Đề nghị phân cấp trọn gói cho Đà Nẵng thí điểm thành lập khu thương mại tự do
(ĐCSVN) - Nhiều đại biểu Quốc hội tán thành chủ trương thí điểm thành lập khu thương mại tự do TP Đà Nẵng; lưu ý một số vấn đề cần quan tâm để thực hiện hiệu quả chủ trương này.
Sáng 7/6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách phát triển Thành phố Đà Nẵng. Chủ trương thí điểm thành lập khu thương mại tự do là một trong những nội dung được các đại biểu Quốc hội quan tâm, bày tỏ ý kiến.
Nghiên cứu để có các chính sách cụ thể, ưu tiên về thương mại, thuế
Theo nhiều đại biểu, pháp luật hiện hành chưa có quy định về khái niệm khu thương mại tự do, về hướng dẫn việc thành lập, hoạt động khu thương mại tự do mà chỉ quy định khu phi thuế quan được xác định trong quy hoạch chung xây dựng khu kinh tế. Tuy nhiên, đây là mô hình đã được áp dụng thành công ở nhiều quốc gia trên thế giới. Đồng thời cũng là vấn đề lớn, không chỉ mang tính chất kinh tế mà liên quan đến quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, gắn với thể chế và hệ thống pháp luật.
 |
| Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn TP Hồ Chí Minh) phát biểu thảo luận. |
Phát biểu ý kiến, đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn TP Hồ Chí Minh) bày tỏ đồng tình với việc sớm thông qua Nghị quyết của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Đà Nẵng.
Bày tỏ sự ủng hộ cơ chế thí điểm thành lập khu thương mại tự do, phân tích vấn đề này, đại biểu cho biết, đây là cơ chế rất thành công trên thế giới, đặc biệt là những nước có ưu thế về cảng biển như Singapore có 9 khu thương mại tự do, Trung Quốc có 21 khu, Philippines, Malaysia, Indonesia… Hơn 30 năm qua, các khu thương mại tự do rất hiệu quả, đóng góp vào sự phát triển chung của các nước đó.
“Việt Nam có bờ biển dài rất đẹp, đã quy hoạch có 34 cảng biển quốc tế. Đây là những điểm rất thuận lợi nên tôi rất ủng hộ Đà Nẵng đi đầu thực hiện cơ chế thí điểm. Tôi cũng đề xuất có thêm một số cơ chế để TP Đà Nẵng triển khai thành công khu thương mại tự do, từ đó nhân rộng. Tôi cũng mong rằng sẽ nhân rộng ngay chứ không chờ đợi vì các TP, địa phương hiện có đặc điểm tương tự có nhiều cảng kết nối có thể thực hiện ngay được”, đại biểu nói.
Song, đại biểu Trần Hoàng Ngân cũng cho rằng, để khu thương mại tự do có thể phát triển được, điều quan trọng nhất là hạ tầng, phải kết nối được bên trong và bên ngoài khu thương mại. “Dù hàng rào là hàng rào cứng nhưng con người qua lại rất nhiều, đòi hỏi sự giao thoa. Dĩ nhiên, khi hàng hóa từ trong khu thương mại tự do đi qua ngoài khu thì phải chịu thuế xuất nhập khẩu nhưng chúng ta phải đảm bảo sự kết nối này. Đồng thời, phải phân cấp trọn gói để TP Đà Nẵng có thể thực hiện được”, đại biểu nói.
Đại biểu Trần Nhật Minh (Đoàn Nghệ An) cũng bày tỏ tán thành với chính sách cho phép đầu tư xây dựng khu thương mại tự do. Nhấn mạnh đây là một nội dung mới, chưa có quy định hay chưa có tiền lệ ở Việt Nam, đại biểu đề nghị Quốc hội và Chính phủ cần đi trước một bước, nghiên cứu để có các chính sách cụ thể, ưu tiên về thương mại, thuế nhằm hoạt động có hiệu quả, đúng với tính chất và mục đích của khu thương mại tự do.
