Vấn đề đảm bảo an toàn thực phẩm sau mưa bão
(ĐCSVN) - Ngay sau khi bão số 3 (bão Yagi) suy yếu thành áp thấp nhiệt đới, Hà Nội cũng như nhiều địa phương đã tập trung khắc phục hậu quả thiên tai, hỗ trợ người dân dần ổn định cuộc sống, sức khỏe cộng đồng, phòng chống dịch bệnh, đặc biệt là vấn đề bảo đảm an toàn thực phẩm.
Nguy cơ ngộ độc thực phẩm sau mưa lũ
Mưa, lũ lụt và các thay đổi bất thường về thời tiết là những điều kiện thuận lợi cho vi sinh vật phát triển, gây tình trạng ô nhiễm thực phẩm như ôi, thiu, mốc và sinh độc tố.
Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế cảnh báo, bão lụt và các thay đổi bất thường về thời tiết là những điều kiện thuận lợi cho thực phẩm dễ bị ô nhiễm vi sinh vật. Thêm vào đó, lương thực, thực phẩm gặp thời tiết mưa ẩm dễ bị ôi, thiu, mốc, hỏng, sinh độc tố có thể gây ngộ độc thực phẩm. Khi bão lũ xảy ra, nguồn cung cấp thực phẩm tươi, sạch, an toàn bị ách tắc do phương tiện vận chuyển bị hạn chế.
Vào mùa mưa bão, lũ lụt, việc ăn uống, sinh hoạt của người dân bị ảnh hưởng rất lớn, đặc biệt ở vùng nông thôn, miền núi, nơi điều kiện sống còn nhiều khó khăn. Do đó, công tác đảm bảo an toàn thực phẩm khi xảy ra bão lụt cũng như ngăn ngừa bệnh dịch sau lũ vô cùng quan trọng.
Ngoài ra, sau bão lụt, thường xảy ra các vụ ngộ độc thực phẩm và các bệnh truyền qua thực phẩm như tả, thương hàn, lỵ trực trùng cũng như các bệnh tiêu chảy do virus, viêm gan A, E…
Nguồn nước lúc này có thể bị ô nhiễm nặng dẫn đến nguy cơ ô nhiễm thực phẩm và nước uống được sử dụng dùng để chế biến thức ăn. Đặc biệt, sau mưa lũ cũng là thời điểm dễ xảy ra ngộ độc thực phẩm cao do bảo quản thực phẩm chưa đúng cách hoặc lựa chọn, sử dụng thực phẩm không rõ nguồn gốc.
Theo các chuyên gia y tế, trong mùa mưa bão, nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm và các bệnh truyền qua thực phẩm cho người dân trở nên cao hơn. Đặc biệt, sau mưa lũ, tại các địa phương miền núi thường xảy ra các trường hợp ngộ độc do tiêu thụ nấm hoặc các thực phẩm địa phương, mang tính chất bản địa, vùng miền.
Sử dụng thực phẩm an toàn sau mưa lũ
Thời gian qua, ngành y tế Hà Nội luôn khuyến cáo người tiêu dùng đảm bảo lương thực, thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn thực phẩm, tránh sản phẩm bị hư hỏng, mất dinh dưỡng do bảo quản không đúng; dùng nước sạch để ăn uống, không sử dụng gia súc, gia cầm chết do ngập nước.
Trong mùa mưa bão, lũ lụt, do sự thay đổi bất thường về thời tiết tạo điều kiện thuận lợi các loại vi sinh vật gây bệnh phát triển, đặc biệt là trên các loại lương thực, thực phẩm nếu không bảo quản đúng cách.
Các loại thực phẩm trong quá trình sử dụng, bảo quản khi gặp thời tiết mưa, ẩm ướt kéo dài dễ bị ôi, thiu, mốc, hỏng hơn. Nguồn nước sử dụng để ăn uống, chế biến thực phẩm có thể bị ô nhiễm do bị ngập úng, ngập lụt.
Các vùng trồng trọt, chăn nuôi bị ngập lụt dẫn đến rau, củ, quả dập nát, hư hỏng, nhiễm bẩn; động vật gia súc, gia cầm bị nhiễm bệnh, từ đó có thể dẫn đến nguy cơ ngộ độc thực phẩm khi sử dụng.
 |
| Khuyến cáo người tiêu dùng nên lựa chọn những loại thực phẩm đảm bảo chất lượng |
Trong khi đó, một số đối tượng lợi dụng mùa mưa bão, tâm lý người tiêu dùng, có thể trà trộn, đưa ra thị trường tiêu thụ các loại thực phẩm không bảo đảm an toàn thực phẩm, không có nguồn gốc, xuất xứ, thực phẩm giả, hết hạn sử dụng.
