Livestream sai sự thật, làm nhục người khác sẽ bị xử lý thế nào?
(ĐCSVN) - Thời gian qua, tình trạng nhiều cá nhân đã lợi dụng các tài khoản thực hiện livestream trên các mạng xã hội nhằm vu khống, làm nhục người khác. Đây là hành vi bị cấm theo các quy định của pháp luật và cần bị xử lý nghiêm minh.
Việc Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử (PT-TH&TTĐT) thuộc Bộ TT&TT đã có văn bản yêu cầu Sở TT&TT tỉnh Bình Dương xác minh, xử lý phát ngôn vi phạm trên mạng liên quan buổi phát trực tuyến (livestream) của bà Nguyễn Phương Hằng - TGĐ khu du lịch Đại Nam đang nhận được rất nhiều sự chú ý đến từ dư luận.
Cục PT,TH&TTĐT cho biết qua theo dõi, nắm bắt tình hình trên mạng và tiếp nhận thông tin từ báo chí, cục nhận thấy ngày 14-11, bà Phương Hằng đã tổ chức buổi "gặp gỡ và giao lưu khán giả" tại khu du lịch Đại Nam, được phát trực tuyến trên mạng qua nhiều kênh facebook, youTube...
 |
| Đông người tụ tập tại buổi livestream tại khu du lịch Đại Nam. |
Đáng chú ý, trong các phát ngôn của khách mời tham dự buổi livestream có nội dung cho rằng "Báo chí của cộng sản chung với phản động để đánh một Nguyễn Phương Hằng".
Cục PT,TH&TTĐT - Bộ TT&TT nhận thấy "nội dung phát ngôn nêu trên có dấu hiệu vi phạm pháp luật, tung tin sai sự thật, xúc phạm danh dự, uy tín của nền báo chí cách mạng Việt Nam".
Vì vậy, Cục PT,TH&TTĐT yêu cầu Sở TT&TT tỉnh Bình Dương kiểm tra, xử lý nghiêm các vi phạm pháp luật (nếu có) liên quan đến vụ việc trên và báo cáo trước ngày 30-11.
Một nguồn tin xác nhận Sở TT&TT tỉnh Bình Dương đã nhận được văn bản trên của Cục PT,TH&TTĐT Bộ TT&TT. Đồng thời, lãnh đạo tỉnh Bình Dương cũng yêu cầu báo cáo nên Sở TT&TT tỉnh Bình Dương đang phối hợp với các đơn vị liên quan làm rõ, xử lý vụ việc.
Theo Ông Đỗ Ngọc Văn, Viện trưởng Viện Dư luận Xã hội, người sử dụng mạng xã hội hiện đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc thực hiện quyền tự do ngôn luận. Nếu sử dụng ngôn từ thô tục chỉ là vi phạm đạo đức nhưng cố tình bịa đặt hoặc đưa tin sai sự thật là vi phạm pháp luật. Vì vậy, mỗi người cần trang bị cho mình kiến thức để tránh xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân hoặc tổ chức khác.
Nếu phát hiện những hành vi có dấu hiệu xâm phạm quyền, người bị xúc phạm nên bình tĩnh lựa chọn phương cách ứng xử phù hợp, hạn chế đôi co, chửi bới trên không gian mạng dễ dẫn tới mất kiểm soát, thậm chí phạm pháp. Cần ý thức là hành xử trên không gian mạng không còn là “ảo” vì trách nhiệm pháp lý là thật.
Phân tích hiện tượng livestream xúc phạm trên không gian mạng dưới góc độ tự do ngôn luận, luật sư Nguyễn Hồng Thái, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng nó cũng là một dạng của quyền tự do ngôn luận nhưng vượt ra ngoài khuôn khổ pháp luật và sẽ phải chịu trừng phạt.
Để livestream thế nào là đúng quy định pháp luật cần phải bảo đảm những yếu tố: Thứ nhất, ngôn từ trong quá trình livestream, mọi cá nhân có quyền tự do ngôn luận nhưng tự do ngôn luận phải trong khuôn khổ không đồng nghĩa với tự do xúc phạm người khác, không được làm phương hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của các cá nhân, tổ chức. Phải sử dụng ngôn từ một cách văn minh, lịch sự, phù hợp với mục đích buổi livestream trò chuyện.
Thứ hai, nội dung livestream trực tiếp là gì, có ảnh hưởng tới cá nhân, tổ chức nào hay không, có vi phạm pháp luật không.
Thứ ba, mục đích việc livestream trực tuyến phải xác định rõ ràng và mục đích phải chắc chắn rằng không ảnh hưởng người khác, hay cản trở một vấn đề nào đó là điều tối thiểu chủ thể tiến hành livestream cần chú ý, nếu tuyên truyền vấn đề tốt thì được tuyên dương nhưng nếu tuyên truyền những vấn đề xấu thì đó lại là một mối hiểm họa. Cuối cùng là hình thức thể hiện cuộc livestream đó như thế nào, phải cân nhắc và hết sức cẩn trong trước khi livestream.
Về vấn đề hành vi tung tin sai sự thật, xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác sẽ bị xử lý thế nào theo quy định của pháp luật? Luật sư Thái cho biết, hành vi này đã được pháp luật điều chỉnh và quy định các chế tài xử lý.
Cụ thể, tại Nghị định 15/2020/NĐ-CP của Chính Phủ đã quy định rõ mức xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi tung thông tin giả mạo, gây hoang mang dư luận trên mạng xã hội. Tại Điều 101 của Nghị định 15/2020/NĐ-CP đã quy định: Phạt tiền từ 10 - 20 triệu đồng đối với hành vi lợi dụng mạng xã hội để cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân; cung cấp, chia sẻ thông tin bịa đặt, gây hoang mang trong nhân dân, kích động bạo lực, tội ác, tệ nạn xã hội, đánh bạc hoặc phục vụ đánh bạc.
