tiếp thực hiện phương pháp thu giữ lượng bùn chôn lấp không tuân theo quy trình thu giữ vật chứng.
Như vậy không đủ căn cứ xác định khối lượng chất thải nguy hại là bao nhiêu nên không đảm bảo tính khách quan.
Sau đó, Viện KSND tỉnh Bình Phước cũng có thông báo quyết định không khởi tố vụ án hình sự đối với vụ việc này và đánh giá việc không khởi tố vụ án hình sự của PC05 là có căn cứ và đúng quy định của pháp luật.
Chưa hết, căn cứ Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012, sửa đổi bổ sung năm 2020, Công ty L.S.P được xem là chưa bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Đến nay, đã hết thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi của công ty này nên không bị xử phạt vi phạm hành chính.
Sau khi có kết quả phân tích mẫu vật môi trường, xét thấy có dấu hiệu tội phạm môi trường nên Thanh tra Sở TN-MT đã tiến hành chuyển toàn bộ hồ sơ cho PC05 Công an tỉnh Bình Phước thụ lý./.