Cần khung pháp lý để quản lý thuốc lá thế hệ mới
(ĐCSVN) – Đây là vấn đề được đặt ra tại tọa đàm “Thuốc lá thế hệ mới: Đủ điều kiện để quản lý ngay theo luật hiện hành” do Báo Pháp Luật TP.Hồ Chí Minh vừa tổ chức.
Được biết, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới (TLTHM) gồm thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng đã xuất hiện gần 10 năm qua và trở nên quen thuộc tại Việt Nam. Hiện nay, dù TLTHM vẫn chưa chính thức được phép nhập khẩu và lưu hành tại nước ta, nhưng trên thực tế, các sản phẩm này vẫn đang được nhập lậu, xách tay và bày bán tràn lan trên thị trường một cách phi pháp, từ các trang mạng xã hội, sàn thương mai điện tử, đến các cửa hàng công khai trên phố.
Những sản phẩm TLTHM trôi nổi không rõ nguồn gốc, xuất xứ, chất lượng, thành phần nêu trên hiện đang gây ảnh hưởng tới sức khỏe người sử dụng. Kẻ gian còn lợi dụng lỗ hổng về luật pháp để bán trái phép cho học sinh, sinh viên; lợi dụng cơ chế mở của một số loại thuốc lá điện tử để trộn lẫn ma túy, cần sa, chất cấm vào trong thiết bị nhằm tạo thêm những con nghiện mới. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến nhiều ca ngộ độc, gây xôn xao xã hội trong thời gian qua.
 |
| Toàn cảnh Tọa đàm. Ảnh: TL. |
Thậm chí, một số đối tượng còn dùng tiền dụ dỗ học sinh sử dụng và trở thành “kênh phân phối” hàng cấm... Thực trạng này cũng tạo thêm gánh nặng cho các cơ quan quản lý thị trường và các cơ quan chức năng trong việc ngăn chặn tội phạm buôn lậu lẫn tội phạm ma túy. Không chỉ vậy, TLTHM nhập lậu vào tiêu thụ tại thị trường Việt Nam thiếu kiểm soát, với số lượng ngày càng gia tăng khiến ngân sách Nhà nước bị thất thu rất lớn.
Dưới góc độ người dùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Bảo vệ Người tiêu dùng Việt Nam Vũ Văn Trung chia sẻ: Việc sử dụng TLTHM đã xuất hiện bao nhiêu năm nay nhưng lại không có văn bản nào điều chỉnh vấn đề này. Các nước trung bình khá trở lên đều có quy định rất chặt chẽ về quy định bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Đã đến lúc chúng ta ban hành văn bản quy phạm pháp luật về buôn bán, sử dụng sản phẩm TLTHM. Có như vậy mới bảo vệ được sức khỏe người tiêu dùng.
Ông Ngô Khải Hoàn – Phó Cục trưởng Cục công nghiệp, Bộ Công thương cho hay: Hiện nay, ở Việt Nam, trong nhiều năm qua, chúng ta thấy rõ thực trạng là TLTHM chưa có hệ thống chính sách quản lý, chưa được phép lưu hành hay thương mại hóa dưới rất nhiều hình thức. Sản phẩm này có thể mua bán trực tiếp hoặc có thể mua bán thông qua một số trang mạng internet. Hầu hết các sản phẩm này đều được nhập qua hình thức là đường sân bay, buôn lậu và không được quản lý về mặt chất lượng và nguồn gốc. Dù chưa được phép thương mại hóa nhưng lại được tiếp cận tương đối dễ dàng trên thị trường. Do chưa có biện pháp quản lý và chế tài nên các hoạt động kinh doanh, quảng cáo phi pháp, vi phạm các quy định của pháp luật, nhà nước không thu được thuế, người dân sử dụng thì tiếp cận sản phẩm không rõ nguồn gốc và ảnh hưởng sức khỏe.
Ông Ngô Khải Hoàn cũng thông tin thêm: Bộ Công thương dự kiến trình Chính phủ trong quý 2/2023 trên cơ sở tiếp tục trao đổi về thống nhất với Bộ Y tế về dự thảo Nghị định thay thế cho Nghị định 67 về kinh doanh thuốc lá.
Với Hội nghị các bên lần thứ 10 (COP10) của Công ước FCTC mà Việt Nam sẽ tham dự vào tháng 11 tới đây, trong đó tâm điểm của sự kiện sẽ thảo luận về quan điểm quản lý của các nước đối với TLTHM. Đây là sự kiện quan trọng, do đó việc thống nhất trước khi COP10 diễn ra là rất cần thiết về tiếng nói chung.
“ Chúng ta cần có sự thống nhất giữa các bên liên quan đến việc xây dựng chính sách quản lý các sản phẩm TLTHM cụ thể”, ông Hoàn nói.
Trên cương vị là Phó Chủ tịch hội Dược học Việt Nam kiêm Trưởng Ban Quản lý An toàn thực phẩm TP.Hồ Chí Minh, Đại biểu Quốc hội, PGS.TS. Phạm Khánh Phong Lan bày tỏ mong đợi một chính sách quản lý phù hợp với các chủ thể liên quan cần sớm được ban hành. Bà nhấn mạnh, mọi đối tượng đều xứng đáng được bảo vệ, bao gồm giới trẻ, cộng đồng và quan trọng không kém là những người đang hút thuốc với độ tuổi hợp pháp - đối tượng chịu tác động trực tiếp.
Tại Tọa đàm, các ý kiến thống nhất về việc không có rào cản về pháp lý đối với việc quản lý TLTHM, cả về sự sẵn sàng của khung pháp lý hiện hành của quốc gia với luật và các văn bản dưới luật, cùng các hiệp ước hợp tác, thông lệ quốc tế mà Việt Nam đã tham gia ký kết và là thành viên tích cực. Đồng thời, nhấn mạnh về tầm quan trọng và tính cấp bách của việc đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 67/2013 về kinh doanh thuốc lá, nhằm tạo điều kiện cho việc luật hóa TLTHM, hướng đến việc tìm ra giải pháp giảm tác hại cho thuốc lá điếu. Đặc biệt, việc sớm có khung pháp lý phù hợp cho mặt hàng này sẽ giúp nâng cao năng lực kiểm soát mọi loại sản phẩm thuốc lá của quốc gia, cũng như chấm dứt tình trạng thả lỏng cho thị trường chợ đen hoành hành, giúp các cơ quan chức năng thực thi nghiêm minh các mức hình phạt cụ thể, xác đáng đối với các hành vi vi phạm pháp luật liên quan…/.