Độc đáo phiên chợ tình ca trên cao nguyên đá
(ĐCSVN) - Chợ Phong lưu Khâu Vai từ khi hình thành đến nay đã trải qua hơn 100 năm, trở thành nét văn hóa độc đáo của nhân dân các dân tộc huyện Mèo Vạc nói riêng và tỉnh Hà Giang nói chung. Tham gia Lễ hội Chợ Phong lưu Khâu Vai 2022, người dân và du khách được tham quan, trải nghiệm nhiều hoạt động văn hóa văn nghệ, trò chơi dân gian thú vị, đặc sắc.
 |
| Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Sơn phát biểu khai mạc (Ảnh: Kim Tiến) |
Tối 26/4 (tức 26/3 âm lịch), tại khu vực Mê cung đá, xã Khâu Vai (huyện Mèo Vạc), UBND tỉnh Hà Giang tổ chức Lễ đón nhận di sản văn hoá phi vật thể Quốc gia và khai mạc Chợ Phong lưu Khâu Vai năm 2022.
Dự buổi lễ có nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang; nguyên Bí thư T.Ư Đảng, nguyên Trưởng Ban Dân vận T.Ư Hà Thị Khiết; lãnh đạo các bộ, ban, ngành T.Ư.
Về phía tỉnh Hà Giang có các đồng chí: Đặng Quốc Khánh, Ủy viên T.Ư Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn ĐBQH khóa XV tỉnh Hà Giang; Thào Hồng Sơn, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; Nguyễn Văn Sơn, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; Nguyễn Mạnh Dũng, Phó Bí thư Tỉnh ủy; Vũ Mạnh Hà, Ủy viên Dự khuyết T.Ư Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy; các đồng chí trong BTV, BCH Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh; lãnh đạo các sở, ngành và đông đảo nhân dân các dân tộc và du khách trong, ngoài nước.
Phát biểu tại buổi lễ, đồng chí Nguyễn Văn Sơn, Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh: Hà Giang là tỉnh vùng cao biên giới cực Bắc của Tổ quốc, nơi cư trú của 19 đồng bào dân tộc. Trải qua thăng trầm lịch sử và quá trình xây dựng, đồng bào các dân tộc Hà Giang hôm nay vẫn giữ được giá trị bản sắc riêng, với nhiều nét văn hóa độc đáo và đa dạng. Để bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa, tỉnh đã triển khai đồng bộ các giải pháp và nhận diện 131 di sản văn hóa vật thể, 446 di sản văn hóa phi vật thể làm cơ sở xây dựng kế hoạch bảo tồn, phát huy giá trị di sản. Đến nay, tỉnh Hà Giang đã có 3 bảo vật quốc gia, 61 di sản văn hóa vật thể, 27 di sản văn hóa phi vật thể được công nhận và xếp hạng.
 |
| Đại diện Bộ VH,TT&DL trao Bằng chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia cho huyện Mèo Vạc và các xã Khâu Vai, Tát Ngà (Ảnh: Kim Tiến) |
Chủ tịch UBND tỉnh cho biết: Dịp này, Hà Giang vinh dự và tự hào được đón nhận thêm hai di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia, đó là: Tập quán xã hội - tín ngưỡng Chợ Phong lưu Khâu Vai và Lễ cầu an của người Giáy huyện Mèo Vạc. Giá trị lớn nhất của hai di sản là tính nhân văn, tinh thần thượng võ, thể hiện truyền thống đoàn kết dân tộc, mối quan hệ gần gũi thân thiện giữa con người với thiên nhiên. Hà Giang cam kết luôn tôn trọng, bảo tồn, gìn giữ và phát huy để di sản thực sự trở thành tài sản vô giá, là nguồn động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, tạo sinh kế bền vững, giúp đồng bào các dân tộc Hà Giang vươn lên với tinh thần “sống trên đá, thoát nghèo trên đá và tiến tới làm giàu trên đá”.
