Cần có phong trào cả nước thi đua khuyến học, khuyến tài
(ĐCSVN) - Cần có một phong trào thi đua do Thủ tướng Chính phủ phát động trên cả nước, thúc đẩy việc học tập suốt đời trong Nhân dân. Đó là ý kiến của nhiều đại biểu tại Hội nghị chuyên đề về Công tác thi đua trong lĩnh vực khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập do Hội Khuyến học Việt Nam phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức ngày 10/5 tại Hà Nội.
Tham dự hội nghị có nguyên Phó Chủ tịch nước, Chủ tịch Hội khuyến học Việt Nam Nguyễn Thị Doan; Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng; Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Ngô Thị Minh; Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Phùng Khánh Tài; Trưởng Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương Phạm Huy Giang; cùng đại biểu các ban, bộ, ngành.
 |
| GS.TS Nguyễn Thị Doan – nguyên Phó Chủ tịch nước, Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam phát biểu. Ảnh: VA |
Thiếu một chất xúc tác mang tính động lực về tinh thần thúc đẩy sự học của toàn dân
Phát biểu tại Hội nghị, GS.TS Nguyễn Thị Doan – nguyên Phó Chủ tịch nước, Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam cho rằng, hiện nay, trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang tác động mạnh mẽ vào tất cả các lĩnh vực kinh tế - xã hội, đòi hỏi chúng ta phải nâng cao trình độ mọi mặt để đáp ứng với bối cảnh khoa học kỹ thuật phát triển, trình độ tự động hóa ngày càng cao; công nghệ, khoa học kỹ thuật, đặc biệt là công nghệ sinh học phát triển như vũ bão.
Theo GS.TS Nguyễn Thị Doan, phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập được Hội Khuyến học Việt Nam làm hết sức mình để nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài suốt 26 năm qua. Nhưng phong trào này cũng mới chỉ do Hội Khuyến học phát động trong hệ thống hội của mình, chưa trở thành phong trào chung của cả nước. Suy cho cùng, chúng ta đang thiếu một chất xúc tác mang tính động lực về tinh thần thúc đẩy sự học của toàn dân, phải được kích đẩy thống nhất từ Trung ương đến địa phương giống như phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”; “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa khu dân cư”.
Thêm nữa, việc thực hiện Đề án “Xây dựng xã hội học tập” theo Quyết định 89/QĐ-TTg ngày 09/01/2013 và Quyết định 1373/QĐ-TTg ngày 30/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ đang có phần còn thiếu sự chỉ đạo thống nhất trong toàn quốc vì ở Trung ương Ban Chỉ đạo xây dựng xã hội học tập đã giải thể, giờ chỉ còn Ban Chỉ đạo ở địa phương. Như thế mạnh địa phương nào địa phương đó làm. Từ tình hình đó dẫn đến kết quả thực hiện Đề án chưa được mong muốn và chất lượng đội ngũ lao động chưa được nâng đúng tầm theo yêu cầu.
GS.TS Nguyễn Thị Doan nhận định: Có thể thấy, tính từ ngày 11/6/1948, sau 74 năm kể từ khi Bác Hồ phát động phong trào thi đua “Diệt giặc đói, diệt giặc dốt, diệt giặc ngoại xâm” đến nay, chưa có một phong trào nào mang tính quốc gia dành cho sự học của toàn dân. Có một vài phong trào thi đua của ngành giáo dục như phong trào “Hai tốt”; phong trào “Chống gian lận trong thi cử”… nhưng không mang tính xã hội, chỉ dành cho các nhà trường trong ngành Giáo dục.
Giờ đây, chúng ta phải vận dụng cái tư tưởng “Diệt giặc dốt” của Bác Hồ, thành phong trào “Diệt giặc dốt” trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, xóa mù công nghệ thông tin, xóa mù các kỹ năng về ngoại ngữ, xóa mù kỹ năng về hội nhập quốc tế… Chính vì vậy, chúng tôi hết sức mong muốn từ Chính phủ cho đến UBND các tỉnh phải thống nhất hành động để có thể đạt được kết quả cao nhất.
