Tháo gỡ khó khăn cho ngư dân sử dụng tàu vỏ thép
(ĐCSVN) – Hiện nay, với sự hỗ trợ bằng nguồn vốn vay ưu đãi của Nhà nước, nhiều ngư dân đã mạnh dạn đóng được những con tàu vỏ thép hiện đại, có công suất lớn đảm bảo đánh bắt dài ngày trên biển. Tuy nhiên, thực tế sau khi đóng tàu, nhiều ngư dân lại lo lắng vì những bất cập do thiết kế không phù hợp cũng như chưa có chỗ neo trú; bảo hành, bảo trì khó khăn...
Sau gần 2 năm đưa vào sử dụng con tàu vỏ thép Sang Fish 01, anh Lê Văn Sang (ngư dân TP. Đà Nẵng) đã quyết định trả lại con tàu này cho Công ty TNHH một thành viên đóng tàu Nha Trang (thuộc Tổng Công ty Công nghiệp tàu thủy Việt Nam). Vì sao lại có câu chuyện này?
Theo anh Sang, chiếc tàu vỏ thép Sang Fish 01 của anh là sản phẩm thử nghiệm theo thiết kế riêng của Tổng Công ty Công nghiệp tàu thủy Việt Nam. Tổng vốn đóng tàu là 7,3 tỷ đồng do Công ty TNHH một thành viên đóng tàu Nha Trang đầu tư. Anh Sang là người chạy thử nghiệm nên không bỏ tiền ra đóng tàu mà chỉ bỏ tiền ra mua sắm ngư lưới cụ (hơn 4,1 tỷ đồng). Hợp đồng giữa hai bên cam kết, nếu đưa tàu vào sử dụng, tàu hoạt động ổn định, an toàn thì mỗi năm, anh Sang phải trả lại cho Công ty TNHH một thành viên đóng tàu Nha Trang 1 tỷ đồng cho đến khi hoàn đủ vốn. Ngược lại, nếu tàu hoạt động không ổn định, trục trặc do lỗi thiết kế thì anh Sang sẽ trả lại tàu cho Công ty.
Tàu vỏ thép Sang Fish 01 của ngư dân Lê Văn Sang đậu tại Âu thuyền Thọ Quang (Đà Nẵng)
trước khi đưa vào Nha Trang để trả lại cho Nhà máy đóng tàu Nha Trang.
Kể từ khi hạ thủy, đưa vào sử dụng (7/2014) đến nay, ngư dân Lê Văn Sang mới đi được 10 chuyến biển. Thế nhưng, trong 10 chuyến này thì có đến 4 chuyến tàu bị hỏng trên biển. Các hư hỏng chủ yếu là hỏng tời và máy chính mất tải. Theo anh Sang, do lỗi thiết kế không phù hợp như: Boong và cabin to hơn so với thân tàu nên độ rung lắc mạnh, không thể đánh bắt được; trong khi đó, do tàu sử dụng máy cũ nên máy chính hỏng và mất tải, buộc phải để tàu nằm bờ.
Còn tại tỉnh Quảng Nam, theo ngư dân Trần Công Kỳ (thôn Sâm Linh Đông, xã Tam Quang, Núi Thành), chiếc tàu vỏ thép QNa-90318 có công suất 822CV của anh ngay sau chuyến biển thử nghiệm vừa qua đã hỏng hệ thống điện.
“Trên tàu trang bị đến 200 đèn điện cao áp để phục vụ cho nghề chụp mực. Ngoài hệ thống đèn điện cao áp này, tàu còn có nhiều trang thiết bị khác cũng phải dùng điện, trong khi đó thì máy biến thế có công suất nhỏ, đã bị cháy ngay khi tàu còn hoạt động chưa hết công suất. Điều đáng nói là khi hệ thống điện trên tàu bị hỏng, tôi phải gọi các kỹ sư từ Nam Định vào để sửa. Điều này gây khó khăn cho cả đôi bên vì tốn thời gian và công sức vận chuyển máy móc từ Nam Định theo” - ngư dân Trần Công Kỳ cho biết. Anh chia sẻ thêm: Tàu cá QNa 90318 có chiều cao 3,9m, rộng 7,8m, dài 30,8m, có đầy đủ trang thiết bị hiện đại phục vụ cho sản xuất lớn của nghề khai thác hải sản xa bờ. Thế nhưng, chưa sản xuất chính thức mà tàu đã bị hỏng hệ thống phát điện nên tôi rất lo lắng. Lỡ khi ra khơi xa mà các bộ phận khác của tàu cá bị trục trặc thì mệt lắm. Chỉ cầu mong chuyến mở biển của tàu sắp tới sẽ thuận buồm, xuôi gió…
Cũng cùng chung nỗi lo về các hư hỏng của tàu vỏ thép, ngư dân Phan Thu (thôn Bình Tân, xã Bình Minh, huyện Thăng Bình) cho biết: Cách đây chưa lâu, chiếc tàu vỏ thép QNa-95997 của anh có công suất 822CV cũng đã bị hỏng ngay trong chuyến biển khởi đầu. Lưới quá nặng mà tời kéo không đủ lực nên ngư dân không thể đưa được lưới lên tàu bằng tời máy đó. “Nguyên nhân chính của hư hỏng này là do từ thiết kế” - anh Phan Thu khẳng định.