Ngoài ra, các hành vi vu khống, xúc phạm danh dự nhân phẩm của cá nhân, tổ chức trên mạng xã hội cũng có thể tùy thuộc vào tính chất, mức độ khác nhau mà chủ thể thực hiện hành vi này có thể bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại điểm a, khoản 1 hoặc điểm l khoản 3 Điều 5 Nghị định 167/2013/NĐ-CP của Chính phủ.
Đồng thời, có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 155 tội “Làm nhục người khác”, Điều 156 tội “Vu khống”, Điều 288 tội “Đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông” của BLHS năm 2015. Ngoài ra, chủ thể vi phạm còn phải bồi thường cho cá nhân, tổ chức bị xâm phạm do hành vi vi phạm pháp luật của chủ thể vi phạm gây ra theo quy định tại Điều 592 “Thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm” của Bộ luật Dân sự năm 2015.
“Các chủ thể tiến hành buổi livestream cần hết sức cẩn trọng, bản thân cần có kế hoạch livestream trao đổi rõ ràng, mục đích livestream, tránh để xảy ra tình trạng bản thân không hề biết do sử dụng lời lẽ, ngôn từ, hình ảnh không phù hợp khi livestream mà vi phạm pháp luật”, luật sư Thái bày tỏ quan điểm.
“Hoạt động video phát trực tuyến (livestream) trên mạng xã hội đã mở ra cơ hội rất lớn cho việc giao lưu, chia sẻ thông tin, thương mại điện tử nhưng cũng dẫn đến rất nhiều hệ lụy tiêu cực như: bán hàng lậu, hàng cấm; lừa đảo; tổ chức truyền bá tin giả. Vì vậy việc bổ sung quy định về cơ chế quản lý đối với các tài khoản thực hiện livestream trên các mạng xã hội là rất cần thiết”, luật sư Nguyễn Hồng Thái cho biết.
Trong trường hợp công an đang xác minh nhiều đơn thư tố giác tội phạm của nhiều cá nhân đối với hành vi livestream được cho là vi phạm pháp luật của người bị tố cáo. CQCA cũng có thể xem xét, giải quyết, gộp chung vào những hành vi livestream của người bị tố cáo, nếu người đó trước đây có dấu hiệu vi phạm.
“Quá trình xác minh, nếu cho rằng người bị tố giác không có dấu hiệu của tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích nhà nước, quyền lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân” theo Điều 331 của BLHS 2015 thì CQCA có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính hoặc chuyển hồ sơ sang Sở TT&TT đề nghị xử phạt; còn nếu cho rằng có dấu hiệu tội phạm thì công an thụ lý, khởi tố vụ án, khởi tố bị can”, luật sư Thái cho hay.
Trước đó, Bộ TT&TT cũng đã yêu cầu xử lý nhiều trường hợp người dùng mạng xã hội Youtube, Facebook vi phạm, trong đó đáng chú ý như: Xử phạt kênh Youtube Hoàng Anh Timmy tại TP HCM, kênh Thơ Nguyễn tại Bình Dương…
Gần đây nhất, tháng 5.2021, Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành Chỉ thị 22/CT-BTTTT. Chỉ thị nêu rõ: “Thời gian qua, tình hình vi phạm pháp luật, tội phạm trên mạng internet diễn ra phức tạp, gây bức xúc trong dư luận xã hội, ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống nhân dân. Tình trạng mua bán thông tin của cá nhân, tổ chức; phát tán, chia sẻ tin giả, thông tin sai sự thật gây hoang mang trong xã hội; xúc phạm danh dự, nhân phẩm của cá nhân, uy tín của tổ chức; đăng tải thông tin chống phá Đảng, Nhà nước, phá hoại khối đại đoàn kết dân tộc diễn ra phức tạp. Bên cạnh đó, các hình thức lừa đảo chiếm đoạt tài sản; đánh bạc và tổ chức đánh bạc; buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên mạng; tấn công mạng; phát tán mã độc... có chiều hướng gia tăng”.
Để tăng cường công tác phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật và tội phạm trên mạng internet, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông chỉ thị: Nhanh chóng phát hiện, kịp thời xử lý các hành vi vi phạm trên mạng. Đặc biệt, áp dụng công nghệ mới để phát hiện, cảnh báo, ngăn chặn các hành vi tấn công mạng, đảm bảo hệ thống thông tin theo quy định của pháp luật. Rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung pháp luật hình sự và pháp luật chuyên ngành theo hướng tăng nặng mức phạt, hình phạt đối với các hành vi vi phạm, tội phạm trên mạng internet.
Bộ cũng chỉ thị các Sở Thông tin và Truyền thông: Tham mưu UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo các cơ quan chuyên môn trực thuộc nâng cao trách nhiệm, phối hợp đồng bộ trong việc phòng ngừa, chống vi phạm pháp luật và tội phạm trên mạng Internet. Tham mưu chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan báo chí, phát thanh, truyền hình, hệ thống truyền thông cơ sở xây dựng các chương trình thông tin, tuyên truyền về các biện pháp phòng, chống vi phạm, tội phạm trên mạng internet.
Đồng thời, tăng cường giám sát, kiểm tra, thanh tra, xử lý đúng quy định của pháp luật các hành vi vi phạm pháp luật trên mạng internet về thông tin và truyền thông; kịp thời ngăn chặn thông tin xấu độc, tấn công mạng và các hành vi vi phạm khác trên mạng internet./.