Sửa Luật Điện lực, có chống được độc quyền?
(ĐCSVN) - “Sửa đổi luật lần này có chống được độc quyền hay không?” là câu hỏi được đại biểu Quốc hội Đinh Ngọc Minh (Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau) đặt ra khi thảo luận về Dự án Luật Điện lực (sửa đổi)
Sáng 29/8, Hội nghị đại biểu Quốc hội (ĐBQH) chuyên trách tiếp tục làm việc, thảo luận về dự án Luật Điện lực (sửa đổi).
Theo khoản 5, Điều 5 Dự thảo Luật Điện lực (sửa đổi), vì mục đích bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, Nhà nước độc quyền trong 4 hoạt động về điện lực.
Một là, điều độ hệ thống điện quốc gia.
Hai là, đầu tư xây dựng các dự án nhà máy điện hạt nhân, các dự án nhà máy thuỷ điện chiến lược đa mục tiêu, các dự án nguồn điện khẩn cấp, lưới điện khẩn cấp, lưới điện truyền tải quan trọng từ cấp điện áp 220 kV trở lên và vận hành các công trình này sau khi hoàn thành dự án đầu tư xây dựng.
Ba là, Thủ tướng Chính phủ quyết định danh mục các dự án thuỷ điện chiến lược đa mục tiêu, các dự án nguồn điện khẩn cấp, lưới điện khẩn cấp, lưới điện truyền tải quan trọng từ cấp điện áp 220 kV trở lên và giao doanh nghiệp nhà nước hoặc doanh nghiệp thành viên do doanh nghiệp nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ thực hiện đầu tư xây dựng các dự án này.
Bốn là, vận hành lưới điện truyền tải, trừ lưới điện truyền tải do các thành phần kinh tế ngoài nhà nước đầu tư xây dựng.
 |
| Đại biểu Đinh Ngọc Minh (Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau) phát biểu. |
Nêu ý kiến về nội dung này, đại biểu Đinh Ngọc Minh (Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau) đặt câu hỏi: "Sửa đổi luật lần này có chống được độc quyền như hiện nay hay không?"
Đại biểu dẫn ví dụ, lĩnh vực viễn thông "đã đổi mới rất xuất sắc" về vấn đề này. Minh chứng là cách đây mấy chục năm, gọi một cuộc điện thoại mất mấy nghìn đồng, tháng lương dùng để gọi điện thoại cũng hết; còn hiện giờ dùng rất thoải mái và hệ thống rất chuẩn, rất tốt.
Từ ví dụ trên, đại biểu đặt vấn đề: Điện lực lần này sửa đổi có giải quyết được vấn đề như thế này không? Nhà nước thì độc quyền đến đâu và giao lại cho các ngành kinh tế khác như thế nào?
Theo đại biểu, trong Dự thảo luật cũng không nêu là độc quyền về truyền tải nhưng truyền tải đến cấp độ nào. Báo cáo của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị là chỉ cấp cao áp và siêu cao áp, còn cấp bên dưới thì nên để xã hội hóa. "Đến khi nào thì hết độc quyền, đến khi nào thì sẽ ít phép tắc hơn, tham gia được thị trường nhiều hơn và mọi thứ phải minh bạch” - đại biểu đặt vấn đề.
Làm rõ vấn đề đại biểu nêu, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài cho biết, Dự thảo Luật Điện lực đã quy định rõ độc quyền nhà nước trong lĩnh vực điện lực gồm những gì.
Theo đó, việc độc quyền chủ yếu là về điều độ hệ thống điện. Với hoạt động đầu tư, Nhà nước chỉ độc quyền với các dự án đa mục tiêu, công trình quan trọng đảm bảo tính vận hành ổn định của hệ thống. Ví dụ, thủy điện Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu và một số nhà máy điện đóng vai trò ổn định hệ thống tại các vùng miền.
Với các lưới điện truyền tải cao áp, về nguyên tắc, Nhà nước cũng chỉ độc quyền các lưới điện 220 kV trở lên và mang tính chất truyền tải, còn các đường dây mang tính liên kết sẽ thực hiện xã hội hóa.
 |
| Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài phát biểu. |
Về việc bao giờ xóa độc quyền, Thứ trưởng Bộ Công Thương thông tin, hiện nay nhu cầu năng lượng của Việt Nam rất cao, cơ quan chức năng sẽ thiết kế một thị trường điện sao cho minh bạch. Tuy nhiên, để bảo đảm an ninh năng lượng theo Nghị quyết 55-NQ/TW thì một số lĩnh vực xương sống vẫn phải độc quyền nhà nước, còn các phần khác sẽ đẩy mạnh việc xã hội hóa.
Thứ trưởng Trương Thanh Hoài thông tin thêm, thực tế nguồn điện hiện nay, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) chỉ còn chiếm 38% trong tổng công suất hệ thống điện quốc gia. Thị trường điện cạnh tranh đang từng bước được hình thành để bảo đảm sự công khai, minh bạch đối với các đối tượng tham gia thị trường.
Để từng bước triển khai, vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã tách Trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia trước đây trực thuộc EVN về trực thuộc Bộ Công Thương.
“Như vậy EVN hay các tập đoàn nhà nước trong lĩnh vực điện năng thì tham gia thị trường điện như một chủ thể tư nhân thông thường. Việc này sẽ đảm bảo công khai, minh bạch trong thời gian tới, giảm tối đa việc độc quyền nhưng vẫn phải đảm bảo an ninh năng lượng” - Thứ trưởng Trương Thanh Hoài nhấn mạnh./.