Nga, Ukraine tiến gần đến thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc
(ĐCSVN) – Cuộc họp giữa các đại diện Nga, Ukraine, Thổ Nhĩ Kỳ và Liên hợp quốc tại thành phố Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) đã mở ra triển vọng khơi thông hoạt động xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine từ cảng Odessa bên bờ Biển Đen.
Tuy nhiên, đàm phán mới chỉ giải quyết được một phần của vấn đề khi mang lại cơ hội tiếp cận với lương thực cho hàng triệu người trên thế giới. Trong khi đó gốc rễ của vấn đề vẫn chưa được cởi bỏ bởi triển vọng kết thúc cuộc chiến kéo dài nhiều ngày qua giữa Nga và Ukraine chưa hé lộ.
 |
| Các phái đoàn Nga và Ukraine gặp mặt trực tiếp tại Istanbul để thảo luận về một thỏa thuận nhằm khôi phục xuất khẩu ngũ cốc. (Ảnh: DW) |
Ngày 14/7, hãng tin Reuters dẫn lời Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar cho biết thỏa thuận sẽ được ký kết vào tuần tới. Trong tiến trình này, Ankara sẽ đóng vai trò bảo đảm việc vận chuyển hàng hóa và các bên sẽ cùng nhau kiểm tra hàng ngũ cốc tại các cảng. Tuy nhiên, Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres lại tỏ ra thận trọng khi cho biết các bên cần phải hành động tích cực hơn trước khi một thỏa thuận được ký kết.
Phát biểu trước các phóng viên tại New York, ông Guterres thừa nhận, dù chúng ta đã được chứng kiến một bước tiến quan trọng về phía trước, tuy nhiên, chúng ta vẫn cần đến những thiện chí và cam kết từ tất cả các bên.
"Chúng tôi hy vọng rằng chúng tôi sẽ có thể kết nối lại rất sớm, tôi chắc chắn vào tuần tới, và hy vọng chúng tôi sẽ có thể đạt được thỏa thuận cuối cùng" – ông Guterres nói sau cuộc họp.
Người đứng đầu Liên hợp quốc cũng cho biết đã có "thỏa thuận rộng rãi" về kế hoạch của Liên hợp quốc để vận chuyển hàng triệu tấn ngũ cốc bị chặn ở Ukraine tới các thị trường thế giới, đồng thời cho phép Nga nối lại các hoạt động xuất khẩu ngũ cốc và phân bón.
Một quan chức cấp cao của Liên hợp quốc (không tiết lộ tên) cho biết hầu hết các điểm mấu chốt trong đàm phán để nối lại hoạt động xuất khẩu của Ukraine ở Biển Đen của Ukraine đã được cởi bỏ. Quan chức này cũng đồng thời mô tả các cuộc thảo luận tại Istanbul là một "bước đột phá".
Trong thông điệp phát đi vào đêm muộn 13/7, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cũng tỏ ra lạc quan khi cho biết: "Phái đoàn Ukraine đã báo cáo với tôi rằng có tiến triển. Trong những ngày tới, chúng tôi sẽ thống nhất các chi tiết với Tổng thư ký Liên hợp quốc".
Thổ Nhĩ Kỳ và Ukraine cho biết một trung tâm điều phối chung với Nga và Liên hợp quốc sẽ được thành lập trong những ngày tới.
"Nhiệm vụ của trung tâm điều phối sẽ là thực hiện giám sát chung và điều phối hàng hải an toàn ở Biển Đen" - Tham mưu trưởng Ukraina, ông Andriy Yermak cho biết trên Twitter.
Hiện phía Nga chưa đưa ra bình luận ngay lập tức liên quan tới vấn đề này.
 |
| Xung đột kéo dài đã ảnh hưởng tới các hoạt động xuất khẩu ngũ cốc của cả Nga và Ukraine. (Ảnh: TASS) |
Trước khi tiến triển của cuộc hội đàm tại Istanbul được công bố, các nhà ngoại giao đã tiết lộ kế hoạch thảo luận về một số ý tưởng, bao gồm cho các tàu Ukraine hướng dẫn các tàu chở ngũ cốc ra vào vùng nước cảng đã bị đặt mìn; Nga đồng ý đình chiến trong thời gian các chuyến hàng được chuyển đi; Thổ Nhĩ Kỳ dưới sự hỗ trợ của Liên hợp quốc hỗ trợ sẽ tiến hành kiểm tra các tàu để xoa dịu lo ngại của Nga về việc buôn lậu vũ khí.
Hãng thông tấn Nga RIA dẫn lời một nguồn tin ngoại giao giấu tên cho biết các yêu cầu của Nga trong các cuộc đàm phán bao gồm việc loại bỏ "các trở ngại đối với xuất khẩu" từ lệnh trừng phạt của phương Tây.
Trong tuyên bố đưa ra ngày 13/7, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Vershinin khẳng định không có trở ngại nào từ phía Nga đối với việc xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine và chính Ukraine là bên phải thu dọn mìn tại các cảng của họ.
Không chỉ giữ vị trí là nhà cung cấp lúa mì lớn trên toàn cầu, Nga còn là nhà xuất khẩu phân bón lớn, trong khi Ukraina là nhà sản xuất lớn các mặt hàng ngô và dầu hướng dương. Cuộc xung đột Nga-Ukraine nguy cơ gây ra cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu với giá các mặt hàng thiết yếu như ngũ cốc, dầu ăn, nhiên liệu và phân bón tăng vọt.
Kể từ khi xung đột nổ ra vào ngày 24/2, các chuyến hàng ngũ cốc của Ukraine từ các cảng Biển Đen của họ đã bị đình trệ, trong khi hơn 20 triệu tấn ngũ cốc bị mắc kẹt trong các kho chứa. Phía Moscow cho biết các lệnh trừng phạt của phương Tây đã làm gián đoạn xuất khẩu phân bón và xuất khẩu ngũ cốc của nước này. Chính bởi vậy, triển vọng các bên đạt thỏa thuận quan trọng về xuất khẩu ngũ cốc của Ukraina được coi là quan trọng đối với an ninh lương thực, đặc biệt là đối với các quốc gia đang phát triển và để ổn định thị trường./.