Lễ cưới của đồng bào Ba Na

Chủ Nhật, 13/02/2022 18:06 (GMT+0)

(ĐCSVN) - Sinh sống lâu đời trên vùng đất Gia Lai, đồng bào dân tộc Ba Na hình thành và lưu giữ một kho tàng văn hoá truyền thống đa dạng và phong phú, trong đó phong tục cưới hỏi là một hoạt động truyền thống đặc sắc, phản ánh đậm nét bản sắc văn hoá, tính ngưỡng của người Ba Na.

Trong khuôn khổ hoạt động Ngày hội “Sắc Xuân trên mọi miền Tổ quốc” năm 2022, diễn ra từ ngày 12 đến 13/2/2022 tại Làng Văn hoá - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đoàn nghệ nhân Ba Na huyện Kbang, tỉnh Gia Lai giới thiệu với công chúng lễ cưới truyền thống của dân tộc mình.

Trong đời sống cộng đồng người Ba Na, phong tục cưới hỏi có ý nghĩa rất quan trọng. Tùy thuộc vào từng vùng hay giai đoạn lịch sử phong tục cưới hỏi của người Ba Na có khác nhau đôi chút. Nhưng phong tục cưới hỏi của người Ba Na cơ bản vẫn giữ nét nguyên sơ, giàu tính nhân văn, thể hiện sắc thái văn hoá tộc người độc đáo.

Người Ba Na tuân thủ chế độ một vợ một chồng, đề cao sự thuỷ chung trong hôn nhân, khi đã thành vợ thành chồng nếu bên chàng trai bỏ cô gái sẽ phải đền cô gái một con trâu, một tạ heo và 50 vò rượu cần, và ngược lại bên cô gái cũng thế, phải nghe lời gia đình, nghe ông mai mối đưa lời thề, đã lấy nhau phải yêu thương nhau đến trọn đời.

Trai gái người Ba Na được tự do tìm hiểu, lựa chọn người mình yêu thương, khi đã thật sự yêu thương nhau họ quyết định tiến tới hôn nhân, đôi trai gái sẽ về thưa với gia đình hai bên. Hai bên gia đình chấp thuận hôn lễ, nhà trai sẽ tìm người mai mối. Người làm mai mối phải là đàn ông, có uy tín, am hiểu luật tục, giỏi ăn nói có vai trò dẫn dắt điều hành trong buổi Lễ…

Để tiến hành Lễ cưới, đồng bào Ba Na trang trọng chuẩn bị các vật phẩm cần thiết cho buổi Lễ.

Phong tục cưới hỏi lưu giữ những nét văn hoá nguyên sơ, giàu tính nhân văn, phản ánh sắc thái văn hoá riêng có của người Ba Na.

Thời gian tổ chức Lễ cưới được đồng bào chọn vào buổi chiều, trước sự chứng kiến của người dân bản làng và gia đình 2 họ.

.

Lễ vật trong lễ cưới của người Ba Na. Theo phong tục, ông mối sẽ mời nhà gái đến nhà trai để tiến hành làm lễ cho đôi bạn trẻ.

Chủ Lễ đọc lời khấn: Ôi Yang… trên trời, Yang dưới đất, ông bà tổ tiên, người đã khuất hãy uống rượu ghè, ăn gan heo, gan gà, hôm nay gia đình ông Đinh Hmơnh tổ chức đám cưới cho hai cháu. Yang tốt, Yang thân cùng xem và cho phép hai cháu được lấy nhau, nên vợ nên chồng, gia đình khỏe mạnh, không ốm đau, làm ăn phát đạt...

Trong Lễ, nghi thức "Cật Riêng” có ý nghĩa như lễ đính hôn của người Kinh. Trước sự chứng kiến của ông mối và gia đình 2 bên, đôi trai gái lần lượt trao vòng cho nhau.

Theo phong tục, chàng trai trao cho cô gái chiếc vòng nhôm, còn cô gái trao cho chàng trai chiếc vòng bằng đồng.

Trong lễ cưới diễn ra nghi thức trùm chiếc chiếu cói, té nước, nghi thức đập bầu nước cho người ở dưới chiếu với quan niệm là để cặp đôi khi lấy nhau gia đình sẽ luôn hạnh phúc vui vẻ, mát mẻ như nước rừng.

Già làng, ông mối chúc phúc cho đôi bạn trẻ trong lễ cưới.

Sau phần Lễ, già làng mời mọi người cùng uống rượu cần, bắt đầu từ gia chủ, phụ nữ được ưu tiên trước rồi đến các thành viên trong gia đình.

Những người tham dự được chủ nhà mời cùng uống rượu cần và chia vui cùng gia đình.

Kết thúc phần Lễ là phần Hội, cô dâu và chú rể cùng hoà mình với những điệu múa truyền thống của người Ba Na.

Lễ cưới kết thúc trong thanh âm rộn rã của những lời ca, tiếng hát, những điệu múa dân gian đậm đà bản sắc của dân tộc Ba Na.