Thăm đền Bà Vũ gắn với huyền tích “Người con gái Nam Xương”

Thứ Sáu, 18/10/2024 11:21 (GMT+0)

(ĐCSVN) - Đền Bà Vũ - còn gọi là miếu vợ chàng Trương, thuộc thôn Vũ Điện, xã Chân Lý, huyện Lý Nhân (Hà Nam) thờ bà Vũ Thị Thiết theo huyền tích "Người con gái Nam Xương" của Nguyễn Dữ trong "Truyền Kỳ Mạn Lục" vào thế kỷ thứ XVI.

Theo Ngọc phả tại ngôi đền, vào thế kỷ XV, ở trang Vũ Điện, huyện Nam Xang, phủ Lý Nhân có vợ chồng ông Vũ Thận và bà Nguyễn Thị Phiên ăn ở rất nhân từ. Ông bà có 4 người con, trong đó có con gái út đặt tên Vũ Thị Thiết, hiệu là Nương Hương. Nương Hương là người học giỏi, thấu hiểu kinh sử, làm thơ rất hay. Đến năm 19 tuổi, quê nhà bị mất mùa, nạn đói xảy ra khắp nơi, Nương Hương bàn với các anh đem của cải giúp người già yếu, được dân làng hết lời ca ngợi. Nương Hương lấy chồng tên là Trương Huyền, cưới nhau chưa được bao lâu thì Trương Huyền phải đi lính, để lại người vợ bụng mang dạ chửa. Một năm sau, Vũ Thị Thiết sinh được một người con trai, nàng một mình nuôi con, phụng dưỡng bố mẹ chồng chu đáo. Đêm đêm, mẹ con ngồi bên bóng đèn, nhìn bóng mình in trên vách, Vũ Thị Thiết thường nói với con đấy là bổ đẻ để yên lòng con trẻ. Sau 3 năm, Trương Huyền hết hạn binh dịch trở về thì cha mẹ đều đã qua đời. Trương Huyền bế con nhưng đứa bé nhất định không chịu nói: "Ông không phải bố tôi, bố tôi tối mới về". Nghe thấy thế, Trương Huyền hết mực ngờ vực và mắng nhiếc vợ mình. Vũ Thị Thiết khóc lóc phân trần nhưng chồng không tin. Quá đau khổ, nàng đã gieo mình xuống sông tự vẫn.

Sau khi Vũ Thị Thiết mất đi cùng bao oan ức, nhân dân trong vùng tôn thờ bà là thánh Mẫu, "Mẫu Hương Nương" và dựng đền, viết thần phả thờ tự uy nghi để tưởng nhớ, tôn vinh đức tính thủy chung cũng như phẩm hạnh tốt đẹp của "Người con gái Nam Xương". Đồng thời, vào ngày mất của bà (20/8 âm lịch hằng năm), nhân dân làng Vũ Điện lại mở hội, tưởng nhớ và cầu mong Mẫu Hương Nương phù hộ cho mọi người cuộc sống luôn an lành, may mắn. 

Với những giá trị đặc sắc về lịch sử - văn hóa - tâm linh, từ năm 1993, đền Bà Vũ đã được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích Lịch sử - Văn hóa cấp Quốc gia. Năm 2023, Lễ hội đền Bà Vũ được công nhận vào Danh mục Di sản Văn hoá phi vật thể Quốc gia.

Đường vào đền Bà Vũ tại thôn Vũ Điện, xã Chân Lý, huyện Lý Nhân (Hà Nam).

Đền Bà Vũ được người dân xây dựng để tưởng nhớ, tôn vinh đức tính thủy chung cũng như phẩm hạnh tốt đẹp của người con gái Nam Xương - Vũ Thị Thiết.

Gian chính điện của ngôi đền - nơi đặt hương án thờ tự Mẫu Hương Nương - Vũ Thị Thiết.

Thủ từ Trần Quang Trung giới thiệu cho phóng viên bài thơ của vua Lê Thánh Tông được lưu giữ trong đền, có nội dung bày tỏ niềm thương tiếc trước nỗi oan ức thấu trời của vợ chàng Trương.

Trong đền Bà Vũ còn lưu giữ được một số hiện vật lịch sử quý hiếm như chiếc khánh đồng cổ...

...hay những bức hoành phi, câu đối cổ với chất lượng nội dung, giá trị bảo tồn khá tốt như nguyên bản.

Bức cuốn thư cổ với nội dung ghi chép về ngôi đền có giá trị lớn về lịch sử, văn hóa được treo trang trọng tại khu vực chính điện thờ tự Mẫu Hương Nương.

Bến sông Hồng ngay trước đền Bà Vũ tương truyền là nơi "Người con gái Nam Xương" gieo mình để minh chứng lòng thủy chung với chồng.

Bản dịch chữ quốc ngữ bài thơ của vua Lý Thánh Tông để người qua lại xem và cảm thụ về câu chuyện đầy thương cảm.

Khu vực đền Bà Vũ an tọa luôn toát lên về thanh bình, thuần Việt đặc trưng ở các làng quê vùng đồng bằng Bắc Bộ

Từ năm 1993, đền Bà Vũ đã được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích Lịch sử - Văn hóa cấp Quốc gia; năm 2023, Lễ hội đền Bà Vũ được công nhận vào Danh mục Di sản Văn hoá phi vật thể Quốc gia.