Chợ Phong lưu Khâu Vai (Chợ tình Khâu Vai) từ khi hình thành đến nay đã trải qua hơn 100 năm, trở thành nét văn hóa đặc sắc, độc đáo của nhân dân các dân tộc huyện Mèo Vạc nói riêng và tỉnh Hà Giang nói chung. Lễ hội Chợ Phong lưu Khâu Vai là huyền thoại về chuyện tình của nàng Út, người dân tộc Giáy và chàng Ba, người dân tộc Nùng. Đây là phiên chợ đặc biệt bởi mỗi năm chỉ tổ chức một lần, người đến chợ không vì mục đích mua bán mà đến chợ để gặp bạn, tìm bạn, cầu duyên, cầu phúc ở miếu Ông, miếu Bà và thưởng thức những giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc nơi vùng cao nguyên đá Hà Giang.
Lễ cầu an của người Giáy còn có tên gọi khác là lễ múa kiếm, đây là nét văn hóa đặc trưng của người Giáy ở xã Nậm Ban, huyện Mèo Vạc. Lễ cầu an được tổ chức nhiều dịp trong năm để cầu cho mùa màng bội thu, cây lúa trổ bông dày hạt, dân bản ấm no và hạnh phúc.
 |
| Nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và các đồng chí lãnh đạo tỉnh tặng hoa các công ty, doanh nghiệp (Ảnh: Kim Tiến) |
Tại buổi lễ, lãnh đạo Sở Văn hóa TT&DL tỉnh Hà Giang công bố Quyết định của Bộ Văn hóa TT&DL chứng nhận Chợ Phong lưu Khâu Vai và tín ngưỡng Lễ cầu an của người Giáy xã Tát Ngà được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia. Sau lễ khai mạc là Chương trình nghệ thuật với chủ đề “Phiên chợ tình ca trên cao nguyên đá”.
Sau 2 năm bị gián đoạn do ảnh hưởng của dịch COVID-19, năm nay, Lễ hội Chợ Phong lưu Khâu Vai được tổ chức theo quy mô cấp tỉnh, diễn ra từ ngày 25 - 27/4 (tức 25 - 27/3 âm lịch) với nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc, như: Hội thi người đẹp miền Cao nguyên đá; Lễ dâng hương miếu Ông, miếu Bà; lễ cầu duyên; giao lưu văn hóa, văn nghệ dân gian truyền thống; trình diễn thổi khèn Mông của xã Sủng Trà và thị trấn Mèo Vạc; hát dân ca dân tộc Nùng, Giáy; múa trống đồng, múa kéo nhị của dân tộc Lô Lô, thị trấn Mèo Vạc; múa nón, múa khăn của dân tộc Giáy thôn Tát Ngà, xã Tát Ngà; múa kiếm của dân tộc Giáy xã Nậm Ban; nhảy lửa của dân tộc Lô Lô, xã Xín Cái; điệu nhảy trên cây của dân tộc Lô Lô, thị trấn Mèo Vạc; múa trống của dân tộc Giáy thôn Nà Trào, xã Tát Ngà; hát đối giao duyên qua ống dây của dân tộc Mông.
 |
| Một tiết mục nghệ thuật tái hiện chuyện tình giữa chàng Ba và nàng Út (Ảnh: Kim Tiến) |
Ngay tại các địa điểm tổ chức Lễ hội có các các gian hàng trưng bày, giới thiệu sản phẩm đặc trưng, ẩm thực của địa phương. Tham gia Lễ hội, du khách còn có thể tham gia chuỗi hoạt động tham quan, trải nghiệm như Khám phá thung lũng hoa Tam giác mạch, hoa Sao nhái tại Mê cung đá; khám phá chinh phục tuyến đi bộ Vách đá thần Mã Pì Lèng; tham quan, chụp ảnh Làng văn hóa du lịch cộng đồng dân tộc Mông thôn Pả Vi Hạ, xã Pả Vi; đi thuyền trên lòng hồ thủy điện Nho Quế 1 ngắm hẻm vực Tu Sản - Mã Pì Lèng; tham quan, chụp ảnh cầu tình yêu tại Mê cung đá, xã Khâu Vai...