Cần sớm có quy chuẩn về chất lượng sản phẩm đũa dùng một lần
(ĐCSVN) - Tuy đang được sử dụng rộng rãi trên thị trườn,g song đến thời điểm này, sản phẩm đũa dùng một lần ở nước ta vẫn chưa có một quy chuẩn chung về chất lượng. Thực tế này không chỉ gây khó khăn trong quản lý mặt hàng này mà còn đưa đến những nguy cơ lớn trực tiếp đe dọa sức khoẻ của người tiêu dùng xuất phát từ chính quá trình sản xuất sản phẩm đũa dùng một lần.
Giá thành rẻ, tiện sử dụng
Đó là đánh giá chung của người tiêu dùng khi được hỏi về sản phẩm đũa dùng một lần. Chỉ cần dạo một vòng qua các quán cơm bình dân, phóng viên (PV) đã cảm nhận được tính phổ thông của loại đũa đặc biệt này do giá thành siêu rẻ, người sử dụng ăn xong thì bỏ luôn, không phải mất công dọn rửa.
Chị Nguyễn Thị Thắm, chủ quán cơm bình dân trên đường Khuất Duy Tiến (Hà Nội) cho biết: “Từ khi có loại đũa này, nhân viên trong quán đỡ vất vả bao nhiêu. Chỉ cần gọi điện là cần bao nhiêu cũng có. Giá đũa vừa rẻ, lại vừa tiện lợi, khách hàng cũng thích sử dụng loại đũa này”.
Theo khảo sát của chúng tôi, tại Hà Nội, loại đũa dùng một lần được bày bán tràn lan với mức giá rất rẻ. Không giống các loại đũa thông thường, đũa dùng một lần thường được bán theo bao hoặc theo kg. Có thể tìm mua loại đũa này ở hầu khắp các tuyến phố, chợ trên địa bàn thành phố Hà Nội như: Hàng Khoai, Phùng Hưng, Đồng Tâm, Đồng Xuân…
Tìm đến phố Hàng Khoai, quận Hoàn Kiếm (Hà Nội), theo quan sát của PV, tại đây hiện có khá nhiều hộ bán loại đũa đặc biệt này. Khách hàng có thể mua số lượng lớn với mức giá “siêu rẻ”. Cụ thể, loại đũa tre dùng một lần bọc nilông từng đôi được bán với giá 25.000 - 27.000 đồng/bao/5kg; loại đũa không bọc nilông được đóng trong bao lớn có giá 20.000 đồng/bao/5kg hoặc 40.000 - 45.000 đồng/bao/10kg. Tính bình quân mỗi đôi đũa dùng một lần chỉ có giá bán khoảng hơn 100 đồng/đôi. Cơ bản các loại đũa dùng một lần đều được làm từ tre hoặc các cây họ tre. Chiếc đũa trắng, bóng, nhẵn mịn, rất bắt mắt. Nhìn cảnh mua bán tấp nập ở đây cũng phần nào thấy được nhu cầu rất lớn của thị trường đối với mặt hàng đũa dùng một lần.
Anh Thắng, chủ một cửa hàng trên phố Hàng Khoai cho biết: “Nhà anh chuyên cung cấp các loại đũa dùng một lần từ nhiều năm nay rồi. Em muốn loại gì cũng có, đóng gói riêng lẻ từng đôi hoặc đóng chung trong bao to. Số lượng thì không giới hạn. Với khách hàng mua nhiều thì nhà anh còn có thể bớt giá cho em”.
Sớm ban hành quy chuẩn về chất lượng
Qua trao đổi, nhiều người tiêu dùng có suy nghĩ rất “tin tưởng” vào chất lượng của loại đũa dùng một lần, bởi họ cho rằng, đũa này chỉ sử dụng một lần rồi bỏ đi, không tái sử dụng nên sạch sẽ và bảo đảm vệ sinh hơn đũa dùng nhiều lần(?). Tuy nhiên, thực tế chưa hẳn đã phải như vậy.
Bằng chứng là thời gian qua, các phương tiện thông tin đại chúng đã nhiều lần đưa tin về tình trạng lạm dụng các loại hoá chất trong sản xuất đũa dùng một lần ở nhiều địa phương trong cả nước. Mới đây nhất là thông tin về hoạt động không bảo đảm vệ sinh của hàng loạt cơ sở sản xuất đũa dùng một lần ở xã Vạn Mai, huyện Mai Châu (Hoà Bình). Trước đó là những thông tin tương tự ở Nghệ An, Thanh Hoá… Tại những có sở này, hàng tấn nguyên liệu dùng để sản xuất đũa bị vứt la liệt dưới nền đất đầy bụi bẩn. Để tạo ra những đôi đũa dùng một lần bóng trắng, không bị mốc, mối mọt, nhiều nơi người sản xuất đã ủ và hấp, sấy đũa với lưu huỳnh, một loại hoá chất cực độc đối với sức khoẻ con người. Quá trình sản xuất, chủ cơ sở còn sử dụng một loại bột màu trắng được chỉ định dùng trong công nghiệp nhằm tạo độ trơn, bóng cho đũa thành phẩm. Loại bột này được rải trực tiếp lên đũa trước khi được đưa ra đóng bao. Vì thế, khi sử dụng đũa dùng một lần thì nguy cơ hấp thụ các loại hoá chất tồn dư trên đũa sẽ là rất cao.