Cần phát động phong trào thi đua trên cả nước
Trình bày Tờ trình tại hội nghị, ông Trịnh Xuân Hiếu - Vụ trưởng Vụ Thi đua Khen thưởng (Bộ GD&ĐT) cho biết: Qua 15 năm triển khai nhiệm vụ xây dựng xã hội học tập trong cả nước đã đạt được một số thành tựu quan trọng. Hệ thống giáo dục quốc dân được hình thành thống nhất từ giáo dục mầm non đến giáo dục đại học, sau đại học. Quy mô, mạng lưới giáo dục được mở rộng khắp các vùng miền của đất nước, các loại hình trường lớp đa dạng, việc kết nối giữa các trình độ đào tạo được cải thiện, công bằng xã hội trong giáo dục có nhiều tiến bộ, các nguồn lực xã hội ngày càng đóng góp tích cực cho sự phát triển giáo dục.
Tuy nhiên, vẫn còn một số rào cản trong việc xây dựng xã hội học tập, trong đó nhận thức về học tập suốt đời và xây dựng xã hội học tập trong các cấp ủy, chính quyền, cơ sở, đơn vị từ trung ương đến địa phương còn bất cập, hạn chế. Tầm quan trọng và lợi ích của tự học, học thường xuyên, học tập suốt đời chưa được các cơ quan, doanh nghiệp, cộng đồng và cá nhân hiểu rõ và nhận thức đầy đủ.
Từ đó, có thể nhận thấy, đã đến lúc phải có một phong trào thi đua do Thủ tướng Chính phủ phát động trên bình diện cả nước, thúc đẩy học suốt đời trong Nhân dân. Đó cũng là cách thực hiện Nghị quyết 29-NQ-TW về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo” hiệu quả nhất. Như vậy, việc Thủ tướng Chính phủ phát động Phong trào thi đua “Toàn dân học tập suốt đời để xây dựng cả nước trở thành một xã hội học tập” vào thời điểm hiện nay là rất cần thiết và phù hợp.
 |
| Toàn cảnh Hội nghị. Ảnh: VA |
Phải có tư duy đổi mới, đột phá, nỗ lực lớn
Theo ông Lê Mạnh Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Khuyến học Việt Nam, trong bối cảnh phát triển của đất nước trong thời kỳ mới, Đảng đã có chủ trương, Nghị quyết; Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xác định rõ tầm quan trọng công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập.
Sau 26 năm tổ chức, phong trào khuyến học được nhân dân đồng tình ủng hộ, hưởng ứng. Nhưng nhằm xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu và phục vụ cho sự phát triển thời kỳ cách mạng công nghiệp lần thứ 4; chuyển đổi số quốc gia; nền kinh tế tri thức; thực hiện mục tiêu thiên niên kỷ bền vững đến năm 2030 cần phải đẩy mạnh hơn nữa công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập. Muốn đạt mục tiêu đáp ứng yêu cầu như vậy phải có một tư duy đổi mới, đột phá, quyết tâm, nỗ lực lớn xây dựng được công dân học tập, xã hội học tập mà cả nước cùng chung tay thực hiện.
Ông Lê Mạnh Hùng đề xuất tên phong trào “Cả nước thi đua khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập”. Có ý kiến đề xuất “Toàn dân thi đua khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập”. Nhưng theo ông Lê Mạnh Hùng, nếu lấy tên phong trào”toàn dân thi đua” thì chủ yếu hướng về người dân thực hiện, nhưng nếu đề cập “cả nước thi đua” sẽ toàn diện, đầy đủ, trách nhiệm của cả cấp ủy, chính quyền và các tổ chức chính trị - xã hội và tổ chức xã hội và các tầng lớp nhân dân.
Về quy mô, cấp độ phát động, triển khai phong trào thi đua, ông Lê Mạnh Hùng đề xuất Chính phủ phát động phong trào thi đua thông qua Hội đồng Thi đua - Khen thưởng Trung ương. Cơ quan Thường trực là Bộ GD&ĐT chủ trì, phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương; Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam làm nòng cốt, phối hợp các cấp, các ngành triển khai, tổ chức thực hiện.
Tổ chức một phong trào bài bản về học tập của cả hệ thống chính trị
Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng cho rằng, hiện nay công tác khuyến học, khuyến tài chủ yếu là tự nguyện trong dân, nhiều Quỹ khuyến học dòng họ, gia đình, rồi Quỹ học bổng tự phát của cá nhân, doanh nghiệp, các nhà hảo tâm… tuy đã góp phần đáng kể vào sự phát triển giáo dục, đào tạo của đất nước, thế nhưng cần phải có một phong trào bài bản của cả hệ thống chính trị, để chúng ta có thể tập hợp sức mạnh các nguồn lực này.
