Xem xét toàn diện công tác thi chọn học sinh giỏi
(ĐCSVN) - Trong kết luận của Thanh tra Bộ GD&ĐT về những sai phạm trong kỳ thi học sinh giỏi quốc gia đã chỉ rõ Cục Quản lý chất lượng (Bộ GD&ĐT) để xảy ra hàng loạt thiếu sót, sai phạm trong tham mưu, ban hành văn bản. Trước kết luận này, ngày 22/1, Cục Quản lý chất lượng đã có phản hồi.
Theo Cục Quản lý chất lượng, trong khoảng 10 năm trở lại đây, công tác thi chọn học sinh giỏi (HSG) quốc gia, dự thi Olympic khu vực quốc tế được Bộ GD&ĐT triển khai thực hiện với nhiều đổi mới theo hướng ngày càng thực chất, nghiêm túc, khách quan hơn; được sự tham gia tích cực, sự đồng thuận hỗ trợ và đánh giá cao của đội ngũ giáo viên, học sinh và toàn xã hội; đồng thời luôn nhận được sự quan tâm sát sao, động viên, khích lệ kịp thời của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Kết quả thi chọn HSG hằng năm phản ánh đúng chất lượng dạy học, bồi dưỡng học sinh giỏi của các địa phương trên phạm vi toàn quốc, tạo động lực thúc đẩy phong trào thi đua dạy tốt học tốt ở các nhà trường phổ thông, góp phần quan trọng đối với việc triển khai Đề án trường THPT chuyên và thực hiện mục tiêu chiến lược đào tạo, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước.
Tuy nhiên, Cục Quản lý chất lượng thừa nhận trong tổ chức thi vẫn còn có hạn chế: một số đơn vị mời các thầy cô giáo hoặc đưa học sinh trong đội tuyển về Hà Nội để ôn tập trước khi thi, gây ra thắc mắc hoặc băn khoăn, nghi ngại trong dư luận về tính khách quan, công bằng của công tác tổ chức thi và kết quả thi.
Hạn chế đến mức tối đa việc mời cán bộ, giáo viên, giảng viên đã nghỉ hưu
Nhận thức được hạn chế trên, Bộ GD&ĐT đã thực hiện các giải pháp đổi mới trong tổ chức thi nhiều năm qua, nhất là ở các năm 2018, 2019 để khắc phục tình trạng này như: Tăng cường huy động các cán bộ trẻ, được đào tạo ở nước ngoài, ở nhiều trường đại học, viện nghiên cứu, tại các vùng miền khác nhau trên cả nước tham gia công tác chuyên môn của kỳ thi.
Hạn chế đến mức tối đa việc mời cán bộ, giáo viên, giảng viên đã nghỉ hưu giới thiệu đề xuất và tham gia các Hội đồng ra đề thi, chấm thi; đồng thời quán triệt nguyên tắc không cử những người dạy cho các đội tuyển dự thi chọn học sinh giỏi quốc gia của các địa phương năm tổ chức thi tham gia để dần khắc phục tình trạng các địa phương tập trung về Hà Nội hoặc tìm mời các chuyên gia ôn tập, luyện thi gây ảnh hưởng xấu trong dư luận về tính khách quan, công bằng của kỳ thi; năm 2019, Bộ không mời người dạy cho các đội tuyển dự thi năm nay tham gia ra đề thi.
Mở rộng thành phần ra đề đề xuất: mời các chuyên gia trên phạm vi cả nước, các giáo viên của các trường THPT chuyên giới thiệu đề đề xuất. Đề đề xuất do tự tay chuyên gia, giáo viên giới thiệu niêm phong gửi đến được bảo quản theo chế độ MẬT tại thùng sắt niêm phong ở Cục Quản lý chất lượng và được bàn giao cho Hội đồng ra đề thi tại khu vực cách ly tuyệt đối còn nguyên niêm phong.
Huy động giáo viên THPT chuyên giỏi; đặc biệt các giáo viên có học sinh đoạt giải tại các kỳ thi Olympic khu vực và quốc tế giới thiệu đề đề xuất và tham gia phản biện đề thi tại khu vực cách ly của Hội đồng ra đề thi.
Khâu soạn thảo đề thi và sử dụng đề đề xuất liên tục được cải tiến để đảm bảo khách quan, công bằng; các đề đề xuất được sử dụng không tập trung vào một số cá nhân. Sử dụng ý tưởng của đề đề xuất, các thành viên Hội đồng ra đề thi tại khu vực cách ly biến đổi ít nhất là 70% đề gốc để hình thành đề thi chính thức và dự bị cho kỳ thi. Đề thi chỉ trở thành đề thi chính thức và dự bị cho mỗi kỳ thi khi được các thành viên của tổ soạn thảo xây dựng, phản biện độc lập và thống nhất ký vào biên bản trình lãnh đạo Hội đồng ra đề phê duyệt.
