Hạ tầng kỹ thuật, công nghệ đã sẵn sàng để mở rộng giao dịch điện tử
(ĐCSVN) - Dự thảo Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi) đã mở rộng phạm vi áp dụng của hoạt động giao dịch điện tử tới tất cả các hoạt động của đời sống xã hội. Theo Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng, việc mở rộng phạm vi điều chỉnh là dựa trên cơ sở hạ tầng kỹ thuật, công nghệ của Việt Nam hiện nay đã sẵn sàng, đảm bảo an toàn tin cậy.
Sáng 6/4, các đại biểu Quốc hội chuyên trách thảo luận về dự án Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi). Các đại biểu đánh giá đây là luật chuyên ngành khó, chuyên môn cao, nhiều thuật ngữ và khái niệm mới. Các đại biểu Quốc hội đánh giá cao tinh thần làm việc trách nhiệm của các cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan chủ trì soạn thảo và các cơ quan hữu quan.
Cần có lộ trình mở rộng phạm vi điều chỉnh
 |
| Đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân (Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương) |
Đối với các nội dung cụ thể của dự luật, phạm vi điều chỉnh là vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội chuyên trách đề cập.
Báo cáo một số vấn đề lớn về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi), Chủ nhiệm Uỷ ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết, khi thảo luận tại Kỳ họp thứ 4, đa số ý kiến nhất trí với việc mở rộng phạm vi điều chỉnh và không áp dụng một số trường hợp loại trừ. Một số ý kiến tán thành việc mở rộng phạm vi điều chỉnh nhưng đề nghị cân nhắc lộ trình thực hiện để đảm bảo tính khả thi. Có ý kiến đề nghị nên hạn chế phạm vi điều chỉnh mở rộng đối với các lĩnh vực đất đai, thừa kế, ly hôn, kết hôn, khai sinh… Có ý kiến đề nghị cân nhắc quy định cụ thể, rõ ràng các giao dịch điện tử trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh…
Đối với ý kiến về mở rộng phạm vi điều chỉnh, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường tán thành quy định về phạm vi điều chỉnh tại dự thảo Luật do Chính phủ trình. Bởi thực tiễn Việt Nam cho thấy, một số lĩnh vực loại trừ áp dụng trong phạm vi điều chỉnh của Luật Giao dịch điện tử năm 2005 hiện nay đã được triển khai giao dịch điện tử một phần như đăng ký khai sinh, đăng ký kết hôn đã có dịch vụ công trực tuyến tại nhiều địa phương… Các dịch vụ công trực tuyến do các Bộ, ngành, địa phương cung cấp đang được tích cực triển khai theo hướng khép kín toàn bộ quá trình dịch vụ từ đầu đến cuối (toàn trình). Hơn nữa, việc chuyển đổi số đang được đẩy mạnh trong tất cả các lĩnh vực kinh tế - xã hội theo chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.
Nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, nhiều quốc gia có điều kiện tương đồng với Việt Nam (In-đô-nê-xi-a, Phi-líp-pin…) và một số quốc gia khác cũng không hạn chế phạm vi điều chỉnh trong luật; có quốc gia chỉ quy định một số lĩnh vực loại trừ áp dụng giao dịch điện tử ở các văn bản dưới luật nhằm dễ dàng thay đổi khi điều kiện cho phép (Thái Lan).
Đối với ý kiến đề nghị quy định cụ thể, rõ ràng các giao dịch điện tử trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh để bảo đảm an ninh, an toàn trong quá trình tổ chức thực hiện, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nhận thấy Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi) chỉ quy định về những thành tố cơ bản có giá trị pháp lý sử dụng để thực hiện giao dịch bằng phương tiện điện tử, không quy định về nội dung, hình thức, điều kiện của từng loại giao dịch điện tử thuộc các lĩnh vực trong đó có lĩnh vực quốc phòng, an ninh. Giao dịch trong lĩnh vực nào sẽ được điều chỉnh bởi pháp luật chuyên ngành của lĩnh vực đó.
Vì vậy, Điều 1 dự thảo Luật đã được chỉnh lý như sau: Luật này quy định việc thực hiện giao dịch bằng phương tiện điện tử. Luật này không quy định về nội dung, điều kiện, hình thức của giao dịch. Trường hợp Luật khác không quy định thực hiện giao dịch bằng phương tiện điện tử thì tuân thủ theo quy định của Luật đó.
Thảo luận tại phiên họp, đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân (Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương) cho biết, đối tượng điều chỉnh quy định trong dự thảo Luật còn quá rộng nhưng lại hạn chế phạm vi tại luật chuyên ngành quy định là rất khó khả thi. Thực tế hiện nay, chỉ một số lĩnh vực, thủ tục đã được thực hiện giao dịch điện tử; nhiều lĩnh vực vẫn còn nhiều khó khăn về hạ tầng công nghệ, thiếu pháp lý chuyên ngành, con người trong quá trình triển khai thực hiện.