Liên quan đến vấn đề này, đại diện Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Hà Nội khuyến cáo người tiêu dùng cần chọn mua thực phẩm tại cơ sở sản xuất uy tín, đảm bảo điều kiện an toàn thực phẩm; ưu tiên lựa chọn các sản phẩm thực phẩm có tem/mã truy xuất nguồn gốc điện tử.
Sản phẩm của các đơn vị đã tham gia hệ thống truy xuất nguồn gốc thực phẩm của thành phố. Người dân không nên mua, tích trữ quá nhiều thực phẩm để tránh trường hợp sản phẩm bị hư hỏng, mất dinh dưỡng do bảo quản không đúng, đặc biệt là các loại thực phẩm tươi sống, thực phẩm cần điều kiện bảo quản lạnh, đông lạnh.
Người dân thực hiện triệt để việc ăn chín, uống sôi; sử dụng nước sạch để ăn uống, chế biến thực phẩm. Thực hiện tốt “10 Nguyên tắc vàng để chế biến thực phẩm an toàn”; “5 chìa khóa để thực phẩm an toàn”.
Đối với các vùng bị ngập úng, ngập lụt, người dân cần cần tuân thủ nghiêm ngặt điều kiện nhiệt độ, thời hạn bảo quản thực phẩm, đặc biệt là các loại thực phẩm tươi sống, thực phẩm ăn ngay, chế biến sẵn theo hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc khuyến cáo, hướng dẫn của cơ quan chuyên môn về an toàn thực phẩm.
Để bảo đảm an toàn thực phẩm mùa mưa bão, Cục An toàn thực phẩm khuyến cáo người dân dự trữ và bảo quản lương thực, thực phẩm an toàn.
Người dân cảnh giác với các nguy cơ gây ô nhiễm (ô nhiễm vi sinh, ô nhiễm hóa học, ô nhiễm vật lý); rửa tay sạch bằng xà phòng và nước (hoặc chất tẩy pha loãng) sau khi đi vệ sinh, trước và sau khi tiếp xúc với thực phẩm sống và trước khi ăn.
Để bảo đảm an toàn thực phẩm, phòng chống dịch bệnh trong mùa bão lũ, Cục An toàn thực phẩm khuyến cáo người dân, cần lựa chọn, chế biến, bảo quản và sử dụng thực phẩm an toàn, chủ động dự trữ các loại lương thực, thực phẩm chế biến sẵn, nước uống đóng chai, các loại vitamin, các hoá chất sát khuẩn của ngành y tế.
Khi bão, lũ xảy ra, các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm, người tiêu dùng thực phẩm tuyệt đối không sử dụng gia súc, gia cầm, thuỷ sản chết bệnh, chết không rõ nguyên nhân làm thức ăn hoặc chế biến thực phẩm; thực hiện ăn chín, uống chín.
Để phòng tránh nguy cơ mắc bệnh sau mưa bão, theo các chuyên gia dinh dưỡng ngay sau khi nước rút, người dân cần nhanh chóng khôi phục lại sản xuất để có nguồn thực phẩm tại chỗ an toàn, giàu dinh dưỡng giúp cải thiện chất lượng bữa ăn của bà mẹ, trẻ em và gia đình.
Trong đó, người dân nên lựa chọn các loại rau, hoa quả có giá trị dinh dưỡng cao (rau dền, rau đậu, cà rốt, chuối, đu đủ, bầu bí, trái cây có múi...) hay trứng, cá, thịt.
Để phòng tránh bệnh dịch, người dân nên thực hiện ăn chín uống sôi; không sử dụng các thực phẩm bị ngập nước, nảy mầm, nấm mốc, thịt gia súc gia cầm bị chết...
Với trẻ đang bú mẹ, người mẹ cần thực hiện việc duy trì nuôi con bằng sữa mẹ. Bữa ăn của trẻ cần đảm bảo đủ số bữa và chất lượng bữa ăn. Với trẻ ăn dặm, phụ huynh cần tìm kiếm, lựa chọn các thực phẩm an toàn và phù hợp cho việc ăn bổ sung cùng với các điều kiện để có thể chuẩn bị bữa ăn an toàn.