Rõ ràng, qua chia sẻ của các chủ tàu vỏ thép bị hư hỏng kể trên cho thấy, từ tàu phục vụ hậu cần trên biển của ngư dân Lê Văn Sang đến tàu chụp mực của ngư dân Trần Công Kỳ và tàu lưới rê của ngư dân Phan Thu, trong thiết kế lẽ ra phải tính toán đến sự cân đối tải trọng để tàu không rung lắc cũng như bố trí hệ thống điện, hệ thống tời của máy… phù hợp với nghề đánh bắt theo chuyên môn và công suất của tàu. Thế nhưng, thực tế thiết kế không đảm bảo, thiếu phù hợp. Theo các ngư dân, các lỗi này đều do nhà thiết kế đã không tham khảo, lấy ý kiến của ngư dân nên khi lắp đặt đã xa rời với thực tế sản xuất của họ.
Rút kinh nghiệm từ những trường hợp trên, ngư dân Bùi Thế Cả (Quảng Nam) hiện đang đóng mới tàu vỏ thép tại Công ty TNHH một thành viên đóng và sửa chữa tàu Hải Sơn (Tổng Công ty Sông Thu, Bộ Quốc phòng) cho biết, sẽ phải sửa chữa lại một số chi tiết trên tàu cá đang dần hoàn thành vì thiết kế không phù hợp với tập quán sản xuất.
“Qua khảo sát, tìm hiểu tàu vỏ thép của những người đóng trước, tôi nhận thấy tàu mình đang đóng cũng có một số khuyết điểm như: phần mũi và phần lái có độ cao không cân đối. Sự ổn định của tàu cá khi đang hoạt động trên biển đòi hỏi phải có mức độ chịu đựng với sóng, với gió cao. Hệ thống nhiên liệu, hầm bảo quản hải sản và các trang, thiết bị khác cũng phải được lắp đặt sao cho cân đối hơn theo yêu cầu cân bằng trên tổng thể tàu cá” - ngư dân Bùi Thế Cả chia sẻ.
Trong khi đó, với ngư dân Trần Văn Nhân (thôn Sâm Linh Tây, xã Tam Quang, huyện Núi Thành) trao đổi với chúng tôi trước khi ra biển với tàu vỏ thép QNa-91441 cho biết, ông rất lo lắng nếu tàu xảy ra sự cố kỹ thuật. Nếu lỗi nhỏ, cơ sở đóng tàu phải cử người đi từ TP. Hồ Chí Minh ra Quảng Nam rất xa xôi, bất tiện. Không may gặp phải lỗi lớn thì phải đưa tàu vào tận TP. Hồ Chí Minh lại càng trở ngại hơn.
Tàu vỏ thép QNa 90318 TS của ngư dân Trần Công Kỳ sau chuyến đi biển thử nghiệm
đã hỏng hệ thống điện để chờ các kỹ sư từ Nam Định vào sửa chữa.
Theo đề xuất của ngư dân Bùi Thế Cả, Nhà nước đang có chủ trương khuyến khích ngư dân đóng tàu vỏ thép, thế nhưng các cơ sở đóng loại tàu này đều ở xa (Hải Phòng, Nam Định, TP. Hồ Chí Minh, Nha Trang) trong khi Đà Nẵng và Quảng Nam, ngoài Công ty TNHH một thành viên Đóng và sửa chữa tàu Hải Sơn (Tổng Công ty Sông Thu, Bộ Quốc phòng) thì hoàn toàn không có thêm cơ sở khác đảm bảo việc đóng loại tàu này; trong khi số lượng ngư dân có nhu cầu đóng tàu thép tại miền Trung cũng đang tăng dần. Vì thế, Nhà nước nên xem xét mở thêm xưởng đóng tàu vỏ thép tại Đà Nẵng hay Quảng Nam. Nếu được như thế, ngư dân sẽ đỡ vất vả hằng năm phải đưa ra tận Hải Phòng hay TP. Hồ Chí Minh để bảo trì…
Đồng tình với ý kiến trên, ngư dân Trần Công Kỳ (thôn Sâm Linh Đông, xã Tam Quang, huyện Núi Thành) kiến nghị thêm, nếu đã sử dụng tàu vỏ thép thì cũng đồng nghĩa với việc phải đánh bắt biển xa, mà đã đi biển xa nhưng tàu hay bị hỏng máy thì rất nguy hiểm. Vì thế, chính quyền tỉnh Quảng Nam nên tổ chức một số lớp bồi dưỡng về kỹ thuật máy tàu cho các đối tượng thuyền trưởng, máy trưởng. Bởi thực tế, các thuyền trưởng, máy trưởng trước đây chỉ quen với tàu vỏ gỗ, loại có công suất không lớn và không phức tạp như tàu vỏ thép.
Ngoài các khó khăn trên, một bất cập nữa đối với ngư dân đang sử dụng tàu vỏ thép tại Quảng Nam là không có nơi để neo đậu. Theo ngư dân Trần Công Kỳ, hiện tại trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đã có 6 tàu vỏ thép đi vào sản xuất trên các vùng biển xa (trong đó, huyện Núi Thành có 4 tàu, 2 tàu còn lại là của ngư dân huyện Thăng Bình). Các chủ tàu này đều băn khoăn về chỗ neo trú của tàu vỏ thép.
“Cả tôi lẫn anh Phan Thu cùng thôn đều phải neo đậu tàu vỏ thép tạm bợ ở TP. Đà Nẵng vì Quảng Nam không có chỗ nào để bố trí cho tàu vỏ thép đậu. Vừa xa xôi, vừa bất tiện, mình không có thời gian ở nhà mà phải giữ tàu suốt vì lo sợ phá hoại. Đã có tàu hiện đại rồi thì tỉnh cũng nên xem xét đầu tư nơi neo đậu tàu cá cho ngư dân” - ông Trần Công Chi, chủ tàu vỏ thép QNa-94989 có công suất 822CV kiến nghị./.