Công tác coi thi được thực hiện theo nguyên tắc huy động cán bộ, giáo viên từ ít nhất 2 địa phương khác về làm nhiệm vụ tại Hội đồng coi thi của mỗi địa phương, đơn vị; tăng cường công tác thanh tra, giám sát tại các Hội đồng coi thi.
Các khâu làm phách, chấm thi, nhập điểm và xét giải được thực hiện theo hướng tách bạch với sự phân công phân nhiệm cụ thể giữa cán bộ tham gia làm phách và cán bộ phụ trách chấm thi. Khâu làm phách tiến hành theo nguyên tắc đánh phách 2 vòng độc lập; máy tính chứa phần mềm được bảo vệ nghiêm ngặt, có 2 người khác nhau giữ mật khẩu mở máy và mật khẩu phần mềm, và luôn ghi lại tiến trình làm việc của người sử dụng, mọi diễn biến của quá trình làm phách đều có cán bộ Thanh tra và cán bộ của Bộ Công an (A83) theo dõi liên tục, lập biên bản từng công việc. Trong quá trình làm phách nếu phát hiện các bài có dấu hiệu bất thường như đánh dấu bài, viết bằng các thứ mực khác nhau, cán bộ làm phách lập biên bản để gửi tới Hội đồng chấm thi đề nghị chấm chung.
Việc chấm thi có camera giám sát 24h/24h
Công tác chấm thi thực hiện nghiêm ngặt theo Quy chế thi; khâu chọn người tham gia chấm thi cũng tách bạch giữa những người soạn thảo đề thi và người chấm thi (người làm tổ trưởng ra đề thi thì không làm tổ trưởng chấm thi); các thành viên tham gia chấm thi được chọn như quy trình soạn thảo đề thi; không có giáo viên THPT chuyên tham gia chấm thi. Việc chấm thi các môn thi được thực hiện tập trung tại Hội trường có camera giám sát 24h/24h, dữ liệu được lưu lại 12 tháng để cần thiết có thể xem lại toàn bộ quá trình chấm. Cán bộ Công an và Thanh tra giám sát liên tục quá trình chấm thi.
Sau khi công bố kết quả, các thí sinh có nguyện vọng phúc khảo nộp đơn phúc khảo bài thi theo quy định của Quy chế và Hướng dẫn tổ chức thi hằng năm. Cục tổng hợp số lượng phúc khảo theo môn, trình Lãnh đạo Bộ GDĐT thành lập Hội đồng phúc khảo để triển khai chấm phúc khảo bài thi của Kỳ thi theo quy định của quy chế thi. Trong 5 năm gần đây, không có khiếu kiện về kết quả thi chọn học sinh giỏi quốc gia.
Hiện nay, Bộ đang triển khai nghiên cứu, xem xét toàn diện các khía cạnh của công tác thi chọn học sinh giỏi để tiếp tục đổi mới công tác thi chọn học sinh giỏi cấp quốc gia, tập huấn các đội tuyển quốc gia dự thi Olympic khu vực và quốc tế từ sau năm 2020 theo hướng tăng cường phân cấp và phát huy tự chủ của các cơ sở giáo dục, đào tạo nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.
Trước đó, theo kết luận của Thanh tra Bộ GD&ĐT, Cục Quản lý Chất lượng bị chỉ ra có hàng loạt thiếu sót, sai phạm trong tham mưu, ban hành văn bản. Trong đó, năm 2017, Cục đã tham mưu Bộ trưởng GD&ÐT ban hành quyết định thành lập Hội đồng ra đề và Hội đồng chấm thi chung một quyết định. Điều này không đúng Quy chế thi học sinh giỏi quốc gia.
Ngoài ra, thành phần chấm thi cũng không đúng theo quy chế. Có giám khảo chấm thi đồng thời lại tham gia chấm phúc khảo. Kế hoạch chấm thi học sinh giỏi quốc gia các năm 2015, 2016 không có số, không có ngày, tháng ban hành, chưa được Bộ trưởng GD&ÐT phê duyệt. Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng ký quy định chấm thi ngày 16/1/2017 với chức danh chủ tịch hội đồng chấm thi không đúng thẩm quyền.../.