Tục lên nhà Rông mới của đồng bào Jrai
(ĐCSVN) – Trong kho tàng văn hoá truyền thống của dân tộc Jrai tỉnh Gia Lai lưu giữ nhiều phong tục tập quán lâu đời có giá trị văn hoá đặc sắc, trong đó tục lên nhà Rông mới là một hoạt động văn hóa tiêu biểu, phản ánh sinh động đời sống tinh thần của người Jrai.
Trong một số hoạt động giới thiệu văn hoá truyền thống về vùng đất Tây Nguyên. Đồng bào Jrai, tỉnh Gia Lai đã giới thiệu tới công chúng Thủ đô phong tục lên nhà rông mới của dân tộc mình, tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam, Đồng Mô (Sơn Tây – Hà Nội).
Bao đời nay đồng bào Jrai, huyện La Pa, tỉnh Gia Lai vẫn giữ những nét đẹp văn hóa truyền thống của mình. Đồng bào trồng lúa làm nương rẫy là nghề chính để phát triển kinh tế gia đình và cộng đồng. Trong đời sống tinh thần, đồng bào Jrai quan niệm, nhà Rông là biểu tượng văn hóa, tín ngưỡng chung của cộng đồng, có ý nghĩa quan trọng trong đời sống tâm linh. Sau khi di dời hay tu sửa lại, nhà Rông phải được tổ chức cúng Yàng để cảm tạ thần linh đã trợ giúp dân làng trong thời gian qua, để tạ ơn các vị Yàng phù trợ cho đồng bào có ngôi nhà mới, trợ giúp cho người dân bản làng làm ăn phát đạt, ấm no hạnh phúc.
 |
| Đồng bào dân tộc Jrai ở huyện La Pa, tỉnh Gia Lai tái hiện Lễ cúng lên nhà Rông mới. |
Trong lễ, chủ lễ là già làng có uy tín với cộng đồng, am hiểu luật tục, có vai trò dẫn dắt trong buổi Lễ. Trong nghi lễ lên nhà rông mới, đầu tiên là phần cúng dưới nhà gần chân cầu thang của của nhà Rông. Đây là nghi thức xua đuổi thần xấu, thần không tốt còn bám trên cây gỗ để làm nhà. Lễ vật cúng gồm gà hoặc dê, ghè rượu. Chủ Lễ múc một ít nước vào bát đồng vừa đọc lời cúng, vừa rót nhẹ vào ghè cúng đến khi hết nước trong bát thì cũng dứt lời cúng. Sau khi cúng dưới nhà xong chủ Lễ cùng hội đồng già làng và dân bản cùng lên nhà rông mới bàn bạc các công việc, chuẩn bị các lễ vật để thực hiện lễ cúng trong nhà.
 |
| Bà con cùng vui với chiêng, trống và những điệu xoang bên nhà Rông mới. |
Trong ngôi nhà Rông mới, chủ lễ thực hiện nghi thức cúng trong nhà, chủ Lễ múc đầy nước vào bát tạt nước vào nhà, vào mọi người tham dự với ý nghĩa cầu mong có cuộc sống hòa thuận, ấm no, hạnh phúc, sau đó vừa làm Lễ, vừa đánh cồng chiêng, múa quanh ghè rượu. Trong suốt quá trình làm lễ tiếng chiêng trống vang lên không ngừng để bầy tỏ lòng thành kính với các vị Yàng và mong muốn về sự sung túc, bình an cuộc sống.
Sau phần nghi thức cúng, đồng bào dân tộc Jrai sẽ cùng nhảy múa uống rượu cần, vui chiêng cùng vòng xoang trên nhà Rông sau đó di chuyển xuống cây nêu sân lễ hội vui hội chung niềm vui với khách mời.