Ô nhiễm tiếng ồn - tình trạng đáng báo động tại các đô thị lớn ở Việt Nam
(ĐCSVN) - Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của đô thị hóa hiện nay, ô nhiễm tiếng ồn đã dần trở thành vấn nạn, gây ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe cũng như chất lượng sống của người dân. Mặc dù một số nước đã có quy định khắt khe về hạn chế tiếng ồn trong khu dân cư với chế tài xử phạt nghiêm khắc. Tuy nhiên, tại Việt Nam và đặc biệt là tại các đô thị lớn, thực trạng ô nhiễm tiếng ồn đã đến mức đáng báo động.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), trong ba thập niên trở lại đây, nạn ô nhiễm tiếng ồn ngày càng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sống của con người, nhất là tại các nước đang phát triển. Ngoài tiếng ồn công nghiệp trong các nhà máy, tiếng ồn phát ra từ xe cộ và từ các hoạt động giải trí trong đời sống, nhất là âm nhạc cường độ lớn cũng làm tổn hại sức khỏe của chúng ta, thường gặp nhất là chứng ù tai, mất tập trung, stress…
Ô nhiễm tiếng ồn là gì?
Ô nhiễm tiếng ồn chắc hẳn không còn xa lạ với nhiều người, đặc biệt là người dân sống ở thành thị. Vậy ô nhiễm tiếng ồn là gì? Đây là hiện tượng tăng cường âm thanh không mong muốn hoặc gây phiền nhiễu đến môi trường sống và sức khỏe con người. Hiện tượng này xảy ra khi âm thanh vượt quá mức chấp nhận được hoặc gây ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống hàng ngày.
Tiếng ồn có thể xuất phát từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm giao thông (xe cộ, máy bay, tàu hỏa), công nghiệp (máy móc, nhà máy), công trình xây dựng, hoạt động giải trí (nhạc sống, quảng cáo, sự kiện thể thao) và các hoạt động hàng ngày khác.
Tác hại của ô nhiễm tiếng ồn khá nghiêm trọng. Hiện tượng này ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe con người, gây ra mệt mỏi, căng thẳng, rối loạn giấc ngủ, khó tập trung, thậm chí là gây ra các vấn đề về thính lực. Bên cạnh đó, ô nhiễm tiếng ồn cũng có thể gây ảnh hưởng đến tình trạng tâm lý, gây lo lắng, khó chịu và chất lượng cuộc sống nói chung.
Để giảm ô nhiễm tiếng ồn, các biện pháp có thể bao gồm việc thiết kế âm thanh tốt hơn cho các cơ sở công nghiệp và giao thông, sử dụng công nghệ giảm tiếng ồn, áp dụng quy định và quy chuẩn về tiếng ồn, cung cấp không gian yên tĩnh và cây xanh trong đô thị, và tăng cường giáo dục và nhận thức về tác động của tiếng ồn đến sức khỏe và môi trường.
Việc giảm ô nhiễm tiếng ồn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe con người và tạo ra môi trường sống tốt hơn.
Nguyên nhân gây ô nhiễm tiếng ồn
Hiện nay có rất nhiều nguyên nhân ô nhiễm tiếng ồn. Một số nguyên nhân điển hình có thể kể đến bao gồm:
Giao thông: Xe cộ, máy bay, tàu hỏa và các phương tiện giao thông khác tạo ra tiếng ồn lớn khi di chuyển trên đường. Đặc biệt, trong các thành phố đông đúc và các tuyến đường chính, lưu lượng giao thông cao góp phần tăng cường ô nhiễm tiếng ồn.
Công nghiệp: Hoạt động công nghiệp như máy móc, nhà máy sản xuất, nhà máy điện, xưởng sản xuất và thiết bị công nghiệp khác tạo ra âm thanh từ các quy trình và thiết bị hoạt động.
Công trình xây dựng: Các công trình xây dựng, đặc biệt là khi sử dụng máy móc và công cụ nặng, tạo ra tiếng ồn lớn trong quá trình thi công.
Hoạt động giải trí: Âm nhạc phát ra từ các quán bar, nhà hát, sân vận động,công viên giải trí và các sự kiện thể thao có thể tạo ra tiếng ồn đáng kể.
