Iran sẵn sàng hợp tác với IAEA
(ĐCSVN) - Ngày 12/9, Iran tái khẳng định sẵn sàng hợp tác với Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), sau khi cơ quan này tuyên bố không thể đảm bảo “bản chất hòa bình” trong chương trình hạt nhân của nước Cộng hòa Hồi giáo.
 |
| Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Naser Kanani tại cuộc họp báo ở Tehran, Iran. (Ảnh: IRNA/TTXVN) |
Phát biểu tại họp báo cùng ngày, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Nasser Kanani tuyên bố phát hiện do IAEA công bố vào tuần trước đã làm phức tạp thêm các nỗ lực ngoại giao nhằm khôi phục thỏa thuận hạt nhân mang tính bước ngoặt năm 2015 giữa Iran và các cường quốc, trong đó có Mỹ.
“Iran sẵn sàng hợp tác với IAEA để xóa bỏ những quan điểm sai lầm và phi thực tế liên quan đến các hoạt động hạt nhân hòa bình của nước này… Tehran sẵn sàng tiếp tục hợp tác mang tính xây dựng với IAEA và mong muốn cơ quan này cũng hành động tương tự” – ông Kanani nói.
Trong một báo cáo công bố ngày 7/9, IAEA khẳng định cơ quan này không ở vị trí để đưa ra sự bảo đảm rằng chương trình hạt nhân của Iran hoàn toàn chỉ mang bản chất hòa bình.
Trong thời gian trở lại đây, IAEA đã có động thái hối thúc Iran đưa ra lời lý giải cho sự xuất hiện dấu vết của nhiên liệu hạt nhân tại 3 cơ sở chưa được công bố. Báo cáo cho biết Tổng Giám đốc IAEA Rafael Grossi ngày càng lo ngại rằng Iran đã không hợp tác với IAEA nhằm tháo gỡ các vấn đề còn tồn tại trong giai đoạn báo cáo này và do đó, không có tiến triển nào trong việc giải quyết chúng.
Những nghi ngờ chưa được cởi bỏ đã dẫn tới việc Hội đồng Thống đốc IAEA thông qua một nghị quyết chỉ trích Iran tại cuộc họp diễn ra vào tháng 6/2022.
Phản ứng trước nghị quyết trên, Iran đã ngắt kết nối 27 camera cho phép IAEA giám sát một số hoạt động hạt nhân của nước này. Trong khi phía IAEA cho rằng động thái trên cản trở cơ quan của Liên hợp quốc trong việc xác nhận "bản chất hòa bình" của chương trình hạt nhân Iran.
Ngày 12/9, Hội đồng Thống đốc IAEA tiến hành cuộc họp hàng quý tại Vienna (Áo). Trong một báo cáo hàng quý riêng biệt, IAEA cho biết Iran đang tiếp tục làm giàu uranium vượt quá giới hạn quy định trong thỏa thuận năm 2015 đang bên bờ vực đổ vỡ, với lượng dự trữ của nước này hiện gấp hơn 19 lần giới hạn quy định trong thỏa thuận. Báo cáo cho biết, tính đến ngày 21/8, lượng urani mà Iran tích trữ ước tính vào khoảng 3.940 kg, tăng 131,6 kg so với báo cáo của quý trước.
Đề cập tới cuộc họp của Hội đồng Thống đốc IAEA, ông Kanani cho biết hiện vẫn chưa có dự thảo nghị quyết nào được trình lên cuộc họp, đồng thời cảnh báo bất kỳ hành động "thiếu tính xây dựng" nào hơn nữa của IAEA sẽ không mang lại kết quả hữu ích.
Tehran đã yêu cầu cuộc điều tra của IAEA phải được kết thúc như một phần của bất kỳ thỏa thuận nào vốn đóng vai trò mấu chốt trong đàm phán để khôi phục thỏa thuận năm 2015 đã giúp Iran được nới lỏng lệnh trừng phạt để đổi lấy việc hạn chế chương trình hạt nhân của nước này.
Sau quá trình đàm phán kéo dài, tháng 7/2015, Iran và các nước ủy viên Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (gồm: Mỹ, Anh, Pháp, Trung Quốc, Nga) và Đức đã ký kết thỏa thuận hạt nhân lịch sử, còn được biết đến với gọi Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA). Tuy nhiên, Mỹ đã đơn phương rút khỏi thỏa thuận năm 2018 và tái áp đặt trừng phạt kinh tế, dẫn đến việc Iran từng bước thu hẹp các cam kết trong thỏa thuận. Tháng trước, Liên minh châu Âu (EU) đã đưa ra bản dự thảo "văn bản cuối cùng" về việc khôi phục thỏa thuận hạt nhân năm 2015. Bản dự thảo này một lần nữa đề cập tới thỏa thuận gỡ bỏ trừng phạt Iran và thúc đẩy nước Cộng hòa Hồi giáo tuân thủ đầy đủ các nghĩa vụ của mình./.