Tiếp nhận bức tranh "Những sườn đồi ở Deli Ibrahim" của vua Hàm Nghi
(ĐCSVN) - Sáng ngày 12/11, tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam (Hà Nội) đã diễn ra Lễ tiếp nhận tác phẩm hội họa “Những sườn đồi ở Deli Ibrahim (Algiers)” của Vua Hàm Nghi sáng tác năm 1908.
Bức tranh được TS Lịch sử nghệ thuật Amandine Dabat, hậu duệ đời thứ năm của vua Hàm Nghi, đại diện gia đình vua Hàm Nghi trao tặng Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, với mong muốn công chúng Việt Nam và du khách quốc tế có cơ hội chiêm ngưỡng tác phẩm nghệ thuật của vị Hoàng đế Việt Nam vẽ.
 |
| Buổi giới thiệu sự nghiệp nghệ thuật Vua Hàm Nghi tổ chức ngày 12/11/2024, tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. |
Phát biểu tại buổi Lễ, TS Nguyễn Anh Minh - Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam cho biết, trong thời gian bị lưu đày tại Algiers, nhà vua đã học hội họa và điêu khắc, sáng tác nhiều tác phẩm hội họa với những tình cảm dành cho quê hương Việt Nam, di sản nghệ thuật của ông gồm 91 bức tranh và các tác phẩm điêu khắc khác. Nhiều tác phẩm của ông được giới nghệ thuật biết đến qua các cuộc đấu giá và triển lãm tại Pháp.
Năm 1926, bức tranh triển lãm tại phòng trưng bày Mantelet - Colette Weil ở Paris, và tháng 11 năm 2024, bức tranh được gia đình vua Hàm Nghi lựa chọn để trao tặng Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, với mong muốn công chúng Việt Nam và du khách quốc tế có cơ hội chiêm ngưỡng tác phẩm nghệ thuật của vị Hoàng đế bị lưu dày, một người Nghệ sĩ ở Algiers.
Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam đánh giá, việc tiếp nhận và trưng bày bức tranh có ý nghĩa rất lớn đối với Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam nói riêng, và nền mỹ thuật Việt Nam nói chung. Điều đó thể hiện thái độ trân trọng và ghi nhận nghĩa cử của gia đình vua Hàm Nghi hồi hương tác phẩm hội họa của nhà vua yêu nước, đồng thời tôn vinh những tấm lòng hảo tâm hiến tặng tác phẩm nghệ thuật cho Bảo tàng. Tác phẩm “Những sườn đồi ở Deli Ibrahim (Algiers)” không chỉ bổ sung, làm giàu thêm bộ sưu tập của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, còn là nguồn tư liệu quý giá cho những nhà nghiên cứu lịch sử mỹ thuật cận - hiện đại Việt Nam cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20.
 |
| Bức tranh sơn dầu “Những sườn đồi ở Deli Ibrahim (Algiers)” do Vua Hàm Nghi sáng tác năm 1908, thể hiện quang cảnh đồng quê ở Algiers. |
Bức tranh vẽ phong cảnh hoàng hôn dưới góc nhìn ngược sáng, sử dụng phong cách chấm họa vào cuối thế kỷ 19 là một trong những tác phẩm biểu tượng của vua Hàm Nghi, tác giả đã vẽ bức tranh trong khung cảnh buổi chiều tà rực rỡ màu sắc, đầy rung động. Năm 1926, bức tranh đã được triển lãm tại phòng trưng bày Mantelet-Colette Weil ở Paris, với tựa đề “Những sườn đồi ở Deli Ibrahim (Algiers)” và ký tên Tử Xuân.
Vua Hàm Nghi vẽ phong cảnh và tìm cách thể hiện ánh sáng trong những thời khắc rung động tinh tế nhất của thiên nhiên. Ông đặc biệt thích thú nắm bắt khoảnh khắc hoàng hôn, một khoảnh thời gian ngắn ngủi, mang những gam màu sắc đầy hoài niệm, cảm xúc và khát vọng vươn lên trên hoàn cảnh lưu đày. Bức tranh “Những sườn đồi ở Deli Ibrahim” là một minh họa tuyệt vời cho những nghiên cứu hội họa của vua Hàm Nghi.
TS Lịch sử nghệ thuật Amandine Dabat cho biết: “Tranh của vua Hàm Nghi có cấu trúc chặt chẽ, mầu sắc chọn lọc, nội dung đi tìm cái đẹp của thiên nhiên, nhưng kín đáo, trầm buồn, u uẩn, bởi nghệ thuật là phương tiện để thể hiện nỗi lòng hoài nhớ quê hương. Ông sáng tác nhiều tranh sơn dầu, phấn mầu, điêu khắc. Phần lớn chủ đề tranh là phong cảnh, trong điêu khắc nhà Vua thể hiện những khuôn mặt phụ nữ hay những bức tượng người bán thân. Ông luôn như một nghệ sỹ phương Tây và nghệ sỹ Việt Nam. Tôi hy vọng việc trao tặng bức tranh này sẽ mở đường cho việc trao tặng tác phẩm khác của vua Hàm Nghi, để công chúng Việt Nam có thề hiếu rõ hơn về di sản nghệ thuật của ông".
Nhận xét về bức tranh phong cảnh của vua Hàm Nghi, TS Lịch sử nghệ thuật Nora Taylor đã viết: “Phong cảnh của Algiers trong tranh của vua Hàm Nghi được xem là sự kết nối đến nguồn cội với tư cách là một người đang khao khát trở về quê hương”.
Trong khuôn khổ sự kiện tiếp nhận tranh của vua Hàm Nghi, sáng ngày 12/11/2024 đã diễn ra buổi Gặp gỡ báo chí và công chúng yêu nghệ thuật và ra mắt sách “Hàm Nghi: Hoàng đế lưu vong - Nghệ sỹ ở Algiers” của TS Amandine Dabat tại khuôn viên Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, số 66 Nguyễn Thái Học, Ba Đình, Hà Nội.
| Vua Hàm Nghi (1871-1944), tên húy là Nguyễn Phúc Minh, tự hiệu Ưng Lịch, lên ngôi năm 1884, là hoàng đế thứ tám của vương triều Nguyễn. Sau khi kinh thành Huế thất thủ năm 1885, vua Hàm Nghi rời khỏi kinh thành và ban Chiếu cần Vương, kêu gọi hào kiệt, sĩ phu và nhân dân yêu nước đứng lên giành lại độc lập, tự do cho dân tộc. Năm 1888, Vua bị thực dân Pháp bắt và đưa đi lưu đày ở Algiers (thủ đô Algeria) năm 1889. Ông sống tại một biệt thự trên khu đồi E1 Biar, cách thủ đô Algiers khoảng 12 km, vẫn giữ theo phong tục nước nhà cho đến khi qua đời tháng 1 năm 1944. |