Đô thị và dân cư: Sự tăng đô thị hóa và sự phát triển nhanh chóng của các khu vực đô thị dẫn đến tăng cường ô nhiễm tiếng ồn do sự hiện diện của nhiều nguồn âm thanh từ sinh hoạt hàng ngày của dân cư.
Thiết bị gia đình: Các thiết bị gia đình như máy lạnh, quạt, máy giặt, tivi và âm thanh gia đình tạo ra tiếng ồn khi hoạt động.
Sự ồn ào từ nguồn tự nhiên: Một số nguồn tự nhiên như gió, mưa, sóng biển và các hiện tượng thiên nhiên khác có thể tạo ra tiếng ồn trong môi trường.
Những hiểm họa từ ô nhiễm tiếng ồn
Tiếng ồn thường bị xem là khó chịu, nhưng tác hại của nó tới sức khỏe dân cư, nền kinh tế và văn hóa… lại không hề dễ nhận diện. Bởi thế, người dân đô thị dễ dàng chấp nhận tiếng ồn như một điều bình thường trong cuộc sống thường nhật. Thậm chí tiếng ồn được coi là một đặc trưng của đời sống đô thị.
Tiếng ồn đô thị đến từ nhiều nguồn, phổ biến nhất là do động cơ xe cộ và công trình xây dựng, ít thường xuyên hơn là âm thanh từ loa đài. Bởi tính chất thường nhật, gần như khó tránh, tiếng ồn thường xuyên này khi nghe quá nhiều, đều đặn, dần dần khiến mọi người quen thuộc, dù tiếng ồn và độ rung vượt quá ngưỡng quy định khi đo.
Không chỉ mỗi tiếng còi xe, tiếng động công trình đang thi công, rồi những tiếng động lớn quá mức được phát ra từ những chiếc loa của hàng karaoke dạo, các cửa hàng điện thoại, siêu thị điện máy khi vào mùa khuyến mãi. Thậm chí, ở những không gian công cộng như trên xe khách, trong rạp chiếu phim hay sân bay, hành vi bật loa điện thoại, máy tính bảng, một người nghe nhạc nhưng bắt những người xung quanh bị tra tấn về thính lực vẫn khá phổ biến.
Thậm chí, vào khoảng thời gian nghỉ ngơi, người dân đô thị có thể phải chịu đựng thêm một loạt các tiếng ồn từ loa đài do vặn âm lượng quá cỡ khi xem TV, nghe nhạc, karaoke… Tuy nhiên, tất cả các tiếng ồn ấy quen thuộc tới mức chúng ta không hề cảm nhận được những tác hại cho sức khỏe từ ô nhiễm tiếng ồn cũng không hề kém cạnh so với ô nhiễm không khí hay dịch bệnh.
Như vậy, hệ luỵ lâu dài của tiếng ồn đối với đô thị chính là làm suy giảm và nhận thức sức khoẻ của cư dân – nguồn lực chủ đạo tạo ra sự tăng trưởng. Đó cũng là mối đe dọa lớn đến tương lai của trẻ nhỏ, khi những đứa trẻ với hệ thống thần kinh và thính giác non nớt lại thường xuyên bị người lớn vô ý gây tiếng ồn làm tổn thương đôi tai.
 |
|
Ùn tắc giao thông - một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng ô nhiễm tiếng ồn ở các đô thị lớn |
Tình trạng ô nhiễm tiếng ồn tại các đô thị lớn đang khá phổ biến
Ô nhiễm tiếng ồn là một trong những loại ô nhiễm phổ biến tại các nước đang phát triển, nơi có nhiều phương tiện giao thông công cộng, nhiều công trình xây dựng mới. Ô nhiễm tiếng ồn gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người trực tiếp và gián tiếp như giảm thính lực, rối loạn giấc ngủ, cao huyết áp, tim mạch…
Tại Thủ đô Hà Nội, tình trạng ô nhiễm tiếng ồn khá nghiêm trọng, nó xuất phát từ nhiều nguồn khác nhau: phương tiện giao thông (chủ yếu là giao thông đường bộ); hoạt động dịch vụ (quán xá, nhà hàng, dịch vụ giải trí); hoạt động sản xuất, kinh doanh (nhà máy, xí nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh hộ gia đình, làng nghề); hoạt động xây dựng… Hoạt động sản xuất của các xưởng nhỏ nằm xen kẽ trong khu dân cư, các công trường xây dựng, nhà máy… cũng ảnh hưởng đến cộng đồng xung quanh. Đặc biệt, tiếng ồn từ các phương tiện giao thông cũ, tiếng còi xe, nẹt pô… cũng là nỗi ám ảnh đối với nhiều người.