Thứ trưởng Bộ Nội vụ đồng tình phát động rộng rãi phong trào về khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập, nhưng cần phải có tiêu chí cụ thể về cơ chế, nguồn lực và công tác tuyên truyền; đồng thời đề nghị trong Tờ trình phải làm rõ hơn mục đích, yêu cầu, tính cấp thiết để thấy rõ quyết tâm chính trị cao, quyết tâm của cả hệ thống chính trị, của các bộ, ngành, cấp ủy chính quyền địa phương và của toàn xã hội.
Về tên gọi của phong trào, theo Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng thì tên càng ngắn gọn. Ngày xưa Bác Hồ có nói “Diệt giặc dốt” thế là toàn dân đi học, phong trào xây dựng nông thôn mới với 19, 21 tiêu chí, nếu để tên phong trào dài sẽ rất khó nhớ. Nên chăng cần lấy thêm ý kiến rộng rãi về vấn đề này.
Về tổ chức thực hiện, Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho rằng, nếu chỉ để một hoặc hai Bộ chủ trì thì không đủ “sức nặng” để phát động được cả hệ thống chính trị. Do vậy, đề nghị có thể thành lập một Ủy ban Quốc gia hoặc Ban Chỉ đạo Quốc gia do đồng chí Thủ tướng hoặc Phó Thủ tướng làm Trưởng Ban Chỉ đạo. Vì đây là một phong trào lớn mang tính quốc gia nên cần có thêm thời gian và lấy ý kiến rộng rãi trong toàn hệ thống chính trị.
Ông Phạm Huy Giang, Trưởng Ban Thi đua – Khen thưởng Trung ương hoàn toàn ủng hộ phát động việc Thủ tướng phát động phong trào thi đua trong lĩnh vực khuyến tài, khuyến học và xây dựng xã hội học tập. Tuy nhiên, cần phải thống nhất tên gọi của phong trào, nên chăng có thể lấy tên “Cả nước chung tay về một xã hội học tập”.
Liên quan đến khen thưởng, theo ông Phạm Huy Giang đề xuất không chỉ dừng lại Thủ tướng Chính phủ khen thưởng, mà đề nghị cả Chủ tịch nước khen thưởng. Vì so sánh với các phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới; giảm nghèo bền vững thì cũng có các hình thức thi đua khen thưởng tặng cho các cá nhân, tập thể khi tham gia có hiệu quả trong phong trào dựa trên cơ sở tiêu chí chuẩn đề ra. Thời gian tới, nên chăng Bộ GD&ĐT cần xin ý kiến các bộ, ngành liên quan, nhất là các bộ ngành sẽ phối hợp để hoàn thiện Tờ trình kèm theo Dự thảo Quyết định trình Thủ tướng Chính phủ ban hành.
 |
| Ông Phùng Khánh Tài, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát biểu. Ảnh: VA |
Nên có đề án tổng thể về thi đua xây dựng xã hội học tập
Ông Phùng Khánh Tài, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đồng tình cần có một phong trào thi đua trong lĩnh vực khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập mang tầm cỡ quốc gia. Thời gian qua, hiện đang thiếu một cơ chế, phương thức phối hợp tổng thể, đồng bộ giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội Khuyến học và các tổ chức thành viên trong các hoạt động khuyến học, khuyến tài. Do đó, trong thời gian tới cần thống nhất một cơ chế, phương thức phối hợp phù hợp, đồng bộ, hiệu quả giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên trong Mặt trận về nội dung quan trọng này.
Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đề nghị tên phong trào thật ngắn gọn, vì hiện giờ có nhiều phong trào khác nhau, nếu tên dài sẽ khó nhớ, khó thực hiện. Nếu để tên phong trào “Toàn dân xây dựng xã học tập” thì chủ yếu là người dân, nên chăng có tên ngắn gọn “Cả nước chung tay xây dựng xã hội học tập”; hay phong trào “Cả nước thi đua xây dựng xã hội học tập” hoặc “Cả nước xây dựng xã hội học tập”.
Ngoài ra, bên cạnh Tờ trình, Dự thảo Quyết định, ông Phùng Khánh Tài cho rằng cần có một Đề án tổng thể để thuyết phục Chính phủ phát động phong trào thi đua./.