Tiếp tục củng cố tình hữu nghị lịch sử trong quan hệ Việt Nam - Azerbaijan
(ĐCSVN) – Trả lời phỏng vấn Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam nhân dịp Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, Đại sứ Azerbaijan Shovgi Kamal Oglu Mehdizade mong rằng năm 2024 sẽ là năm thành công nhất và có nhiều thành tựu quan trọng mới trong quan hệ Việt Nam – Azerbaijan. Trong số những thành tựu quan trọng đó, chúng ta sẽ có nhiều thành tựu liên quan đến quan hệ song phương, củng cố tình hữu nghị lịch sử của hai nước.
 |
| Đại sứ Azerbaijan Shovgi Kamal Oglu Mehdizade. (Ảnh: ĐSQ Azerbaijan tại Việt Nam) |
Phóng viên (PV): Năm 2023 là năm rất quan trọng trong quan hệ hữu nghị truyền thống giữa Việt Nam và Azerbaijan, khi hai nước cùng kỷ niệm 100 năm ngày sinh của cố lãnh đạo Azerbaijan Heydar Aliyev - người bạn lớn của Việt Nam, cũng như 40 năm chuyến thăm của ông tới Việt Nam vào năm 1983. Vậy trong năm qua, mối quan hệ Việt Nam – Azerbaijan đã được triển khai thiết thực, hiệu quả như thế nào, thưa ông?
Cũng trong năm 2024, Azerbaijan sẽ long trọng tổ chức kỷ niệm 65 năm chuyến thăm lịch sử của Chủ tịch Hồ Chí Minh tới Baku. Theo ông, cột mốc này đóng vai trò quan trọng như thế nào trong tăng cường mối quan hệ truyền thống hữu nghị Việt Nam – Azerbaijan?
Đại sứ Shovgi Kamal Oglu Mehdizade: Cho phép tôi trả lời cùng lúc hai câu hỏi nêu trên, vì từ quan điểm lịch sử, chúng có mối liên hệ với nhau và chắc chắn nên được xem xét cùng nhau.
Vai trò của các nhà lãnh đạo của hai nước trong việc thiết lập tình hữu nghị lịch sử giữa hai quốc gia là rất cần thiết. Cùng với đường lối hợp tác chiến lược chung giữa hai nước Việt Nam và Liên Xô khi đó (Azerbaijan là một phần của Liên Xô), lãnh đạo hai nước đã nhiều cống hiến cho việc thiết lập quan hệ hữu nghị.
Trong thời kỳ chiến tranh gian khó và sự đấu tranh của nhân dân Việt Nam để thống nhất đất nước và thiết lập một nhà nước có chủ quyền vững mạnh, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đến thăm một số nước Cộng hòa Xô-viết. Trong đó, chuyến thăm tới Baku có tầm quan trọng nổi bật. Ngay sau chuyến thăm này, thanh niên Việt Nam bắt đầu học tập tại Baku, đặc biệt là trong lĩnh vực dầu khí. Người con vĩ đại của dân tộc Việt Nam tin tưởng rằng ngay sau thắng lợi và giải phóng hoàn toàn đất nước, lĩnh vực này sẽ là động lực của toàn bộ nền kinh tế. Trong suốt chiều dài mối quan hệ hữu nghị hai nước, có tới 5.000 sinh viên Việt Nam sinh sống và học tập tại Baku.