Được biết, khi cơ quan chuyên môn tiến hành một vài xét nghiệm nhanh bằng cách ngâm mẫu đũa ăn của 2 cơ sở ở xã Vạn Mai, huyện Mai Châu (Hoà Bình) vào nước nóng thì chỉ sau vài giây, cốc nước đã chuyển sang màu vàng nhạt, xuất hiện vẩn đục cùng lớp màng trắng với nhiều tạp chất nổi lên. Kết quả phân tích bước đầu đã phát hiện, cả hai mẫu đũa đều còn lưu huỳnh tồn dư, với hàm lượng vượt quá tiêu chuẩn gần 2 lần, nếu so với tiêu chuẩn nước ăn uống. Trong ngày 10/5 vừa qua, Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Hoà Bình cũng đã phối hợp cùng các ban, ngành chức năng huyện Mai Châu tiến hành kiểm tra và phát hiện quy trình hoạt động của nhiều cơ sở sản xuất đũa dùng một lần ở huyện Mai Châu không bảo đảm vệ sinh. Một số cơ sở còn sản xuất khi chưa có Giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm.
Theo ý kiến của một số chuyên gia, đũa dùng một lần thường được làm từ các loại tre tươi, tre có chất lượng không tốt (tre non, tre tồn dư…), khả năng chịu ẩm mốc rất kém. Trong quá trình sơ chế, xử lý nguyên liệu, để chống nấm mốc và làm đũa trắng, các cơ sở sản xuất có thể lựa chọn sử dụng nhiều cách như: Sấy khô, dùng hoá chất... Song, đặc điểm của phương pháp sấy khô là đòi hỏi chi phí cao, lại mất nhiều thời gian, nên đa số chủ cơ sở đã chọn cách dùng hoá chất. Tình trạng này sẽ gây những hậu quả lớn đối với người sử dụng, bởi theo nghiên cứu, chỉ riêng với chất lưu huỳnh tồn dư trên đũa dùng một lần, người dùng đã có thể phải đối mặt với việc bị phá hủy chức năng hô hấp, suy giảm chức năng tiêu hoá…
Quá trình tìm hiểu được biết, dù rất phổ biến trên thị trường và tiềm ẩn nhiều nguy cơ về an toàn thực phẩm, song đến thời điểm hiện tại, sản phẩm đũa dùng một lần vẫn chưa có một tiêu chuẩn quản lý chất lượng cụ thể. Trong khi Bộ Y tế đã có quy chuẩn quốc gia với nhiều sản phẩm bao bì, dụng cụ tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm nhưng không hề có dụng cụ đũa ăn.
Ông Nguyễn Hoàng Linh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho biết: Đúng là đến thời điểm này, chúng ta vẫn chưa có tiêu chuẩn quốc gia cho sản phẩm đũa ăn dùng một lần. Để bảo đảm sức khỏe của người tiêu dùng và hạn chế tình trạng mất an toàn vệ sinh trong sản xuất đũa dùng một lần, thời gian tới, chúng tôi sẽ chủ động nghiên cứu, phối hợp để có thể sớm ban hành quy chuẩn quốc gia về chất lượng sản phẩm đũa ăn dùng một lần.
Từ thực trạng sản xuất và tiêu thụ các loại đũa dùng một lần trong thời gian qua, có thể thấy, việc ban hành quy chuẩn quốc gia về chất lượng đối với mặt hàng này là hết sức cần thiết. Đây vừa là căn cứ siết chặt quản lý chất lượng các loại sản phẩm đũa dùng một lần từ khâu sản xuất đến lưu thông, vừa là cơ sở để bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Trong lúc chờ quy chuẩn quốc gia về chất lượng đối với sản phẩm đũa dùng một lần, mỗi chúng ta hãy là “người tiêu dùng thông thái”, chú ý thận trọng khi sử dụng sản phẩm đũa dùng một lần. Chỉ lựa chọn những cơ sở sản xuất có uy tín, bảo đảm chất lượng để tự bảo vệ sức khỏe cho chính mình./.