Kết quả nghiên cứu và đánh giá của Viện Sức khỏe nghề nghiệp và Môi trường tại 12 đường và nút giao thông chính tại Hà Nội cho thấy, tiếng ồn trung bình vào ban ngày là 77,8 đến 78,1 dBA, vượt tiêu chuẩn cho phép từ 7,8 đến 8,1 dBA. Ban đêm, tiếng ồn trung bình 65,3-75,7 dBA, vượt tiêu chuẩn từ 10-20 dBA. Trên thực tế, tác hại của việc ô nhiễm tiếng ồn dao động khoảng 50 db sẽ khiến con người giảm hiệu suất làm việc, tăng nhịp tim, huyết áp, dạ dày, giảm hứng thú lao động.
Là đô thị đông dân nhất nước, Thành phố Hồ Chí Minh (TPHCM) cũng là nơi ô nhiễm tiếng ồn gây hậu quả không nhỏ. Tình trạng ô nhiễm tiếng ồn không phải mới xuất hiện, không chỉ tiếng ồn ngắn hạn như hát karaoke, sinh hoạt của hàng xóm, mà tiếng ồn dài hạn từ các công trường, hàng quán, xe cộ.
Thực trạng ô nhiễm tiếng ồn diễn ra khá phức tạp, đặc biệt là các đô thị lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng. Hiện tượng này gây ra nhiều tác hại nặng nề. Vì vậy, nhiều biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn được đưa ra nhằm hạn chế những tác hại này.
Một số biện pháp mà chúng ta có thể áp dụng để giảm ô nhiễm tiếng ồn như sau:
Cải thiện thiết kế: Xây dựng và thiết kế công trình, nhà ở, và các khu vực dân cư có khả năng cách âm tốt hơn để giảm tiếng ồn từ bên ngoài. Bên cạnh đó, bạn cũng nên sử dụng vật liệu cách âm và cách nhiệt, lắp đặt cửa và cửa sổ kép hoặc cửa sổ chống tiếng ồn để không bị ảnh hưởng từ tiếng ồn.
Sử dụng công nghệ giảm tiếng ồn: Áp dụng các biện pháp kỹ thuật và công nghệ để giảm tiếng ồn từ các nguồn gây ô nhiễm như sử dụng bộ chống ồn trên các thiết bị công nghiệp, bảo dưỡng và sửa chữa các phương tiện giao thông để giảm tiếng ồn phát ra.
Áp dụng quy định và quy chuẩn về tiếng ồn: Thiết lập và tuân thủ các quy định và quy chuẩn về tiếng ồn trong các lĩnh vực như giao thông, công nghiệp, xây dựng và hoạt động giải trí, kiểm soát và giới hạn mức độ tiếng ồn phát ra từ các nguồn gây ô nhiễm.
Giáo dục và tăng cường nhận thức: Tăng cường giáo dục và thông tin cho cộng đồng về tác động của tiếng ồn đến sức khỏe và môi trường, khuyến khích mọi người thực hiện các biện pháp cá nhân như không sử dụng âm thanh quá lớn và hạn chế tiếng ồn trong cuộc sống hàng ngày.
Bảo vệ môi trường xanh: Tăng cường việc trồng cây xanh, cải thiện cảnh quan môi trường và xây dựng các khu vực công cộng yên tĩnh để giảm bức xạ tiếng ồn và tạo ra không gian yên tĩnh cho cư dân.
Có thể thấy, ô nhiễm tiếng ồn gây ra nhiều tác hại tiêu cực đến cuộc sống của con người. Do đó, mỗi người cần có ý thức bảo vệ, hạn chế tiếng ồn. Hy vọng với những thông tin trong bài viết trên, bạn đã có thêm thông tin hữu ích về vấn đề này./.