Chúng tôi, với lòng biết ơn đặc biệt, luôn luôn tưởng nhớ Heydar Aliyev, một người bạn lớn của Việt Nam, một trong số ít các nhà lãnh đạo của Liên Xô, người đã có nhiều cống hiến cho mối quan hệ hữu nghị với Việt Nam. Cả trong nhiệm kỳ lãnh đạo Azerbaijan và sau đó là Ủy viên Bộ Chính trị Liên Xô, Phó Thủ trưởng thứ nhất Liên Xô và Trưởng ban phụ trách Việt Nam, ông Aliyev luôn coi trọng mối quan hệ với đất nước xinh đẹp của các bạn. Chuyến thăm chính thức duy nhất vào tháng 10-11/1983 của phái đoàn chính phủ Liên Xô do Heydar Aliyev dẫn đầu đã không kéo dài trong 2 hoặc 3 ngày như kế hoạch ban đầu, mà trong hơn một tuần sau khi ông trực tiếp điều chỉnh lịch trình. Ông muốn đích thân đến thăm các khu vực, đặc biệt là nơi các dự án cơ sở hạ tầng và xây dựng được thực hiện. Ông cũng muốn gặp các chuyên gia Liên Xô tại công trường, nói chuyện với họ, tìm hiểu về bất kỳ khó khăn và trở ngại nào để tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình làm việc, đặc biệt là yêu cầu họ hoàn thành các dự án càng sớm càng tốt. Một trong những cuộc gặp gỡ đáng nhớ như vậy đã diễn ra tại Vũng Tàu, nơi ông đến thăm các công trình xây dựng trong ngành công nghiệp dầu khí của Việt Nam. Tại đây, phần lớn các chuyên gia Liên Xô là người Azerbaijan với chủ tịch đầu tiên của VietSovPetro là ông Jalal Mamedov. Ông Heydar Aliyev đã nói bằng tiếng Azerbaijan yêu cầu tất cả họ làm việc cho Tổ quốc.
Theo sáng kiến của Đại sứ quán của chúng tôi năm ngoái, chúng tôi đã bắt đầu nghiên cứu các tài liệu lưu trữ liên quan đến chuyến thăm của các nhà lãnh đạo hai nước và các hoạt động của họ nhằm thiết lập và tăng cường tình hữu nghị giữa Việt Nam – Azerbaijan.
Các nhà lãnh đạo của chúng ta đã đóng vai trò lịch sử trong việc thiết lập và củng cố tình hữu nghị. Các tài liệu cho thấy, trong cuộc họp với các chuyên gia và kỹ sư dầu khí Liên Xô - khi ông Heydar Aliyev biết được từ họ rằng các mỏ ngoài khơi được lên kế hoạch bắt đầu hoạt động vào đầu những năm 90, sau khi nói chuyện với các chuyên gia Baku và công ty dầu mỏ Azerbaijan và điều động thêm kỹ sư từ Baku và thiết bị khoan ngoài khơi, lô dầu đầu tiên từ mỏ Bạch Hổ đã được khai thác gần một năm sau đó.
Ngoài ra, trên cơ sở tài liệu lưu trữ, trong chuyến thăm Baku, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dùng chữ "Anh em đồng chí" khi nói đến mối quan hệ hai nước.
 |
| Học viện Báo chí và Tuyên truyền phối hợp với Đại sứ quán Azerbaijan tại Việt Nam tổ chức buổi chia sẻ tri thức “Heydar Aliyev: Cống hiến cuộc đời cho tình hữu nghị Việt Nam - Azerbaijan” (Ảnh: ĐSQ Azerbaijan tại Việt Nam) |
PV: Trong thời gian qua, quan hệ hợp tác thương mại, kinh tế và đầu tư giữa Việt Nam – Azerbaijan đã phát triển năng động song vẫn chưa xứng với tiềm năng của hai nước. Vậy trong thời gian tới, chúng ta cần làm gì để tiếp tục phát huy được những tiềm năng này, thưa ông?
Đại sứ Shovgi Kamal Oglu Mehdizade: Ý kiến này rất chính xác, mặc dù kim ngạch thương mại giữa hai nước có sự tăng trưởng tích cực, tiềm năng hợp tác kinh tế cùng có lợi vẫn còn nhiều dư địa. Nền kinh tế hai nước đã đạt được những thành tựu quan trọng, Việt Nam là một trong những nước có tốc phát triển nhanh chóng ở khu vực Đông Nam Á, Azerbaijan là quốc gia dẫn đầu về phát triển kinh tế - xã hội ở khu vực Nam Caucasus, là nước khởi xướng và tham gia tích cực nhiều dự án quốc tế quan trọng. Các công ty dầu mỏ của chúng ta vẫn tiếp tục truyền thống hữu nghị vẻ vang và có bề dày lịch sử. Đáng chú ý, trong năm 2023, chúng ta đã khánh thành chi hội đầu tiên của Hội Hữu nghị Việt Nam - Azerbaijan tại Liên doanh "Vietsovpetro" tại Vũng Tàu.
