Dẻo thơm hương vị xôi tím vùng núi phía Bắc
(ĐCSVN) - Ở một số tỉnh vùng núi phía Bắc như Điện Biên, Sơn La, Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Cao Bằng, Lạng Sơn hay Tuyên Quang... không chỉ có cảnh sắc tuyệt đẹp, con người bình dị, thân thương mà còn có rất nhiều món ăn đặc sắc trong đó có món xôi tím đậm chất núi rừng.
Xôi tím mang đến cho thực khách hương vị thơm dẻo, ngọt béo và ngậy đặc trưng không lẫn với bất kỳ loại xôi nào. Nhiều người đã từng thưởng thức xôi tím đều cho rằng ăn món xôi hấp dẫn không chỉ vì màu sắc bắt mắt mà còn ở hương vị đặc trưng của nó. Những hạt xôi dẻo mềm, ngọt, thơm lừng, mùi vị đặc trưng thật khó lẫn với bất kỳ loại xôi nào đã từng thưởng thức.
 |
| Xôi tím mang đến cho thực khách hương vị thơm dẻo, ngọt béo và ngậy đặc trưng không lẫn với bất kỳ loại xôi nào. |
Sở dĩ món xôi có màu tím bắt mắt là do đã được nhuộm màu gạo nếp bằng loại cây có tên là lá cẩm trước khi đem đồ chín. Công đoạn nhuộm cho gạo lên màu tím như vậy cũng rất kỳ công. Lá cẩm được hái trên rừng về rửa sạch rồi bỏ vào nồi nước nấu để cho ra màu tím. Nước lá để nguội rồi cho gạo nếp vào ngâm vài giờ để màu tím thấm đều hạt gạo. Chú ý nước lá cẩm phải ngập trên gạo khoảng 3cm vì sau khi ngâm gạo sẽ nở ra. Ngâm gạo nếp với lá cẩm từ 6-8h như vậy món xôi tím lá cẩm sẽ ngon và bùi hơn. Xôi tím có màu đậm hay nhạt là tùy vào nước lá cẩm đặc hay loãng tùy vào kinh nghiệm của mỗi người.
Gạo nấu xôi thường dùng là gạo nếp nương hạt to, mẩy đều. Gạo nếp sau khi ngâm với lá cẩm được vớt ra cho vào chõ đồ xôi bắt đầu đồ. Xôi tím ngon phải được đồ bằng chõ gỗ và được đun bằng củi và hạt gạo chín tới, xới từng lớp xôi thấy màu tím tươi, bóng, hạt xôi dẻo mà không dính, có mùi thơm ngào ngạt thì mới đạt yêu cầu.
 |
|
Xôi tím là món món ăn tiện lợi, có thể mang theo những buổi lên nương lên rẫy, đôi khi có khách đến thăm nhà hoặc lễ hội. |
Xôi tím là món món ăn tiện lợi, có thể mang theo những buổi lên nương lên rẫy, đôi khi có khách đến thăm nhà hoặc lễ hội thì thường có thêm món thịt lợn ram đậm, ăn kèm cùng xôi. Hương thơm của hạt gạo nếp đượm cùng vị đậm đà cùng món ăn đi kèm sẽ khiến những ai được thưởng thức mê mẩn hương vị của món quà dẻo thơm ngon nức tiếng vùng cao phía Bắc.
Ngoài xôi tím, đồng bào các dân tộc vùng cao phía Bắc còn kết hợp với nhiều thứ lá cây, thảo dược trong tự nhiên có màu đỏ tươi, đỏ thẫm, vàng, nâu, tím để chế biến thành mâm xôi ngũ sắc thết đãi khách. Xôi ngũ sắc không chỉ ăn ngon miệng mà còn mang nhiều ý nghĩa độc đáo, mỗi màu sẽ có những ý nghĩa riêng nó tượng trưng cho khát vọng của con người nơi đây. Màu xanh tượng trưng cho núi rừng bạt ngàn, màu vàng tượng trưng cho sự sung túc đầy đủ, màu trắng tượng trưng cho tình yêu gắn kết và trong sáng, sự thủy chung.
Mỗi một gam màu đều thể hiện cho một bức tranh sống động của bà con các dân tộc vùng núi cao mộc mạc và thân thương. Đây là món ăn không thể thiếu trong những bữa ăn hằng ngày hoặc thết đãi khách quý.