Chất lượng giáo dục trong các trường THPT chuyên có chuyển biến tích cực
(ĐCSVN) - Trong giai đoạn tới, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Hữu Độ yêu cầu hệ thống trường chuyên cần tiếp tục phát huy những thành quả hiện có; tăng cường nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục.
Sáng 21/1, Bộ GD&ĐT tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Đề án Phát triển hệ thống trường THPT chuyên giai đoạn 2010 - 2020 theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến.
Báo cáo tóm tắt công tác triển khai Quyết định số 959/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Phát triển hệ thống trường trung học phổ thông chuyên giai đoạn 2010 - 2020”, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Hữu Độ cho biết: Trong giai đoạn 2010 - 2020, hệ thống trường chuyên được củng cố và phát triển; mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đã có ít nhất một trường chuyên. Từ 68 trường chuyên năm 2010, đến năm 2020 đã tăng lên thành 77 trường, đảm bảo mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đã có ít nhất một trường chuyên, có nơi có 2 trường chuyên phù hợp với điều kiện và mục tiêu phát triển của địa phương. Quy mô số lượng học sinh đã tăng, tổng số học sinh chuyên chiếm khoảng 2,7% số học sinh THPT trên toàn quốc.
 |
| Quang cảnh Hội nghị. (Ảnh: TT). |
Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên của trường chuyên về cơ bản đã có chuyển biến đáng kể về chất lượng. So với trường THPT bình thường khác, đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý của trường chuyên đã có những bước đột phá về trình độ đào tạo, năng lực chuyên môn. Đây cũng là thành tựu nổi bật đáng ghi nhận khi triển khai thực hiện Đề án.
Chất lượng giáo dục trong các trường chuyên có chuyển biến tích cực. Các nhà trường đã chủ động, linh hoạt xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường trên cơ sở chương trình giáo dục phổ thông phù hợp với điều kiện và mục tiêu của từng trường nhằm thực hiện giáo dục toàn diện và phát huy cao nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của từng học sinh, dần tiếp cận với chương trình giáo dục hiện đại trong khu vực và trên thế giới… Trường chuyên đã tạo ra được một môi trường học tập năng động, sáng tạo, chủ động, tích cực cho cả học sinh, giáo viên và cán bộ quản lý.
Chất lượng giáo dục đại trà được cải thiện rõ rệt. Tỉ lệ học sinh giỏi của trường chuyên trong cả nước tăng dần qua các năm, năm 2020 tăng gần gấp đôi so với năm 2010. Đối với giáo dục mũi nhọn, trong các năm gần đây, số lượng và chất lượng giải quốc tế của học sinh Việt Nam đã có được sự chuyển biến rất tích cực. Năm 2020, 24/24 thí sinh Việt Nam tham dự các kỳ thi này đều đoạt giải; trong đó có 9 Huy chương Vàng, 8 Huy chương Bạc, 5 Huy chương Đồng và 2 Bằng khen.
Sự liên thông giữa việc phát hiện, bồi dưỡng học sinh năng khiếu ở trường chuyên với việc đào tạo ở đại học tuy còn hạn chế nhưng đã có bước phát triển tích cực; học sinh có năng khiếu nổi bật được vào học tại các lớp cử nhân tài năng, kỹ sư chất lượng cao của các trường đại học chất lượng cao trong nước và các trường đại học có uy tín ở nước ngoài để tiếp tục đào tạo, phát triển năng khiếu.
Bộ GD&ĐT, các trường đại học đã có quy định về xét tuyển thẳng, ưu tiên xét tuyển thẳng đối với những học sinh đoạt giải trong các kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia, quốc tế và trong các cuộc thi khoa học, kỹ thuật cấp quốc gia, quốc tế. Các trường đại học đã hỗ trợ tích cực cho học sinh các trường THPT chuyên trong việc nghiên cứu khoa học.
Cũng theo Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ, mặc dù mô hình hoạt động của trường chuyên trong 10 năm qua đã khẳng định được phần nào vị trí là hình mẫu để có thể nhân rộng về chất lượng giáo dục tại các trường phổ thông khác, hệ thống trường chuyên còn bộc lộ một số hạn chế như:
Một số tỉnh chưa đạt mục tiêu về quy mô học sinh. Tỷ lệ trường chuyên chưa đạt chuẩn quốc gia vẫn còn khá cao. Các thiết bị dạy học hiện đại chưa được khai thác và sử dụng hiệu quả nhất. Trình độ về ngoại ngữ của giáo viên chuyên và cán bộ quản lý hiện nay chưa thể đáp ứng và theo kịp với tốc độ hội nhập quốc tế ngày càng mạnh mẽ.
Việc xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường ở một số nơi vẫn đang coi nặng việc tổ chức bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi, chưa tăng cường nhiều cho học sinh thêm các kỹ năng thực hành, thí nghiệm, nghiên cứu khoa học và các kỹ năng mềm khác.
Các chương trình tiên tiến của nước ngoài để đưa vào nhà trường tham khảo còn khiêm tốn; việc tổ chức dạy học thí điểm các môn khoa học bằng tiếng Anh còn hạn chế. Liên thông giữa trường chuyên và đại học chưa sâu rộng. Việc hợp tác giữa các trường chuyên với các cơ sở giáo dục ở nước ngoài vẫn còn nhiều hạn chế, nhiều hoạt động hợp tác với các cơ sở giáo dục nước ngoài còn chưa có tính chủ động cao.
Trong giai đoạn tới, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT cho hay, hệ thống trường chuyên cần tiếp tục phát huy những thành quả hiện có để đảm bảo các mục tiêu. Theo đó, tiếp tục tăng cường cơ sở vật chất theo hướng đồng bộ, hoàn thiện, bổ sung tăng cường các thiết bị dạy học hiện đại, trang bị các nguồn học liệu mở đáp ứng yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018 và chương trình chuyên sâu. Tăng cường nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục.
Đồng thời, đổi mới tổ chức, quản lý hoạt động của trường chuyên phù hợp với xu thế thời đại mới: xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường đảm bảo ngoài việc phát triển giáo dục mũi nhọn cần tăng cường giáo dục toàn diện cho học sinh; đổi mới quản lý tổ chức hoạt động của nhà trường để các trường chuyên trở thành hình mẫu về phát huy quyền/ trách nhiệm tự chủ về chuyên môn của nhà trường và giáo viên, vai trò tự chủ của học sinh/ tập thể học sinh gắn với các câu lạc bộ khoa học của học sinh.
Để hệ thống trường chuyên tiếp tục phát huy được những hiệu quả của mô hình giáo dục chất lượng cao, Bộ GD&ĐT đề nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ GD&ĐT chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành Trung ương liên quan tiếp tục xây dựng và trình Đề án “Phát triển hệ thống trường trung học phổ thông chuyên giai đoạn 2022 - 2032” nhằm tiếp tục đổi mới xây dựng hệ thống chuyên trở thành các trường chất lượng cao, đặt trên nền tảng của các trường chuyên hiện có.
Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương lồng ghép thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu về phát triển hệ thống trường chuyên nhằm đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong chương trình, kế hoạch, đề án, dự án phát triển kinh tế, xã hội của Bộ, ngành, địa phương hằng năm và trong từng giai đoạn./.