Ngoài ra, còn nhiều cơ hội trong đầu tư nông nghiệp và du lịch, kinh tế xanh và thương mại điện tử cũng. Vị trí của Azerbaijan trên Con đường tơ lụa lịch sử đã làm nên bề dày kinh nghiệm của chúng tôi trong lĩnh vực logistics. Tại đây, Azerbaijan không chỉ đóng vai trò là quốc gia trung chuyển, mà còn là bên khởi xướng và tham gia vào tuyến đường sắt Baku-Tbilisi-Kars (BTK) và hành lang vận tải quốc tế Bắc - Nam. Tình hình địa chính trị hiện tại trong khu vực đã giúp gia tăng đáng kể tầm quan trọng của Hành lang trung tâm (Tuyến giao thông quốc tế xuyên Caspi). Việc xây dựng Cảng biển thương mại quốc tế Baku mới, việc phân bổ ngân sách nhằm đa dạng hóa cơ sở hạ tầng đường sắt, xây dựng và tái thiết cao tốc quốc tế cho thấy Azerbaijan đang thực hiện các bước nhất quán để trở thành một trung tâm giao thông vận tải.
Azerbaijan có một trong những đội vận chuyển hàng hóa hàng không dân dụng lớn nhất trong khu vực. Vì vậy, việc thiết lập các chuyến bay chở hàng giữa Azerbaijan và Việt Nam sẽ tạo động lực đáng kể cho việc phát triển quan hệ thương mại giữa hai nước. Từ những điều trên, chúng ta có thể kết luận rằng logistics và vận tải quốc tế có thể là lĩnh vực đôi bên cùng có lợi, tuyến đường qua Azerbaijan sẽ là con đường ngắn nhất để sản phẩm của Việt Nam đến được thị trường châu Âu, Việt Nam cũng có thể giúp Azerbaijan thâm nhập thị trường Đông Nam Á.
Tuy nhiên, ở giai đoạn hiện nay, chúng ta cần khôi phục tất cả các cơ chế hiện có, như Ủy ban liên Chính phủ Azerbaijan - Việt Nam về hợp tác kinh tế, thương mại, khoa học và kỹ thuật, cũng như Diễn đàn Doanh nghiệp, được tổ chức lần cuối vào năm 2018 tại Baku. Kỳ họp tiếp theo của Ủy ban liên chính phủ sẽ xác định các lĩnh vực hai bên cùng quan tâm, xây dựng các bước cụ thể và kế hoạch hành động. Đồng thời, chúng ta cần tìm kiếm các nền tảng mới. Đơn cử, vào tháng 5 năm ngoái, theo sáng kiến của Đại sứ quán và Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, lần đầu tiên đã diễn đàn doanh nghiệp giữa nữ doanh nhân hai nước. Tôi sẽ cố gắng trình bày ngắn gọn, vì hai bên còn có rất nhiều ngành công nghiệp đầy hứa hẹn để hợp tác.
Tất cả những biện pháp này sẽ giúp giải quyết tiềm năng chưa được khai thác trong mối quan hệ song phương giữa hai nước.
 |
| Đại sứ quán Azerbaijan tại Việt Nam phối hợp cùng Trường Cao đẳng Thương mại và Du lịch Hà Nội tổ chức “Ngày hội Ẩm thực Việt Nam – Azerbaijan” năm 2023. (Ảnh: ĐSQ Azerbaijan tại Việt Nam) |
PV: Với vai trò là “cầu nối” ngoại giao trong quan hệ Việt Nam – Azerbaijan, trong năm 2024, ông sẽ tiếp tục có những đóng góp gì và đưa ra những khuyến nghị nào để tiếp tục đóng góp thúc đẩy quan hệ giữa hai nước ngày càng phát triển?
