Cần đổi mới nội dung tuyên truyền, vận động về công tác dân số trong tình hình mới
(ĐCSVN) - Trước những thách thức trong công tác dân số hiện nay, Nghị quyết số 21-NQ/TW đã đưa ra nhiều giải pháp, trong đó có đổi mới nội dung tuyên truyền nhằm giải quyết một cách toàn diện, đồng bộ các vấn đề này.
Vai trò của tuyên truyền trong công tác dân số
Đối với nhiều lĩnh vực, trong đó có công tác dân số, tuyên truyền đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Thông qua tuyên truyền, người dân được tiếp cận với các chính sách về dân số của Đảng và Nhà nước, được nâng cao nhận thức, dần thay đổi hành vi, hướng tới nâng cao chất lượng dân số.
Tại “Hội nghị truyền thông về công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân; công tác dân số trong tình hình mới theo Nghị quyết Trung ương 6, khóa XII” do Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức ngày 29/12/2017, Phó Tổng cục trưởng phụ trách Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (Bộ Y tế) Nguyễn Văn Tân cho biết: Sau 25 năm, thực hiện Nghị quyết T.Ư 4, khóa VII ngày 14 tháng 01 năm 1993, về chính sách dân số và kế hoạch hoá gia đình (DS - KHHGĐ) ở nước ta đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, thực tế công tác DS-KHHGĐ hiện gặp không ít khó khăn, thách thức. Trong đó, công tác truyền thông, giáo dục về dân số ở một số khu vực, nhóm đối tượng hiệu quả thấp, vai trò nhà trường còn hạn chế, nhất là nội dung truyền thông, cung cấp dịch vụ chưa toàn diện, mới chủ yếu tập trung vào KHHGĐ.
Khắc phục những bất cập nêu trên, Nghị quyết số 21 đã yêu cầu và chỉ rõ những biện pháp như: Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp; hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về dân số; phát triển mạng lưới và nâng cao chất lượng dịch vụ về dân số; bảo đảm nguồn lực cho công tác dân số; kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ dân số... Bộ Y tế cần phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan tuyên truyền, vận động người dân thực hiện tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác dân số. Theo đó, người dân cần tiếp tục thực hiện cuộc vận động "Mỗi cặp vợ chồng nên sinh đủ hai con" để ổn định quy mô dân số; nâng cao nhận thức, thực hành về bình đẳng giới; đẩy mạnh truyền thông giáo dục chuyển đổi hành vi nhằm giảm tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, nhất là tạo chuyển biến rõ nét ở những vùng có tỷ số giới tính khi sinh cao.
Đổi mới toàn diện nội dung, chương trình, phương pháp giáo dục dân số, sức khỏe sinh sản; hình thành kiến thức và kỹ năng về dân số, sức khỏe sinh sản đúng đắn, có hệ thống ở thế hệ trẻ. Đồng thời, cần đổi mới toàn diện và đa dạng hóa các hình thức, phương pháp truyền thông; phát triển mạng lưới cung cấp dịch vụ, các loại hình cung cấp dịch vụ phục vụ việc ổn định quy mô và nâng cao chất lượng dân số...
