Tại sao tình trạng bạo lực học đường gia tăng ở Brazil?
(ĐCSVN) – Ba vụ tấn công bằng rìu và dao tại các cơ sở giáo dục trong vòng chưa đầy một tuần lễ đã làm dấy lên lo ngại về tình trạng bạo lực học đường ở Brazil. Và một lần nữa, câu chuyện bạo lực học đường lại nóng lên không chỉ riêng với quốc gia Nam Mỹ này.
Các vụ bạo lực học đường xảy ra với tần suất cao ở Brazil
Cảnh sát địa phương cho biết, ngày 11/4, một thiếu niên 13 tuổi ở thành phố miền trung Santa Tereza, Brazil đã ném pháo vào lớp học, sau đó dùng dao tấn công các bạn cùng lớp khi họ bỏ chạy vào hành lang. Thiếu niên này cũng làm bị thương 3 người khác trước khi bị khống chế bởi một người gác cổng. Trước đó, ngày 10/4, báo chí địa phương đưa tin, một học sinh ở thành phố Manaus phía bắc Brazil đã đâm một giáo viên và hai bạn cùng lớp.
Hai vụ việc này xảy ra chỉ mấy ngày sau khi xảy ra một vụ tấn công bằng rìu tại một trung tâm chăm sóc trẻ ở thành phố Blumenau, bang Santa Catarina. Một đối tượng nam giới đã nhảy qua tường và xông vào trung tâm chăm sóc trẻ, sát hại 4 trẻ em và khiến ít nhất 5 người khác bị thương.
 |
| Hiện trường vụ tấn công nhằm vào một cơ sở trông giữ trẻ ở thành phố Saudades, bang Santa Catarina, Brazil tháng 5/2021. (Ảnh: AFP) |
Sau vụ việc này, Chính phủ của Tổng thống Luiz Inacio Lula da Silva đã công bố khoản viện trợ liên bang trị giá khoảng 29 triệu USD cho các chính quyền địa phương nhằm tăng cường an ninh tại các trường học. Chính phủ liên bang cũng đã triệu tập một ủy ban khẩn cấp để thảo luận về các biện pháp khả thi khác nhằm giúp ngăn chặn thêm các cuộc tấn công vào trường học, như hỗ trợ xã hội cho học sinh và gia đình.
Các vụ tấn công trường học ở Brazil đã xảy ra với tần suất cao hơn trong những năm gần đây. Theo báo cáo từ các nhà nghiên cứu của Đại học Sao Paulo, từ năm 2000 đến năm 2022, 16 vụ tấn công hoặc bạo lực đã xảy ra trong trường học ở Brazil, 4 trong số đó xảy ra vào nửa cuối năm ngoái.
Cách đây khoảng 2 tuần, một nam sinh 13 tuổi đã sát hại một giáo viên bằng dao và khiến nhiều người khác bị thương tại một trường học ở thành phố Sao Paulo. Vào tháng 11/2022, một thanh thiếu niên 16 tuổi đã bắn chết 4 người và làm bị thương hơn 10 người khác khi thực hiện 2 vụ tấn công ở 2 trường học tại thành phố Aracruz. Năm 2019, 2 cựu học sinh cũng đã bắn chết 8 người tại một trường trung học ở Suzano, ngoại ô thành phố Sao Paulo và sau đó tự sát.
Tại sao bạo lực học đường ngày càng nhiều hơn?
Trong một bài viết đăng tải trên trang web của Đài Phát thanh công cộng quốc gia Mỹ NPR (npr.org), tác giả đã đưa ra một số luận điểm lý giải việc tại sao bạo lực học đường xảy ra ngày càng nhiều hơn ở Brazil trong những năm gần đây. Bài viết đưa ra góc nhìn từ các chuyên gia về bạo lực học đường, theo đó xác định rằng: điều quan trọng hơn không phải là cố gắng đối đầu với những kẻ tấn công khi chúng đã xâm nhập trường học mà là hiểu tại sao điều này lại xảy ra để có thể ngăn chặn các cuộc tấn công đó.
Bài viết dẫn ý kiến của Telma Vinha, một chuyên gia về tâm lý giáo dục tại Đại học Bang Campinas (Brazil). Chuyên gia này đã xem xét kỹ hơn các vụ tấn công trường học ở Brazil, lập bản đồ thời gian và địa điểm xảy ra, đồng thời theo dõi hoạt động trực tuyến của những kẻ tấn công. Bà đã xem xét cụ thể các cuộc tấn công do sinh viên hoặc cựu sinh viên thực hiện và xác định một số nguyên nhân có thể dẫn đến xu hướng đáng lo ngại này.
 |
| Một học sinh bật khóc sau khi xảy ra vụ tấn công vào một trường công lập ở bang Sao Paulo, Brazil năm 2019 làm nhiều người thiệt mạng. (Ảnh: AFP/Getty Images) |
Một trong số đó là khả năng tiếp cận các cộng đồng cực đoan trực tuyến dễ dàng hơn. Các cộng đồng này tập trung vào tình yêu với súng đạn và khuyến khích bạo lực, ghét phụ nữ, phân biệt chủng tộc… Những nội dung này có thể dễ dàng truy cập trên internet, do vậy giới trẻ cũng dễ dàng tiếp cận và bị ảnh hưởng bởi những luồng thông tin này.
Chuyên gia Telma Vinha cũng đưa ra các yếu tố có thể ảnh hưởng đến số vụ tấn công trường học trong nước – bao gồm cả tác động của đại dịch. Trước tình hình đóng cửa trường học và gia tăng sự cô lập do đại dịch COVID-19, một nghiên cứu được thực hiện vào năm 2022 cho thấy 70% giáo viên cho biết bạo lực trong lớp học gia tăng khi trường học mở cửa trở lại.
Một yếu tố khác có khả năng góp phần vào sự gia tăng bạo lực học đường đó là các cuộc tấn công về ý thức hệ vào hệ thống giáo dục, khủng hoảng kinh tế và thiếu hỗ trợ xã hội và tâm lý dành cho học sinh và gia đình của họ.
Cũng có ý kiến cho rằng tâm lý bắt chước là một phần của vấn đề. Những kẻ tấn công thường lấy cảm hứng từ các vụ thảm sát ở trường học trước đây. Chuyên gia Telma Vinha, người đã theo dõi hoạt động (của những kẻ đã thực hiện các cuộc tấn công) trên mạng xã hội và trong các nhóm trực tuyến cho nghiên cứu của mình, cho biết họ thần tượng hóa những người đã thực hiện hành vi tương tự trước họ và thể hiện rõ điều đó trong các bài đăng trực tuyến…
Những ý kiến phân tích từ chuyên gia tâm lý Telma Vinha có thể chỉ là một góc nhìn chưa đầy đủ về tình trạng bạo lực học đường ở Brazil nhưng cũng đã phần nào đưa ra những luận điểm khiến chúng ta phải suy nghĩ. Bởi bạo lực học đường hiện là vấn nạn tại không chỉ riêng của quốc gia nào và tồn tại dưới nhiều dạng thức khác nhau. Phòng ngừa bạo lực học đường là góp phần xây dựng môi trường học tập an toàn, lành mạnh cho trẻ em, là chìa khóa để xây dựng một xã hội hòa bình, thịnh vượng./.