Đại sứ Shovgi Kamal Oglu Mehdizade: Năm 2024 đánh dấu kỷ niệm 65 năm mối quan hệ hữu nghị giữa hai nước, và tất cả những nỗ lực của chúng tôi sẽ gắn với việc kỷ niệm chuyến thăm lịch sử của Chủ tịch Hồ Chí Minh tới Azerbaijan. Chúng ta phải nâng cao nhận thức của các thế hệ trẻ về đóng góp của các nhà lãnh đạo cho mối quan hệ của hai nước. Một số sự kiện sẽ được tổ chức tại Azerbaijan và Việt Nam.
Chúng tôi đã khởi động các hoạt động trong năm với chương trình đón Tết cùng trẻ em Hà Giang, tại trường tiểu học Phiềng Sủi, được xây dựng cách đây vài năm với sự hỗ trợ của Quỹ Heydar Aliyev. Chúng tôi đã có vài dịp được đón kỳ nghi lễ cùng các em thiếu nhi. Sau đó, chúng tôi sẽ tiếp tục với một buổi chiếu phim tại Baku, giới thiệu bộ phim nổi tiếng của Việt Nam đó là " Những Người Viết Huyền Thoại" về chủ nghĩa anh hùng của quân đội nhân dân Việt Nam trong quá trình giải phóng đất nước.
Một hoạt động quan trọng khác liên quan đến kỷ niệm 65 năm hoạt động của nhà làm phim nổi tiếng của Liên Xô và Azerbaijan, Nghệ sĩ Nhân dân Liên Xô Ajdar Ibrahimov tại Việt Nam. Ông sang Việt Nam năm 1959 theo lời mời của Chủ tịch Hồ Chí Minh và có đóng góp cho việc thành lập trường sân khấu điện ảnh Việt Nam, làm 3 bộ phim và viết 3 cuốn sách dành riêng cho Việt Nam. Sau 3 năm cống hiến cho Việt Nam, ông được Chủ tịch nước trao tặng những giải thưởng rất cao của Chính phủ.
Do đó, các hoạt động trong lĩnh vực văn hóa và du lịch có tầm quan trọng hàng đầu đối với chúng tôi. Tháng 12 năm ngoái, "Tổ khúc Việt Nam", do nhà soạn nhạc nổi tiếng người Azerbaijan Gara Garaev sáng tác vào năm 1955 cho bộ phim tài liệu đầu tiên của Liên Xô "Việt Nam", được trình diễn lần đầu tiên tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam. Đó là một sự kiện mang tính lịch sử và mang đến nhiều cảm xúc, khan giả không thể nghe và xem buổi biểu diễn mà không rơi nước mắt. Năm nay chúng tôi sẽ tổ chức buổi ra mắt tác phẩm tuyệt vời này ở Baku.
Chúng tôi cũng đang thực hiện nhiều công việc về hợp tác trong lĩnh vực âm nhạc, điện ảnh, văn học,v.v.
Hợp tác trong lĩnh vực du lịch và ẩm thực có thể là một hoạt động thú vị và thành công khác. Cả hai thủ đô của hai nước đều có một vị trí uy tín trong bảng xếp hạng "Điểm đến ẩm thực tốt nhất thế giới 2024", trong đó Hà Nội xứng đáng đứng đầu trong số 30 thành phố trên thế giới.