Cần cơ chế giám sát đặc biệt
Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Bình Thuận) cũng đồng tình việc tạo cơ chế áp dụng thí điểm tại Đà Nẵng nhằm tạo bước đột phá mới cho Đà Nẵng nói riêng, đồng thời để ra khảo nghiệm việc phát triển mô hình kinh tế mới đối với nước ta nói chung trong thực tiễn, song đại biểu cũng lưu ý hai vấn đề. Đó là, trong quá trình triển khai thực hiện chính sách cần phải có cơ chế giám sát đặc biệt để chúng ta vừa làm, vừa kịp thời đánh giá rút kinh nghiệm. Đặc biệt, là định lượng được các tác động của chính sách này nhằm đảm bảo tính khách quan và bao quát từ thực tiễn đến khi triển khai thực hiện.
 |
| Toàn cảnh phiên họp sáng 7/6. |
Trong khi đó, đại biểu Phạm Văn Hoà (Đoàn Đồng Tháp) cũng nhấn mạnh, cần quan tâm, chú ý đến việc thí điểm thành lập khu thương mại tự do. Vấn đề được đại biểu lưu ý, TP Đà Nẵng đất đai không nhiều, giá trị rất cao nên khi thu hồi đất để phục vụ cho khu trung tâm thương mại tự do thì cần tính tới vấn đề lợi ích sống còn của người dân nơi đây. Đặc biệt áp dụng theo giá đền bù mới theo Luật Đất đai mới.
“Mặc dù mục đích thu hồi đất ở đây là phát triển kinh tế xã hội nhưng lại có chênh lệch địa tô, nằm trong khu thương mại và giao cho nhà đầu tư thực hiện các dự án, cho nên vấn đề đền bù, giải phóng mặt bằng, tái định cư, thu hồi đất thì phải tính toán làm sao cho phù hợp với điều kiện của TP Đà Nẵng” - đại biểu nói. Đồng thời bày to lo ngại, nếu không khéo, thu hồi đất nhằm phục vụ phát triển kinh tế mà giao cho nhà đầu tư thực hiện, rồi tiền đền bù thấp mà nhà đầu tư thực hiện rồi lại cho thuê với giá cao thì ảnh hưởng đến quản lý và hoạt động chung của TP Đà Nẵng.
Trước đó, trong báo thẩm tra về nội dung này, đa số ý kiến trong Uỷ ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội tán thành với chủ trương thí điểm thành lập khu thương mại tự do tại TP Đà Nẵng. Tuy nhiên, đây cũng là vấn đề lớn, không chỉ mang tính chất kinh tế mà liên quan đến quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, gắn với thể chế và hệ thống pháp luật. Để triển khai hiệu quả chủ trương này của Bộ Chính trị, đề nghị Chính phủ chỉ đạo rà soát để quy định rõ ràng, cụ thể trong Dự thảo Nghị quyết về: Khái niệm, mô hình tổ chức; Chức năng, nhiệm vụ; Chính sách phát triển và quản lý nhà nước; Phương án phát triển khu thương mại tự do; Nguồn lực thực hiện, đầu tư phát triển hạ tầng…
Một số ý kiến cho rằng, các chính sách cho khu thương mại tự do chưa được quy định trong hệ thống pháp luật, chưa cụ thể, chưa xác định lợi thế cạnh tranh, chưa đánh giá tác động về an ninh, quốc phòng và chưa có chính sách nổi trội, bứt phá; nhiều chính sách về thuế còn điểm tương tự như khi áp dụng với khu kinh tế. Vì vậy, đề nghị làm rõ khái niệm khu thương mại tự do, các điểm giống và khác so với khu kinh tế, khu phi thuế quan; bổ sung kinh nghiệm quốc tế trong hình thành và phát triển mô hình này để làm rõ căn cứ thuyết phục, đồng thời giao Chính phủ nghiên cứu, đề xuất báo cáo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội quyết định mô hình khi thực hiện. Có ý kiến đề nghị, để bảo đảm xây dựng các chính sách về khu thương mại tự do, tạo sự bứt phá, vượt trội, đề nghị cần xây dựng một Đề án riêng về khu thương mại tự do trình Quốc hội xem xét, quyết định./.