Đồng thời, chú trọng công tác tập huấn cho cán bộ dân số thông qua đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực, thực hiện chuẩn hóa đội ngũ cán bộ dân số các cấp, các ngành đáp ứng yêu cầu chuyển hướng sang chính sách dân số và phát triển. Đưa nội dung dân số và phát triển vào chương trình đào tạo, tập huấn, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh cải cách hành chính, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, cung cấp dịch vụ, tạo thuận lợi cho người dân…
Đổi mới toàn diện và đa dạng hóa các hình thức, phương pháp truyền thông
Theo ông Nguyễn Văn Tân, cần đổi mới toàn diện và đa dạng hóa các hình thức, phương pháp truyền thông; phát triển mạng lưới cung cấp dịch vụ, các loại hình cung cấp dịch vụ phục vụ việc ổn định quy mô và nâng cao chất lượng dân số…
Việc tuyên truyền, vận động trong công tác dân số được đổi mới toàn diện về nội dung và phương pháp. Sự thay đổi cần được thực hiện trước tiên trong đội ngũ cán bộ dân số các cấp, các ngành, đáp ứng yêu cầu chuyển hướng sang chính sách Dân số và Phát triển. Trong công tác truyền thông, vẫn tiếp tục thực hiện cuộc vận động “Mỗi cặp vợ chồng nên có 2 con”, nhưng tuỳ theo địa bàn, đối tượng mà có sự thay đổi trong vận động: vận động sinh ít con ở vùng, đối tượng có mức sinh cao; vận động sinh đủ 2 con ở những nơi mức sinh thấp; duy trì kết quả ở những nơi đã đạt mức sinh. Nội dung tuyên truyền cần góp phần nâng cao nhận thức, thực hành về bình đẳng giới, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh. Đổi mới toàn diện nội dung, chương trình, phương pháp giáo dục dân số, sức khoẻ sinh sản. Hình thành kiến thức và kỹ năng về dân số, sức khoẻ sinh sản đúng đắn, có hệ thống ở thế hệ trẻ.
Phó Tổng cục trưởng phụ trách Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình Nguyễn Văn Tân cũng cho biết thêm, về nhiệm vụ và giải pháp đổi mới nội dung tuyên truyền, vận động về công tác dân số có điểm mới là: Đổi mới toàn diện nội dung, chương trình, phương pháp giáo dục dân số, sức khỏe sinh sản trong và ngoài nhà trường. Hình thành kiến thức và kỹ năng về dân số, sức khỏe sinh sản đúng đắn, có hệ thống ở thế hệ trẻ.
Nhiều hình thức tuyên truyền phong phú, dễ hiểu, phù hợp với nhiều nhóm đối tượng như truyền thông lưu động, xây dựng pano, khẩu hiệu, băng video, câu lạc bộ (như câu lạc bộ tiền hôn nhân hay không sinh con thứ ba…), lồng ghép đưa dịch vụ kế hoạch hóa gia đình về cơ sở… đã được áp dụng trên hầu khắp các địa phương trên cả nước, từ thành thị, nông thôn đến vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, tiếp cận với mọi đối tượng, từ người Kinh đến người dân tộc thiểu số. Đặc biệt, với hình thức tuyên truyền hai chiều như tư vấn đối thoại trực tiếp đã giúp người dân được giải đáp trực tiếp những thắc mắc cụ thể của mình về kế hoạch hóa gia đình, nuôi con khỏe…
Đặc biệt đề cao sự cần thiết phải đổi mới nội dung tuyên truyền, vận động về công tác dân số, ông Nguyễn Văn Tân nêu rõ: Nội dung truyền thông, giáo dục phải chuyển mạnh sang chính sách dân số và phát triển. Đó là khơi dậy phong trào mọi người dân thường xuyên luyện tập thể dục, thể thao, có lối sống lành mạnh, chế độ dinh dưỡng hợp lý để nâng cao sức khỏe tầm vóc, thể lực người Việt Nam, nâng cao nhận thức, thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về cư trú, về cấm tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.
Cũng tại hội nghị trên, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Minh Hồng đã đề nghị các cơ quan chức năng quản lý nhà nước về báo chí cần quán triệt sâu sắc các nội dung của Nghị quyết số 21 để tham mưu, quản lý, định hướng công tác tuyên truyền một cách hiệu quả nhất. Các cơ quan thông tin đại chúng cần tích cực tuyên truyền chính xác và kịp thời về công tác dân số. Đối với đội ngũ phóng viên thực hiện công tác tuyên truyền về dân số, ngoài đạo đức nghề nghiệp, cần nâng cao kiến thức bảo đảm việc đưa tin, bài phù hợp, tạo sự thống nhất trong công tác tuyên truyền về vấn đề này từ trung ương đến địa phương, đặc biệt khi có những vấn đề ảnh hưởng rộng đến sức khỏe cộng đồng./.