Tiếp tục thực hiện tốt Công tác dân số
(ĐCSVN) - Hiện tại công tác dân số có những cơ hội, vận mệnh mới. Đó là Nghị quyết 21-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về Công tác dân số trong tình hình mới; Nghị quyết 137/NQ-CP của Chính phủ về Chương trình Hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 21-NQ/TW và Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030. Đây là những văn bản rất quan trọng, định hướng cho công tác dân số trong thời gian tới.
 |
| Ảnh minh họa. (Ảnh: M.P) |
Theo báo cáo của Tổng cục Dân số, hiện nay quy mô dân số nước ta là 96,2 triệu người, tỷ lệ tăng dân số là 1,56%. Mức sinh thay thế vẫn được duy trì trên toàn quốc. Tỷ lệ các cặp vợ chồng sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại đạt 70,8%. Tỷ số giới tính khi sinh giảm xuống còn 111,5 trẻ trai/100 trẻ gái. Cả nước có 723.000 bà mẹ mang thai được sàng lọc trước sinh, gần 470.000 trẻ được sàng lọc sơ sinh; hơn 4 triệu người cao tuổi được khám sức khỏe định kỳ ít nhất 1 lần/năm; 95% người cao tuổi có thẻ bảo hiểm y tế; tầm vóc, thể lực của người dân được cải thiện; chất lượng dân số từng bước được nâng lên… Những kết quả trên đã góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao chất lượng sống của người dân.
Tuy nhiên, công tác dân số cũng đứng trước nhiều khó khăn, thách thức cần khắc phục. Theo Ông Nguyễn Doãn Tú Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số (Bộ Y tế), hiện nay thách thức lớn nhất là việc đổi mới tư duy, nhận thức về trọng tâm chính sách dân số trong giai đoạn hiện nay. Đó là chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang Dân số và Phát triển và "đặt dân số trong mối quan hệ hữu cơ với các yếu tố kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh", tức là nhận thức được mối quan hệ chặt chẽ giữa Dân số và Phát triển.
"Điều này không đơn giản, nhất là khi tư duy dân số chỉ là giảm sinh, là kế hoạch hóa gia đình và sức khỏe sinh sản, gần 60 năm qua đã "ăn sâu" trong tâm trí người dân và cán bộ quản lý. Khi chưa thông suốt được về tư duy, nhận thức sẽ khó có sự thay đổi về hành động, về lãnh đạo, chỉ đạo và quản lý cũng như sự quan tâm và đầu tư thích đáng", Tổng cục trưởng Nguyễn Doãn Tú cho biết.
Bên cạnh đó, nước ta cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức, vấn đề mới nảy sinh như: Chênh lệch mức sinh giữa các vùng miền; mất cân bằng giới tính khi sinh ngày càng gia tăng; già hóa dân số thuộc hàng nhanh nhất thế giới; bài toán tận dụng cơ cấu dân số vàng…
Bên cạnh những khó khăn, thách thức trên, theo lãnh đạo Tổng cục Dân số, thách thức hiện hữu nhất đang tác động trực tiếp tới công tác dân số là hệ thống tổ chức bị xáo trộn khi sáp nhập Trung tâm Dân số vào Trung tâm Y tế đa chức năng. Việc thay đổi tổ chức bộ máy không chỉ tại tuyến huyện, cá biệt một số tỉnh, thành phố còn xây dựng đề án giải thể Chi cục Dân số để chuyển thành Phòng Dân số thuộc Sở Y tế, có tỉnh thì không còn nhân sự, không tài khoản, không tiền và chuyển hết về Sở Y tế. Những điều này đã tạo ra những xung động rất lớn về tâm tư tình cảm, ý thức, thái độ và trách nhiệm trong công việc của đội ngũ những người làm công tác dân số cả nước, đặc biệt là đội ngũ cán bộ dân số cơ sở.
Trong năm 2020, Bộ Y tế đã phối hợp với các đơn vị liên quan tham mưu trình Chính phủ hoàn thiện, kiện toàn về tổ chức, bộ máy làm công tác dân số; quy định chức năng, nhiệm vụ về dân số đối với Trung tâm Y tế đa chức năng tuyến huyện. Đồng thời, tham mưu, xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ về việc thành lập Ủy ban Quốc gia điều phối về Dân số và Phát triển để điều phối liên ngành nhằm thực hiện hiệu quả công tác dân số trong tình hình mới.
Bên cạnh đó, Tổng cục Dân số cũng chú trọng phối hợp chặt chẽ và tích cực hỗ trợ địa phương hơn nữa trong việc ổn định tổ chức bộ máy để bảo đảm hoàn thành tốt các nhiệm vụ chuyên môn khác của Tổng cục, của ngành Dân số. Ngoài ra, trong năm 2020, Tổng cục Dân đã chú trọng vào việc xây dựng và hoàn thiện các đề án, văn bản quy phạm pháp luật về dân số, đặc biệt là Luật Dân số.
Việc nâng cao chất lượng dân số không chỉ là việc của ngành Y tế, Dân số mà của toàn xã hội. Do đó, để đạt được các mục tiêu mà Nghị quyết 21-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về công tác dân số trong tình hình mới và Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030 đã đề ra, việc quan trọng hiện nay là cần tập trung mọi nguồn lực hoàn thiện thể chế, cụ thể là hoàn thành các Đề án trong Chương trình hành động của Chính phủ, đặc biệt là các Đề án cụ thể hóa các nội dung của Nghị quyết 21-NQ/TW. Bên cạnh đó, xây dựng nền tảng pháp lý vững chắc cho việc đưa Nghị quyết 21-NQ/TW và Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030 đi vào thực tiễn cuộc sống./.