Triển vọng phục hồi ngành dệt may, da giày sau bão COVID-19
(ĐCSVN) – Dịch bệnh diễn biến phức tạp từ nhiều tháng qua, kéo theo các biện pháp giãn cách, phong tỏa kéo dài đã khiến ngành dệt may, da giày chịu nhiều tổn thất. Trong bối cảnh đó, các nỗ lực đẩy mạnh tiêm chủng, mở rộng vùng xanh để nối lại các hoạt động kinh tế-xã hội trong trạng thái bình thường mới đang được coi là một hướng đi đúng đắn, mở ra triển vọng khôi phục ngành công nghiệp xuất khẩu chủ lực của Việt Nam trong những tháng cuối năm.
Ngành dệt may, da giày “lao đao” trước cơn bão COVID-19
 |
| Việc sớm khống chế dịch bệnh và mở cửa trở lại sẽ tạo điều kiện để doanh nghiệp nối lại sản xuất. (Ảnh: Ngọc Hân) |
Theo đánh giá của Bộ Công Thương, ngành dệt may là một trong những ngành chịu thiệt hại trực tiếp lớn nhất cùng với ngành du lịch, hàng không, da giày. Sự sụt giảm nhu cầu của thị trường Mỹ và Châu Âu tác động rất lớn đến tổng kim ngạch xuất khẩu dệt may của Việt Nam (thị trường Mỹ và Châu Âu lần lượt chiếm khoảng 45% và 18% kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may). Lần đầu tiên sau 25 năm, kim ngạch xuất khẩu của toàn ngành dệt may tăng trưởng âm, năm 2020 chỉ đạt 29,8 tỷ USD so với 32,8 tỷ USD năm 2019 (giảm 9,2%).
Ngành da giày, gặp khó khăn đáng kể, nhất là khi tình hình dịch bệnh còn diễn biến phức tạp tại các nước là thị trường xuất khẩu lớn của ngành da giày như Mỹ và Châu Âu (thị trường Mỹ và Châu Âu lần lượt chiếm khoảng 36% và 27% kim ngạch xuất khẩu giày dép của Việt Nam). Năm 2019 xuất khẩu giày dép, túi xách Việt Nam đạt 22 tỷ USD (tăng 12% so với năm 2018), năm 2020 kim ngạch xuất khẩu ngành da giày đạt khoảng 20 tỷ USD, giảm 2 tỷ USD so với năm 2019 do ảnh hưởng của đại dịch COVID – 19. Năm 2021, ngành da giày có dấu hiệu khởi sắc, xuất khẩu da giày vẫn tiếp tục tăng do đơn hàng xuất khẩu tăng trong các tháng đầu năm, và các lô hàng đã sản xuất từ các tháng trước khi đại dịch COVID-19 bùng phát mạnh tại tỉnh phía Nam.
Tính chung 7 tháng đầu năm 2021, ước tính tổng kim ngạch xuất khẩu da giày đạt 14,2 tỷ USD, tăng 25,3%, trong đó xuất khẩu giày dép đạt 12,14 tỷ USD tăng 28,2% và xuất khẩu túi xách đạt 2,02 tỷ USD tăng 10%. Tuy nhiên, xu hướng xuất khẩu có nguy cơ giảm xuống trong các tháng cuối năm 2021 do nhiều doanh nghiệp đóng cửa, ngừng sản xuất để phòng, chống dịch.
Vaccine – điều kiện tiên quyết...
Mặc dù đã rất nỗ lực và áp dụng nhiều sáng kiến trong sản xuất để thích nghi với tình hình dịch bệnh, tuy nhiên triển vọng đạt mục tiêu của 2 ngành trong năm nay không mấy khả quan do các biện pháp giãn cách xã hội kéo dài áp dụng tại các địa phương. Trước thực trạng thiếu hụt nguồn nhân lực và những khó khăn mà ngành dệt may đang phải đối diện, nhiều chuyên gia cho rằng, ngoài việc hỗ trợ về chính sách, nguồn vốn… thì việc đẩy nhanh tiêm phòng vaccine cho doanh nghiệp và các lao động các lĩnh vực sản xuất là vô cùng cần thiết.
Ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam dự báo, nếu trong tháng 10/2021, các doanh nghiệp đồng loạt hoạt động trở lại, nguồn lao động đáp ứng được 40%, công nhân được tiêm 2 mũi vaccine, xuất khẩu toàn ngành cố gắng sẽ đạt từ 30-33 tỷ USD. Thời điểm này, để thu hút nguồn lao động, ngoài việc kiểm soát dịch bệnh rất quyết liệt của bộ máy chính quyền thì vaccine vẫn là “chìa khoá”. Có nhiều điểm đáng lạc quan khi Việt Nam dự kiến sẽ nhận thêm nhiều vaccine trong thời gian tới, hy vọng tạo điều kiện để mở cửa lại nền kinh tế một cách bền vững.
Ông Cao Hữu Hiếu, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Dệt may Việt Nam cũng cho rằng, việc khống chế dịch bệnh và mở cửa trở lại là điều tiên quyết giúp doanh nghiệp duy trì, đẩy mạnh sản xuất nhằm vượt qua khó khăn trong giai đoạn hiện nay. Ngoài ra, nhà nước và Chính phủ cần tạo điều kiện để cho người lao động được tiêm vaccine nhằm giữ vững nguồn lực, duy trì ổn định để đẩy mạnh sản xuất.
Mới đây, 7 doanh nghiệp dệt may tại Tiền Giang với 13.300 công nhân đã đề nghị được Thủ tướng quan tâm, hỗ trợ vaccine COVID-19 để trở lại sản xuất trước khi bị mất đơn hàng. Đại diện doanh nghiệp dệt may phía Nam cho biết, dịch COVID-19 đã tác động tiêu cực và kéo dài 4 tháng qua khiến doanh nghiệp kiệt quệ, đối diện nguy cơ phá sản.
... để khôi phục sản xuất kinh doanh trong trạng thái bình thường mới
 |
| Ảnh minh họa. Nguồn: TTXVN |
Sáng 20/9, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành chủ trì hội nghị trực tuyến “Tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các doanh nghiệp sản xuất tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao và cụm công nghiệp”. Về chủ trương, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành khẳng định, tùy theo tình hình của từng địa phương, từng địa bàn, các doanh nghiệp cần chủ động xây dựng phương án phục hồi sản xuất, bao gồm các giải pháp về kiểm soát F0; tránh tình trạng khi có F0 trong một phân xưởng mà phải dừng toàn bộ nhà máy với hàng chục phân xưởng. Chính phủ sẽ đồng hành, lắng nghe ý kiến doanh nghiệp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho tới khi phục hồi sản xuất kinh doanh trong trạng thái bình thường mới.
Hiện nay, nhiều thành phố lớn của cả nước, trong đó có thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đồng Nai, Bình Dương… đang đẩy mạnh chiến dịch tiêm chủng cho người dân để mở rộng “vùng xanh”, tạo tiền đề nối lại các hoạt động kinh tế-xã hội. Tuy nhiên, việc triệt tiêu hoàn toàn nguy cơ dịch bệnh là điều không thể, nên chủ trương của các thành phố là không theo đuổi Zero F0, mà chấp nhận chủ động chung sống hòa bình, an toàn với việc có F0 trong cộng đồng.
Những ngày này, tại nhiều huyện, thị xã "vùng xanh" theo Chỉ thị số 20/CT-UBND ngày 3/9/2021 của UBND thành phố Hà Nội, không khí sản xuất tại nhiều nhà máy, cơ sở kinh doanh trên địa bàn thành phố đã tất bật trở lại. Trong khi đó, các quận, huyện ở TP.HCM đang đẩy mạnh tiêm mũi 2 vaccine ngừa COVID-19 đồng thời bảo vệ các vùng xanh, thiết lập ấp/tổ dân phố an toàn, sớm đưa thành phố trở lại trạng thái “bình thường mới”.
