Apsara - Vũ khúc tiên nữ trên đất nước chùa Tháp
(ĐCSVN) - Khi đặt chân đến xứ sở chùa tháp Campuchia, du khách không thể bỏ qua vũ điệu Apsara – một loại hình nghệ thuật cung đình đầy dịu dàng, thanh thoát và duyên dáng. Điệu múa này không chỉ là niềm tự hào của đất nước Campuchia mà còn đại diện cho nền văn minh rực rỡ của Đông Nam Á, được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể của thế giới.
Theo truyền thuyết Hindu giáo, Apsara là những tiên nữ xinh đẹp phục vụ các vị thần. Họ là vợ của các nhạc công Gandharva, thường múa hát cho các vị thần, đồng thời là những tiên nữ hầu cận thần Indra – vua của các vị thần trong văn hóa Ấn Độ.
 |
| Apsara không chỉ là niềm tự hào của đất nước Campuchia mà còn đại diện cho nền văn minh rực rỡ của Đông Nam Á |
Khoảng thế kỷ I, cùng với Hindu giáo, điệu múa Apsara đã du nhập vào Campuchia và phát triển mạnh mẽ. Thời kỳ Angkor, điệu múa này chỉ được trình diễn trước các vị vua trong những dịp lễ trọng đại hoặc tôn vinh các vị thần. Vào triều đại vua Jayavarman VII, ghi chép lịch sử cho thấy triều đình có lúc sở hữu tới 3.000 vũ nữ Apsara – con số ấn tượng khi so sánh với dân số kinh thành thời bấy giờ. Ban đầu, múa Apsara ở Campuchia chịu ảnh hưởng sâu sắc từ Hindu giáo, nhưng đến thế kỷ XIII, điệu múa này đã phát triển theo hướng độc đáo, chịu ảnh hưởng từ nghệ thuật điêu khắc của Angkor và các công trình kiến trúc Khmer cổ. Vì vậy, ngày nay, múa Apsara mang đậm bản sắc Khmer, khác biệt so với nguyên bản.
Đến thế kỷ XV, khi nền văn minh Angkor suy tàn, múa Apsara gần như biến mất. Nhưng nhờ sự hồi sinh của Hoàng hậu Sisowath Kossamak vào cuối thế kỷ 20, điệu múa đã phát triển trở lại và trở thành biểu tượng văn hóa quốc gia.
 |
| Vũ điệu Apsara. |
Đặc trưng trong nghệ thuật trình diễn của múa Apsara là một vũ nữ chính, cùng một nhóm vũ nữ khác thể hiện các động tác uyển chuyển, như những tiên nữ dạo chơi trong khu vườn hồng. Không giống các điệu múa truyền thống khác, múa Apsara đòi hỏi sự chậm rãi, tinh tế để thể hiện hết nét đẹp và sự độc đáo của nghệ thuật múa này. Trong mỗi bước nhảy, vũ nữ Apsara không chỉ truyền tải câu chuyện của các tiên nữ trong thần thoại Hindu mà còn gửi gắm hồn thiêng của nền văn hóa Khmer cổ. Mỗi động tác chậm rãi nhưng đầy tinh tế, tựa như những đợt sóng nhẹ nhàng lướt qua, làm bừng lên vẻ đẹp thanh nhã và sâu lắng của điệu múa cổ truyền.
Apsara không chỉ là một nghệ thuật múa mà còn là biểu tượng tinh thần, đại diện cho niềm tin vào sự thịnh vượng và bình yên. Những cô gái trình diễn vũ điệu này là hiện thân của sự kiên nhẫn và hoàn mỹ, từng cử chỉ, nét mặt đều toát lên vẻ duyên dáng, thanh thoát mà không mất đi sự mạnh mẽ. Bước chân mềm mại, đôi tay uốn lượn trong nhịp điệu Pinpeat trầm hùng, tất cả hòa quyện tạo nên một không gian thiêng liêng, nơi cái đẹp của thiên nhiên và văn hóa hòa vào làm một. Vũ điệu Apsara mãi là minh chứng sống động cho sự trường tồn và tinh hoa văn hóa Campuchia.
Hiện nay, trên các sân khấu hiện đại vũ điệu Apsara có những điều chỉnh phù hợp, nhưng vẫn giữ nguyên nét thanh lịch và tinh tế. Khi biểu diễn, các vũ công phải mặc những bộ trang phục cầu kỳ, nặng nề và bó sát, đòi hỏi sự khéo léo trong từng động tác chậm rãi nhưng thanh nhã, kết hợp với âm nhạc truyền thống Pinpeat. Các vũ nữ Apsara không chỉ đẹp duyên dáng mà còn là biểu tượng tinh thần của người Khmer. Campuchia coi Apsara là linh hồn và là tài sản văn hóa lớn của đất nước, thể hiện ước vọng về một cuộc sống thịnh vượng, đồng thời tôn vinh vẻ đẹp thiên nhiên và con người Campuchia.