Vì hiện nay chưa có Đại sứ quán Việt Nam tại Baku, nên việc định kỳ tổ chức các sự kiện tại Baku là một điều có ích. Chúng tôi quảng bá văn hóa ẩm thực của Azerbaijan và Việt Nam ở cả hai nước, Đại sứ quán cùng với các đối tác Việt Nam, đã tổ chức các cuộc thi nướng thịt dành cho sinh viên, tích cực tham gia các hội chợ và lễ hội, và tổ chức "Ngày Việt Nam" tại Baku vào tháng 7 năm 2023. Người dân ở cả hai nước đều thể hiện sự quan tâm lớn đến văn hóa và ẩm thực của nhau. Do đó, Đại sứ quán đang nỗ lực hết mình để trở thành "cầu nối" ngoại giao trong quan hệ Việt Nam - Azerbaijan trên tất cả các lĩnh vực.
 |
| Đại sứ Azerbaijan Shovgi Mehdizade (thứ 2 từ trái sang) tại lễ hội “Ngày Việt Nam - lịch sử hữu nghị”. (Ảnh: ĐSQ Azerbaijan tại Việt Nam) |
PV: Ông đánh giá như thế nào về tầm quan trọng của việc tăng cường tuyên truyền về mối quan hệ gắn bó hữu nghị truyền thống giữa hai nước, nhất là thế hệ trẻ?
Đại sứ Shovgi Kamal Oglu Mehdizade: Một trong những ưu tiên của cơ quan đại diện ngoại giao của chúng tôi là nối tiếp và phát huy tinh thần hữu nghị giữa nhân dân hai nước cho thế hệ trẻ. Quá trình này đang được hai Đảng chú trọng quan tâm, sự hợp tác mạnh mẽ giữa hai bên đã tạo ra các nguyên tắc cơ bản mạnh mẽ cho những nỗ lực của chúng tôi và đã thu được nhiều kết quả. Tháng 11/2023, Phó Chủ tịch Đảng Azerbaijan Mới đã dẫn đầu đoàn đại biểu cấp cao sang thăm chính thức Việt Nam. Và không phải ngẫu nhiên mà chủ tịch nhóm Đảng viên trẻ cũng tham gia trong đoàn.
Sự phát triển trong tương lai của mối quan hệ giữa hai nước phụ thuộc vào thế hệ trẻ, nhiệm vụ của chúng ta là nối tiếp và phát huy mối quan hệ hữu nghị được thiết lập bởi hai lãnh tụ, sau đó được củng cố bởi các chuyến thăm lẫn nhau của các nhà lãnh đạo vào năm 2014 và 2015. Đó là lý do tại sao, tại tất cả các cuộc họp với Hội Hữu nghị Việt Nam - Azerbaijan, chúng tôi luôn đề xuất thảo luận việc phát triển chi hội thanh niên ở các tỉnh thành và thu hút thanh niên tham gia Hội hữu nghị.
Chúng tôi cũng đang thảo luận về việc trao đổi đoàn giữa các nhà khoa học, doanh nhân và nghị sĩ trẻ. Năm ngoái, Đại sứ quán của chúng tôi đã tổ chức một giải đấu cờ vua giữa hai liên đoàn cờ của hai nước, và truyền thống này sẽ được tiếp tục. Trong số tất cả các hoạt động này, theo chúng tôi, lĩnh vực giáo dục cần được chú trọng tối đa thông qua việc tái khởi động các dự án giáo dục dài hạn.
Đây chỉ là một phần nhỏ trong kế hoạch của chúng tôi. Tất cả những điều trên cho thấy sự coi trọng của chúng tôi đối với việc thiết lập mối quan hệ thân thiện trong tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là giữa những người trẻ.
PV: Sau hơn 1 năm đảm nhiệm vị trí Đại sứ Azerbaijan tại Việt Nam, ông có ấn tượng gì về sự phát triển của đất nước, con người Việt Nam? Nhân dịp Xuân mới Giáp Thìn, ông muốn nhắn gửi thông điệp gì tới bạn đọc Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam?