Sau một thời gian ngừng trệ sản xuất, các doanh nghiệp ở Bình Dương mong muốn nhanh chóng nối lại sản xuất sau khi tỉnh trở về trạng thái “bình thường mới,” đồng thời đề nghị tỉnh đẩy mạnh tiêm vaccine cho công nhân, người lao động. Đây cũng là những nội dung được nêu lên trong buổi đối thoại giữa Ủy ban Nhân dân tỉnh Bình Dương với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực may mặc, giày da trên địa bàn tỉnh, ngày 21/9.
| Theo bà Nguyễn Vân, Phó Chủ tịch phụ trách cung ứng khu vực Đông Nam Á của Tập đoàn Adidas và đại diện 23 doanh nghiệp may mặc, da giày, doanh nghiệp mong muốn được tái khởi động sản xuất trên cơ sở áp dụng chặt chẽ các biện pháp phòng, chống dịch. Doanh nghiệp mong muốn được tạo điều kiện đẩy nhanh tiến độ tiêm vaccine "phủ rộng" cho người lao động; hỗ trợ doanh nghiệp trong việc xét nghiệm và xử lý nhanh chóng khi phát hiện F0; hỗ trợ doanh nghiệp tái sản xuất thông qua các gói hỗ trợ tài chính… |
Không chỉ riêng ngành da giày, dệt may mà đối bất kỳ ngành sản xuất, chế biến nào thì kiểm soát tốt tình hình dịch bệnh là điều kiện tiên quyết, mang tính cốt lõi để khôi phục kinh tế và giảm thiểu tổn thất do đại dịch gây ra. Hiện nay, cùng với các tiếp cận chống dịch linh hoạt mới, thì yêu cầu khởi động lại nền kinh tế là rất cấp bách, để đảm bảo cả 03 trụ cột y tế, kinh tế, xã hội như “kiềng 3 chân”, cả ba chân đều cần phải vững mới có thể phòng chống dịch lâu dài. Tại cuộc họp ngày 29/8/2021, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã xác định quan điểm “phải sống chung lâu dài với dịch bệnh, không thể không chế tuyệt đối, phải thích ứng và có cách làm phù hợp”, tức là chuyển từ mục tiêu triệt tiêu COVID “Zero COVID” sang chủ trương “sống chung an toàn với dịch bệnh”.
Quan điểm này phù hợp với tuyên bố do Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đưa ra ngày 7/9/2021 và cũng là xu hướng đang diễn ra tại nhiều quốc gia trên thế giới. Theo dự báo của WHO, đại dịch COVID-19 có khả năng tồn tại cùng chúng ta khi SARS-CoV-2 tiếp tục đột biến ở các quốc gia chưa được tiêm chủng và hy vọng tiêu diệt hoàn toàn virus này đang giảm dần. Một số chuyên gia y tế hàng đầu nước Mỹ như Tiến sĩ Anthony Fauci, cố vấn y tế của Nhà Trắng và Stephane Bancel, Giám đốc điều hành của Moderna, đều cảnh báo rằng thế giới sẽ phải sống chung với COVID-19 mãi mãi, giống như bệnh cúm.
Da giày Việt Nam hiện đang có lợi thế so với các quốc gia cạnh tranh như: Trung Quốc, Myanmar, Ấn Độ và Campuchia… Bên cạnh các lợi thế truyền thống về nhân công, môi trường chính trị, thì việc kiểm soát tốt dịch bệnh được dự báo sẽ mang lại ưu thế lớn giúp doanh nghiệp Việt Nam đón được đơn hàng dịch chuyển từ các quốc gia khác. Hiện nay, việc nối lại các hoạt động sản xuất kinh doanh không chỉ là nhu cầu của người dân, doanh nghiệp sau một thời gian thực hiện các biện pháp giãn cách do tác động bởi dịch bệnh, mà còn là một bước đi cần thiết giúp chúng ta đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội trong năm 2021. Tuy nhiên, cơ sở cho việc nối lại các hoạt động kinh doanh, sản xuất cần phải được thực hiện dựa trên cơ sở bảo đảm an toàn, hiệu quả, kiểm soát tốt dịch bệnh. “Mục tiêu kép” sẽ được thực hiện thành công khi cộng đồng doanh nghiệp và người lao động phát huy tinh thần cao nhất để chung tay đồng hành với Chính phủ.
Bài tuyên truyền thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ./.