Thủ tướng: Giải thưởng VinFuture kiến tạo môi trường bền vững cho thế hệ tương lai

Thứ Năm, 20/01/2022 22:34 (GMT+0)

00:00 / 00:00

Nam miền Bắc (Hiếu)

(ĐCSVN) – Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định: Sứ mệnh của giải thưởng khoa học, công nghệ thường niên toàn cầu là cổ vũ, tôn vinh các nhà khoa học với các công trình nghiên cứu xuất sắc, với tính ứng dụng cao, kiến tạo môi trường bền vững cho các thế hệ tương lai.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu tại Lễ trao giải thưởng VinFuture lần thứ nhất. Ảnh: Giang Huy

Tối ngày 20/1, tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự lễ trao giải thưởng khoa học, công nghệ thường niên toàn cầu VinFuture lần thứ nhất.

Cùng dự có các đồng chí: Trần Tuấn Anh, Uỷ viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương; Đỗ Văn Chiến, Bí thư T.Ư Đảng, Chủ tịch Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; các nhà khoa học nổi tiếng của thế giới và Việt Nam.

Lễ trao giải VinFuture tôn vinh những công trình khoa học kiệt xuất và thúc đẩy tinh thần đổi mới sáng tạo phụng sự nhân loại năm 2021, với sự tham gia của các nhà khoa học hàng đầu thế giới, các nhà hoạch định chính sách, lãnh đạo các tập đoàn công nghệ và chủ nhân các giải thưởng. Sự kiện thu hút tâm điểm của giới khoa học trên toàn cầu, với sự góp mặt của những sáng kiến, phát minh có tác động đến hàng triệu người, góp phần định vị Việt Nam là điểm đến mới của khoa học công nghệ thế giới. Đồng thời tạo cơ hội kết nối, tạo mối quan hệ hợp tác trực tiếp, đa chiều giữa các nhà khoa học quốc tế và Việt Nam.

Phát biểu tại lễ trao giải, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính gửi lời chào mừng các nhà khoa học từ khắp nơi trên thế giới đã đến Việt Nam, với thủ đô Hà Nội ngàn năm văn hiến. Thủ tướng chia sẻ, hai năm qua, thời khắc khó khăn nhất của dịch bệnh, cả nhân loại đã đặt niềm tin, hy vọng và trông chờ vào các nhà khoa học để tìm ra vaccine, thuốc chữa, phòng chống dịch COVID-19. Vaccine được ví như là lá chắn thép của nhân loại để vượt qua đại dịch COVID-19. Cả thế giới biết ơn, ngưỡng mộ các nhà khoa học - những người đã thực hiện sứ mệnh cao cả của mình.

Thủ tướng cũng dẫn chứng, trong lịch sử, phát minh của khoa học cũng đã làm thay đổi thế giới, nhiều nhà khoa học chịu hậu quả nặng nề khi tiến hành các thử nghiệm khoa học. "Chúng ta thấu hiểu chia sẻ sự gian nan, vất vả hi sinh quên mình của các nhà khoa học, cùng những khó khăn thách thức khách", Thủ tướng nêu rõ.

Thủ tướng nhấn mạnh: Hầu hết các quốc gia trên thế giới chú trọng phát triển khoa học công nghệ, đặc biệt là khoa học công nghệ có ứng dụng cao. Việt Nam coi phát triển khoa học công nghệ là quốc sách hàng đầu nhằm phát triển kinh tế xã hội, phát triển nhanh bền vững. Nhà nước đang đẩy mạnh thiết kế cơ chế chính sách, thúc đẩy nguồn lực đổi mới sáng tạo, đưa khoa học công nghệ thành mục tiêu, động lực quan trọng để phát triển đất nước hùng cường, thịnh vượng, trong đó mỗi người dân là chủ thể, thụ hưởng thành quả của đổi mới sáng tạo. Thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo còn là chủ trương lớn thể hiện trách nhiệm của Việt Nam với cộng đồng quốc tế trong bối cảnh hội nhập sâu rộng.