Từ phân tích trên, đại biểu kiến nghị cần có lộ trình để mở rộng đối tượng, phạm vi điều chỉnh của Luật; đồng thời cần thí điểm một số lĩnh vực trước khi đưa vào luật chuyên ngành. Trường hợp luật chuyên ngành không quy định giao dịch bằng phương thức điện tử như quy định tại Điều 1 thì trong Điều 2 cần giao cho Chính phủ quy định cụ thể các trường hợp áp dụng và các trường hợp loại trừ ngay trong đối tượng điều chỉnh của luật nhằm đảm bảo tính khả thi, bao quát trong thực tiễn...
Góp ý hoàn thiện dự thảo Luật Giao dịch điện tử, đại biểu Trịnh Xuân An (Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai) khẳng định đây là đạo luật rất khó nhưng được đầu tư công phu, kỹ lưỡng, rất nhiều nội dung đại biểu góp ý đã được chỉnh lý, bổ sung. Đại biểu cho rằng đạo luật có thể gọi nôm na là “Hiến pháp” của chuyển đổi số, dự án luật là một trong những nền tảng quan trọng đạt được mục tiêu chuyển đổi số đã đề ra, là một trong những động lực để phát triển đất nước. Vì vậy, đại biểu đồng tình với phạm vi điều chỉnh như báo cáo giải trình của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội.
Đại biểu Trịnh Xuân An cho biết, qua rà soát cho thấy có nhiều vấn đề liên quan đến chuyên môn kỹ thuật, nên cần cân nhắc tính khả thi của những quy định trong dự thảo luật. Đại biểu cho rằng, điều quan trọng nhất là phải xác định được giá trị pháp lý của hình thức giao dịch điện tử để đi vào thực tiễn, đặc biệt là sẽ thuận tiện, không phát sinh thủ tục, không phát sinh các chi phí về bộ máy, chi phí về con người, chi phí về thiết bị…
Quan tâm đến việc bảo đảm an ninh, trật tự an toàn xã hội trong dự luật, đại biểu nêu thực tiễn thời gian qua rất nhiều hoạt động lừa đảo, thậm chí là tội phạm trên môi trường mạng nhưng người tiêu dùng không thể phân biệt được nhất là trên môi trường điện tử. Vì vậy, việc rà soát để bảo đảm trật tự an toàn xã hội, tránh việc lợi dụng là cần thiết; cần rà soát hệ thống có bảo đảm an toàn, tránh bị xâm nhập.
Cơ sở hạ tầng kỹ thuật công nghệ đã sẵn sàng
 |
| Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách sáng 6/4 |
Báo cáo, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: “Việc mở rộng phạm vi điều chỉnh là dựa trên cơ sở hạ tầng kỹ thuật công nghệ của Việt Nam hiện nay đã sẵn sàng, đảm bảo an toàn tin cậy; cũng như thực hiện công nghệ thông tin mấy chục năm qua và đặc biệt là công cuộc chuyển đổi số những năm gần đây”. Dự thảo Luật cũng bổ sung các quy định pháp lý cần thiết để có thể thực hiện giao dịch điện tử mở rộng như: quy định về bảo mật dữ liệu, chứng minh điện tử, dịch vụ tin cậy…
Theo Bộ trưởng, hệ thống pháp luật hiện hành có liên quan cũng cơ bản được hoàn thiện tạo cơ sở pháp lý cho phép các lĩnh vực đủ điều kiện có thể thực hiện giao dịch điện tử. Bên cạnh đó, khá nhiều lĩnh vực loại trừ áp dụng trong phạm vi điều chỉnh của Luật Giao dịch điện tử năm 2005 thực tế đã được triển khai giao dịch điện tử một phần hoặc toàn bộ như: đăng kí khai sinh, đăng ký kết hôn, phù hợp với xu thế chuyển đổi số trong tất cả các lĩnh vực kinh tế xã hội theo chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.
Với những lý lẽ trên, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đề nghị mở rộng phạm vi như dự thảo luật, mở ra công cuộc chuyển đổi số quốc gia tại Việt Nam, toàn dân và toàn diện.
Về xử lý vi phạm, tranh chấp, Bộ trưởng cho biết, chế tài xử lý vi phạm sẽ quy định ở Nghị định của Chính phủ. Việc xử lý tranh chấp thì quy định ở pháp luật chuyên ngành.
Về cung cấp dịch vụ tin cậy, Bộ Thông tin và Truyền thông không cung cấp dịch vụ mà chỉ cấp phép, Ban soạn thảo sẽ xem xét lại các điều khoản để không bị hiểu nhầm.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nêu rõ, trong thời gian tới, trên cơ sở các ý kiến tại Hội nghị, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với cơ quan chủ trì thẩm tra dự án Luật, các cơ quan hữu quan nghiên cứu, hoàn thiện báo cáo, chú trọng rà soát ngôn ngữ diễn đạt cho trong sáng, đảm bảo tuân thủ trình tự, thủ tục của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Bộ sẽ báo cáo Chính phủ về các vấn đề nếu có, để Chính phủ có ý kiến chính thức báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước khi hoàn thiện hồ sơ trình Quốc hội xem xét tại Kỳ họp thứ 5./.