Khuyến khích tăng mức sinh ở vùng mức sinh thấp và thích ứng với già hóa dân số
(ĐCSVN) - Nhấn mạnh Việt Nam chưa có kinh nghiệm trong khuyến khích tăng mức sinh ở vùng mức sinh thấp và thích ứng với già hóa dân số, trong bối cảnh còn nhiều hạn chế về nguồn lực đầu tư, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan bày tỏ mong muốn cộng đồng quốc tế chia sẻ, hỗ trợ nguồn tài chính và hỗ trợ kỹ thuật.
Ngày 11/7, tại Hà Nội, Bộ Y tế và Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) tổ chức mít tinh hưởng ứng Ngày Dân số thế giới (11/7) năm 2024 để cùng nhìn lại những tiến bộ toàn cầu trong quá trình thực hiện cam kết về sức khỏe tình dục, sức khỏe sinh sản và các quyền; thảo luận những ưu tiên nhằm giải quyết những vấn đề đang còn tồn đọng trong bối cảnh nhân khẩu học thay đổi nhanh chóng trên toàn thế giới, trong đó có Việt Nam.
 |
| Các đại biểu dự lễ mít tinh hưởng ứng Ngày Dân số thế giới (11/7) năm 2024. |
Phát biểu tại lễ mít tinh, Bộ trưởng Bộ Y tế, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Quốc gia Dân số và Phát triển Đào Hồng Lan nhấn mạnh: Năm 2024, tròn 30 năm thực hiện Chương trình hành động của Hội nghị quốc tế về dân số và phát triển, Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu trong công tác dân số, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân trong thời gian qua.
Trong 30 năm qua, Việt Nam đã nỗ lực giải quyết tình trạng bất bình đẳng và thu hẹp khoảng cách về thực trạng kinh tế - xã hội giữa các vùng cũng như các nhóm dân cư. Chỉ số phát triển con người được cải thiện đáng kể và đạt mức trung bình so với các nước trên thế giới. Thể hiện rõ nhất là tình trạng suy dinh dưỡng, tử vong bà mẹ, tử vong trẻ em giảm mạnh. Tỷ suất tử vong mẹ đã giảm 6 lần trong 30 năm qua, từ mức 233/100.000 trẻ đẻ sống năm 1990 xuống còn khoảng 40/100.000 trẻ đẻ sống những năm gần đây. Từ năm 1993, tỷ suất tử vong trẻ em dưới 1 tuổi giảm từ 43,3 xuống 12,1 trên 1.000 trẻ đẻ sống năm 2020. Tuổi thọ trung bình tăng nhanh, từ 65,5 tuổi năm 1993 lên 74,5 tuổi năm 2023, cao hơn nhiều quốc gia có cùng mức thu nhập bình quân đầu người.
Việt Nam đã đạt được những thành tựu trong việc bảo đảm tiếp cận với các dịch vụ kế hoạch hóa gia đình. Từ năm 1993, tỷ lệ sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại đã tăng từ 41,3% lên 70,1% năm 2022. Bên cạnh đó, các dịch vụ tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn; tầm soát, chẩn đoán và điều trị sớm các bệnh, tật trước sinh và sơ sinh được triển khai và từng bước mở rộng. Dịch vụ chăm sóc sức khỏe người cao tuổi từng bước được củng cố và phát triển…
 |
| Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan phát biểu tại lễ mít tinh. |
Theo Bộ trưởng Đào Hồng Lan, mặc dù Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu, nhưng vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức đang tác động trực tiếp đến đời sống, xã hội và sự phát triển bền vững của Việt Nam trong hiện tại và tương lai như: Nguy cơ không đạt được mục tiêu duy trì mức sinh thay thế trên phạm vi toàn quốc, xuất hiện xu thế mức sinh xuống thấp; Tốc độ già hóa dân số nhanh và sớm trở thành quốc gia dân số già; Tỉ số giới tính khi sinh vẫn luôn ở mức cao sẽ dẫn tới nguy cơ mất cân bằng giới tính; Tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết vẫn chậm khắc phục; Tỷ lệ mang thai ở người chưa thành niên còn cao, nhất là khu vực miền núi phía bắc và Tây Nguyên; Tỷ lệ nhu cầu chưa được đáp ứng về KHHGĐ có xu hướng tăng; Những lợi thế của cơ cấu dân số vàng mang lại chưa được khai thác tốt; Tầm vóc, thể lực, chất lượng cuộc sống người dân vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn hạn chế so với vùng thành thị, đồng bằng...