"Hôm nay, chúng ta tôn vinh các giá trị khoa học đóng góp cho nhân loại, tôn vinh các nhà khoa học với khát vọng cống hiến cho loài người. Việt Nam trân trọng, tôn quý, tôn vinh các nhà khoa học chân chính đóng góp sự phát triển nhanh, bền vững", Thủ tướng nói.

Thủ tướng cho biết: Sứ mệnh của giải VinFuture là cổ vũ, tôn vinh các nhà khoa học với các công trình nghiên cứu xuất sắc, với tính ứng dụng cao, kiến tạo môi trường bền vững cho các thế hệ tương lai. "Tôi vui mừng khi mùa giải đầu tiên, giải đã ghi nhận sự tham gia từ 70 quốc gia, với 600 dự án tranh giải, trong đó có gần 100 dự án từ 2% nhà khoa học được trích dẫn nhiều nhất trên thế giới, hơn 1/3 ứng viên là nhà khoa học nữ, nhiều trong số đó đạt được nhiều giải thưởng cao quý trên thế giới. Đây là tín hiệu tích cực của một giải thưởng lớn và uy tín. Giải thưởng đưa truyền thống yêu chuộng hoà bình, nhân ái của Việt Nam được toả sáng, xây dựng đất nước, phát triển, lan toả giá trị tốt đẹp”, Thủ tướng cho biết.

Thủ tướng cũng hoan nghênh, đánh giá tập đoàn Vingroup đã nỗ lực xây dựng quỹ phi lợi nhuận, tôn vinh giá trị khoa học công nghệ trên toàn cầu. "Đây là cuộc hội tụ của trí tuệ, khát vọng cống hiến, tình hữu nghị, đoàn kết hợp tác, kết nối, giá trị nhân văn tốt đẹp cho nhân loại", Thủ tướng khẳng định.

Vinh danh ba nhà khoa học phát minh công nghệ mRNA

Với vai trò là Chủ tịch Hội đồng giải thưởng, GS Sir Richard Henry Friend chia sẻ, ông rất vui khi được làm việc với một đội ngũ trẻ xuất sắc và tận tâm, những người đã phát triển một hệ thống vận hành chuyên nghiệp. Đội ngũ VinFuture đã làm việc không biết mệt mỏi để xác định và liên hệ với số lượng lớn cá nhân/tổ chức đề cử giải thưởng, từ khắp các châu lục và từ tất cả các lĩnh vực đổi mới với gần 600 đề cử vượt xa mức đề cử của nhiều giải thưởng quốc tế danh tiếng.

Thủ tướng trao giải thưởng VinFuture cho ba nhà khoa học phát minh công nghệ mRNA. Ảnh: Giang Huy

Theo Giáo sư Friend, Việt Nam là một quốc gia trẻ, lạc quan và sáng tạo, có tầm nhìn về một xã hội có giáo dục, lành mạnh và thịnh vượng. Quỹ VinFuture là quỹ hoạt động phi lợi nhuận được sáng lập bởi Chủ tịch Tập đoàn Vingroup. Quỹ có sứ mệnh tôn vinh và hỗ trợ các nghiên cứu khoa học, các sáng chế công nghệ đột phá, đã đóng góp hoặc có tiềm năng đóng góp cho cuộc sống của hàng triệu người trên trái đất trở nên tốt đẹp hơn, đồng thời kiến tạo môi trường sống bền vững cho thế hệ tương lai.

Tại lễ trao giải, giải thưởng Chính trị giá 3 triệu USD đã được trao cho 3 nhà khoa học Katalin Kariko, Drew Weissman (Mỹ) và Pieter Cullis (Canada) với công nghệ mRNA, mở đường tạo ra các loại vaccine ngăn ngừa COVID-19 hiệu quả. Theo đó, công nghệ sử dụng mRNA đã được sửa đổi, bao bọc trong các hạt nano lipid giúp ngăn hệ thống miễn dịch phản ứng với mRNA khi được đưa vào cơ thể và không gây ra các phản ứng cytokine, không gây độc tính hoặc tác dụng phụ. Dựa trên khám phá của Kariko và Weissman cùng với việc tạo ra hạt nano lipid của Cullis, các công ty dược phẩm như Pfizer-BioNTech, Moderna đã sản xuất được các loại vaccine phòng chống COVID -19 hữu hiệu trong thời gian kỷ lục.