Đại sứ Shovgi Kamal Oglu Mehdizade: Trước hết, cho phép tôi chân thành bày tỏ những lời chúc năm mới, hạnh phúc đến người dân Việt Nam! Chúng tôi mong rằng năm nay sẽ là năm thành công nhất và có nhiều thành tựu quan trọng mới. Tôi tin tưởng trong số những thành tựu quan trọng đó, chúng ta sẽ có nhiều thành tựu liên quan đến quan hệ song phương, củng cố tình hữu nghị lịch sử của hai nước.
Trong giai đoạn bắt đầu tình hữu nghị, Việt Nam khi đó đang đấu tranh giải phóng đất nước và dân tộc Việt Nam đang phải đối mặt với một trong những thách thức lớn nhất trong lịch sử. Ngày nay, Việt Nam là một trong những nước có tiềm lực nhất, năng động nhất trên thế giới và có quan hệ hữu nghị tốt đẹp với tất cả các nước. Chúng tôi rất tự hào về những người bạn của mình, chúng tôi cũng rất tự hào rằng đất nước chúng tôi cũng bằng cách nào đó đã đóng góp vào quá trình này. Chúng tôi cũng tự hào rằng các nhà lãnh đạo quốc gia của chúng tôi đã đóng một vai trò lịch sử trong quá trình này, họ đã thiết lập tình bạn giữa chúng ta và dành cả sứ mệnh quan trọng của mình cho tình hữu nghị đó.
Azerbaijan đánh giá cao và coi trọng quan hệ với Việt Nam, coi Việt Nam là một trong những đối tác quan trọng hàng đầu ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Việt Nam là một tấm gương thành công toàn cầu, với là một trong những nước có mức tăng trưởng kinh tế cao nhất trên thế giới trong 10 năm qua.
Tôi đã ở Việt Nam hơn một năm, với tôi, rõ ràng rằng những thành công này là kết quả của những nỗ lực không ngừng nghỉ của Đảng, Chính phủ và Nhà nước, cũng như toàn thể nhân dân Việt Nam.
Bên cạnh những thành tựu kinh tế, Việt Nam cũng đã đạt được những kết quả đáng khen ngợi trong phát triển văn hóa - xã hội, mức sống được cải thiện qua từng năm.
Ngay từ khi mới nhận nhiệm vụ, tôi đã nhận được sự quan tâm và hỗ trợ của các thành viên Hội hữu nghị, các cựu sinh viên tốt nghiệp các trường đại học Azerbaijan. Những kỷ niệm ấm áp về những năm tháng sinh viên, những phản hồi về đất nước và con người Azerbaijan, cũng như tình bạn chân thành trong những năm qua, khiến tôi vô cùng cảm động. Tôi biết ơn tất cả những người bạn Việt Nam đã giữ trong trái tim sự ấm áp như vậy đối với đất nước tôi.
Tôi rất vinh dự và vui mừng một lần nữa được chúc mừng toàn thể độc giả, cán bộ, phóng viên Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam nhân dịp Tết Nguyên đán sắp tới. Tôi mới chỉ đón Tết Nguyên đán ở Hà Nội một lần, nhưng ngày lễ này đã trở nên rất thân thuộc với tôi. Nó gợi tôi nhớ về ngày lễ truyền thống từ xa xưa của chúng tôi. Tại Azerbaijan, ngoài dịp Tết dương lịch, vào ngày 20-21 tháng 3, chúng tôi tổ chức lễ năm mới truyền thống "Novruz". Cả hai ngày lễ này đều chứa đựng các giá trị phổ quát, chẳng hạn như giá trị gia đình, tôn trọng người lớn tuổi, chăm sóc trẻ em, lòng hiếu khách, ẩm thực quốc gia, từ thiện và nhiều truyền thống tốt đẹp và tươi sáng khác.
Năm nay là năm Giáp Thìn, con rồng tượng trưng cho sức mạnh, sự tăng trưởng và sự phong phú, tôi chúc Việt Nam thành công và đạt được nhiều thành tựu hơn nữa trong tất cả các lĩnh vực, cũng như chúc cho sức khỏe và hạnh phúc đến với mọi người dân.
PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!