Để hoàn thành các mục tiêu của Nghị quyết 21-NQ/TW, Chiến lược Dân số Việt Nam cũng như mục tiêu quốc gia về phát triển bền vững (SDGs) và Chương trình hành động của Hội nghị quốc tế về dân số và phát triển (ICPD), hướng tới chương trình nghị sự sau năm 2030; Hưởng ứng Ngày Dân số Thế giới 11/7 năm 2024, Bộ Y tế đã lựa chọn chủ đề là “Đầu tư cho công tác dân số là đầu tư cho phát triển bền vững” nhằm kêu gọi các cấp, các ngành, chính phủ các nước, các tổ chức quốc tế tiếp tục quan tâm và đầu tư cho công tác dân số của Việt Nam, đóng góp vào sự phát triển đất nước nhanh và bền vững.
Thay mặt Ban Chỉ đạo Quốc gia về Dân số và Phát triển, Bộ trưởng Bộ Y tế, đề nghị Cục Dân số phối hợp với các tổ chức quốc tế và các cơ quan, tổ chức có liên quan tiếp tục nghiên cứu, đánh giá thực trạng công tác dân số và các yếu tố tác động của dân số đến phát triển bền vững của đất nước, đề xuất các nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới nhằm triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 21 cũng như hoàn thành các mục tiêu của chiến lược Dân số Việt Nam và mục tiêu quốc gia về ICPD và SDG.
Đồng thời, tập trung xây dựng dự án Luật Dân số với mục tiêu chuyển từ chính sách KHHGĐ sang cách tiếp cận dân số và phát triển, dự kiến trình Chính phủ vào tháng 12/2024 và trình Quốc hội vào tháng 10/2025. Dự báo tác động của các yếu tố dân số đến phát triển kinh tế - xã hội để tham mưu cho các cơ quan có thẩm quyền định hướng phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian tới, đặc biệt là các chính sách liên quan đến già hóa dân số, giảm tỷ suất sinh...
Bộ trưởng Đào Hồng Lan cũng đề nghị các bộ, ngành thành viên Ban Chỉ đạo Quốc gia, UBND các tỉnh, thành phố quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo công tác dân số; chỉ đạo lồng ghép các yếu tố dân số trong các chủ trương, chính sách, dự án phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, các ngành; đầu tư kinh phí, bố trí cán bộ đủ năng lực để thực hiện thành công các mục tiêu, nhiệm vụ về công tác dân số của ngành, địa phương đã đề ra; chỉ đạo công tác phối hợp liên ngành; phân công nhiệm vụ, thực hiện cơ chế phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan, đoàn thể, tổ chức tham gia thực hiện công tác dân số trên địa bàn.
Sở Y tế, Chi cục Dân số các tỉnh, thành phố cần tập trung đẩy mạnh, tăng cường độ và nâng cao hiệu quả các hoạt động truyền thông, giáo dục về dân số và phát triển, nhất là các nội dung tác động trực tiếp đến sự phát triển bền vững của Việt Nam và của mỗi địa phương trong hiện tại và tương lai.
Nhấn mạnh Việt Nam chưa có kinh nghiệm trong khuyến khích tăng mức sinh ở vùng mức sinh thấp và thích ứng với già hóa dân số, trong bối cảnh còn nhiều hạn chế về nguồn lực đầu tư, Bộ trưởng Đào Hồng Lan bày tỏ mong muốn cộng đồng quốc tế chia sẻ, hỗ trợ nguồn tài chính và hỗ trợ kỹ thuật.
 |
| Các đại biểu chụp ảnh chung tại lễ mít tinh. |
Tại buổi lễ, bà Pauline Fatima Tamesis, Điều phối viên Thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam cho rằng cần hành động quyết liệt và ngay lập tức để đảm bảo rằng mọi phụ nữ đều có thể tiếp cận các dịch vụ chăm sóc cần thiết khi mang thai, sinh con. Đầu tư vào sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục chính là đầu tư chấm dứt đói nghèo và bất bình đẳng.
Tại châu Á - Thái Bình Dương, tỷ số tử vong người mẹ đã giảm 61% kể từ năm 2000. Đây là mức giảm đáng kể nhất trong những năm gần đây. Ngày càng có nhiều trẻ em sinh ra có sự trợ giúp của cán bộ y tế có kỹ năng. Số lượng thanh thiếu niên sinh con đã giảm gần một nửa kể từ năm 2000. Đã có 32 quốc gia, vùng lãnh thổ trong khu vực thực hiện ít nhất một lần điều tra về tình trạng bạo lực trên cơ sở giới.../.