Không chỉ tạo ra vũ khí ngăn chặn nguy cơ lây lan và tử vong do đại dịch trên phạm vi toàn cầu, công nghệ mRNA còn có tiềm năng tạo các loại vaccine ngăn ngừa HIV, ung thư, miễn dịch và các bệnh di truyền…có thể bảo vệ sức khỏe cho hàng tỷ người trên thế giới trong tương lai.

Cùng với Giải thưởng Chính là 3 giải Đặc biệt, mỗi giải trị giá 500.000 USD dành cho các nhà khoa học nghiên cứu trong các lĩnh vực mới; nhà khoa học nữ và nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển.

Đầu tiên, hạng mục Giải Đặc biệt dành cho “Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới” được trao cho Giáo sư Omar Yaghi (Mỹ) với công trình tiên phong khám phá ra vật liệu khung cơ-kim (MOFs). MOFs là một loại vật liệu mới bao gồm các liên kết hữu cơ tích điện và các ion kim loại, có độ xốp vĩnh viễn, sự ổn định ấn tượng trên diện tích bề mặt lớn. Với kích thước lỗ xốp có thể điều chỉnh tạo thành mạng lưới 3D, cho phép hấp thụ và lưu trữ các phân tử khí và nước, MOFs tạo ra giải pháp thu nhận, lưu trữ, phân tách và kiểm soát thành phần hóa học của nhiều loại khí và phân tử, có khả năng làm sạch môi trường, mang lại bầu không khí, nguồn năng lượng và nguồn nước sạch hơn.

Đặc biệt, máy thu nước MOF của giáo sư Yaghi có tiềm năng cung cấp nước sạch từ không khí. Nếu được ứng dụng thành công, vật liệu mới MOFs sẽ thay đổi cuộc sống của hàng triệu người đang sinh sống tại những nơi khan hiếm nguồn nước sạch, giúp tự chủ về nguồn nước và nâng cao chất lượng cuộc sống hàng ngày.

Giải Đặc biệt thứ 2 dành cho “Nhà khoa học nữ” đã được trao cho Giáo sư Zhenan Bao (Mỹ) với công trình nghiên cứu các vật liệu điện tử hữu cơ có đặc tính của da người. Đây là một loại vật liệu hữu cơ cho phép biến các thiết bị điện tử thành một phần trên cơ thể người với khả năng co giãn, tự chữa lành và tự phân hủy sinh học. Những chức năng trên rất hữu ích trong chẩn đoán và điều trị chăm sóc sức khỏe thông minh, đồng thời có thể được ứng dụng vào các thiết bị điện tử để đeo và cấy ghép, mang lại trải nghiệm sống trọn vẹn hơn cho hàng triệu người khiếm khuyết các bộ phận cơ thể trên khắp thế giới hiện tại, cũng như tạo ra các đột phá về y tế trong tương lai.

Giải Đặc biệt dành cho “Nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển” thuộc về vợ chồng hai nhà khoa học đến từ Nam Phi, Giáo sư Salim Abdool Karim và Giáo sư Quarraisha Abdool Karim, với công trình nghiên cứu giúp ngăn nguy cơ lây nhiễm HIV và giảm gánh nặng bệnh AIDS. Với kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực dịch tễ, hai nhà khoa học đã phát triển một loại gel có chứa dược chất tenofovir giúp kháng virus HIV và ngăn chặn nguy cơ lây nhiễm, qua đó đặt nền móng cho phương pháp điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP). Salim Abdool Karim và Quarraisha Abdool Karim cũng tạo ra thuốc dạng uống nhằm thiết lập chiến lược phòng ngừa HIV đặc biệt dành cho phụ nữ trẻ và nữ vị thành niên và hạn chế nguy cơ lây nhiễm HIV cho trẻ sơ sinh.

Nghiên cứu của vợ chồng Giáo sư Karim đã được UNAIDS và WHO công nhận là đột phá khoa học quan trọng, có tác động to lớn đến nỗ lực ngăn ngừa đại dịch thế kỷ tại châu Phi và trên toàn thế giới.