Về thói quen dự trữ thực phẩm, không ít gia đình có thể mua thực phẩm dự trữ dài ngày trong mùa mưa bão. Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế hướng dẫn cách bảo quản thực phẩm dự trữ đúng, bảo vệ sức khỏe cả gia đình.
Đầu tiên, cần kiểm tra nhiệt độ tủ lạnh. Tủ lạnh giúp kéo dài tuổi thọ của thực phẩm trong một thời gian ngắn, nhưng nhiệt độ trong tủ lạnh phải được điều chỉnh ở mức thích hợp.
Các nghiên cứu cho biết nếu tủ lạnh quá ấm sẽ tạo ra một môi trường tuyệt vời cho các loại vi khuẩn độc hại phát triển. Nhiệt độ tủ lạnh lý tưởng là ở mức dưới 40 độ F. Ở khoảng nhiệt độ này, các thực phẩm sẽ an toàn hơn khi sử dụng.
Trong thời gian mất điện, cửa tủ lạnh và tủ đá phải được đóng kín hoàn toàn để duy trì nhiệt độ lạnh. Một tủ đá với đầy kín thức ăn, nếu cửa đóng chặt thì sẽ giữ được nhiệt độ lạnh khoảng 48 giờ, trong khi đó nếu tủ chỉ chứa một nửa thực phẩm thì giữ được độ lạnh 24 giờ. Đối với tủ lạnh thì khác, nó chỉ giữ được độ lạnh khoảng 4 giờ sau khi bị mất điện. 4 giờ sau khi mất điện, các thực phẩm hư phải được bỏ đi. Mặc dù những thức ăn này không phát ra mùi hôi nhưng vẫn có thể chứa vi khuẩn mang bệnh. Đặc biệt đối với những người có hệ miễn dịch yếu như trẻ em, phụ nữ mang thai và người cao tuổi.
Các loại thực phẩm sau đây cần phải bỏ đi: Thịt đã nấu chín hoặc còn sống, cá, trứng, sữa và các sản phẩm làm từ sữa. Đồng thời, những thức ăn dư thừa từ những ngày trước đó cũng nên đổ đi.
Tiếp theo, khi có điện trở lại, cần phải xem thực phẩm trong tủ lạnh còn tươi và an toàn để tiếp tục dùng hay không. Nếu đã để một nhiệt kế trong tủ đá và nhiệt độ trên nhiệt kế vẫn còn dưới 4-5 độ C thì thực phẩm vẫn còn dùng được.
Nếu cẩn thận hơn nữa thì có thể kiểm tra từng gói đồ ăn, nếu chúng vẫn còn dính băng đá hoặc dưới 4-5°C thì có thể tiếp tục giữ lạnh những gói thức ăn này hay đem nấu.
Cần bỏ đi những thực phẩm bị hư có trong tủ lạnh, tủ đá và dọn sạch tủ lạnh. Khi nhiệt độ trong tủ lạnh hạ xuống dưới 4-5°C thì có thể bỏ các thức ăn mới vào tủ.
Khi nhà bị ngập nước sẽ có thể gây ô nhiễm nguồn nước. Tốt hơn hết là nấu nước sôi để nguội uống hoặc uống nước đóng chai trong thời gian này.
Bên cạnh đó, không nên ăn những thức ăn có dính nước lụt hoặc thức ăn được lấy ra từ những thùng bị thấm nước lụt. Các chai nước soda, nước giải khát được đậy bằng các nắp vặn, nắp xoắn, thức ăn đóng hộp… đã tiếp xúc với nước lụt thì không thể khử trùng, khi uống sẽ có thể gây vấn đề xấu cho sức khỏe.
Người dân lưu ý không chế biến thực phẩm trực tiếp trong môi trường nước bị ngập lụt; bảo vệ khu vực bếp và thực phẩm tránh khỏi các loại côn trùng, sâu bọ và các động vật khác; không sử dụng các loại thực phẩm đóng hộp bị ngâm trong nước, hoen rỉ, ngấm nước, bùn… Bên cạnh vấn đề bảo đảm an toàn thực phẩm, người dân cũng nên chú ý đến chế độ dinh dưỡng sau khi ổn định lại cuộc sống./.