Cách mạng vật liệu xây dựng chống chịu biến đổi khí hậu
(ĐCSVN) – Trong thời đại biến đổi khí hậu và thiên tai gia tăng, việc tìm kiếm và phát triển các vật liệu xây dựng mới không chỉ là một xu thế mà còn là một yêu cầu thiết yếu. Các vật liệu xây dựng hiện đại phải đáp ứng được các tiêu chuẩn cao về độ bền và khả năng chịu lực để bảo vệ cơ sở hạ tầng và những người dân sống trong đó.
Một trong những thiên tai nghiêm trọng nhất ở Việt Nam là trận lũ lụt lịch sử xảy ra vào tháng 10 năm 2020 ở miền trung Việt Nam. Đợt mưa lũ này được coi là một trong những thảm họa tự nhiên tồi tệ nhất trong lịch sử gần đây của khu vực, gây ra tình trạng ngập lụt nghiêm trọng, mất điện, và phá hủy nhiều cơ sở hạ tầng cũng như ngôi nhà của người dân.
Trận lũ đã làm chết hơn 130 người, và hàng nghìn người khác mất đi nơi ở và tài sản của mình. Nhiều thị trấn và làng mạc bị cô lập hoàn toàn do đường sá bị ngập hoặc sạt lở, cắt đứt liên lạc và viện trợ từ bên ngoài. Nông dân chịu ảnh hưởng nặng nề khi mất trắng mùa màng, gia súc, và phải đối mặt với tình trạng thiếu lương thực trầm trọng. Sự kiện này không chỉ khiến cho người dân phải chịu đựng cảnh mất mát về vật chất mà còn gây ra nỗi đau tinh thần sâu sắc, khi nhiều gia đình mất đi người thân và không biết bắt đầu lại cuộc sống từ đâu. Sự kiện này cũng là một lời nhắc nhở mạnh mẽ về sự cần thiết phải có các biện pháp phòng ngừa và chuẩn bị tốt hơn cho các sự kiện thiên tai trong tương lai.
 |
| Lũ lụt nghiêm trọng ở miền trung năm 2020 (Nguồn: Internet) |
Minh chứng trên là rất cụ thể cho thấy việc xã hội cần cách mạng hơn nữa về vật liệu xây dựng bền bỉ, vững chắc, hỗ trợ chống thiên tai cho các vùng dễ xảy ra các vấn đề về thiên tai như miền trung hoặc miền tây. Các nhà khoa học và kỹ sư cần phát triển các vật liệu xây dựng mới bao gồm các thành phần cải tiến như bê tông siêu bền, thép chống gỉ và các polyme tiên tiến có khả năng tự phục hồi sau tổn thương đối với các hiện tượng như động đất, bão lớn và lũ lụt. Những đặc tính này không chỉ tăng cường sức chịu đựng của các công trình trước những tác động mạnh mẽ từ thiên nhiên mà còn kéo dài tuổi thọ của chúng, giảm chi phí bảo trì trong dài hạn.
Một ví dụ điển hình là cầu Golden Gate tại San Francisco, đã được cải tạo sử dụng các vật liệu chống động đất mới, giúp cầu này không chỉ đẹp mắt mà còn vô cùng bền vững trước các trận động đất. Các vật liệu này giúp cầu có khả năng "hấp thụ" các rung động, bảo vệ cấu trúc khỏi những hư hại nặng nề.
 |
| Thiết kế phòng chống thiên tai trên cây cầu Golden gate (Nguồn: Internet) |
Ngoài cầu Golden gate ra, nhiều toà nhà ở Nhật Bản cũng đã ứng dụng công nghệ vật liệu mới để chống chịu động đất, như Tokyo Skytree một trong những toà tháp cao nhất thế giới được trang bị công nghệ giảm chấn tiên tiến, Great Wall of Miyako (tường chống sóng thần),… Nhật Bản là một đất nước hứng chịu rất nhiều thiên tai trong những năm vừa qua chính vì thế mà họ đã học cách thích nghi với “lũ” nhờ vào những phát minh, thiết kế thông minh, tinh xảo, giảm thiểu thiệt hại trong các trường hợp thiên tai diễn ra bất ngờ.
 |
| Toà tháp Tokyo Skytree tại Nhật Bản ( Nguồn: Internet) |
Những công trình trên không chỉ vượt qua thử thách của thiên nhiên mà còn là minh chứng cho tiềm năng của công nghệ vật liệu mới. Dù đây là một sáng kiến vượt bậc, có thể giúp cho cuộc sống an sinh xã hội được an toàn tuy nhiên việc phát triển vật liệu mới vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức như chi phí cao, khó khăn trong quá trình sản xuất quy mô lớn và sự chậm trễ trong việc chấp nhận của thị trường xây dựng. Bòi vì việc thuyết phục các nhà quy hoạch và xây dựng áp dụng các vật liệu này cũng không phải là điều dễ dàng do sự thay đổi về mặt công nghệ và thiết kế.
 |
| Hình ảnh minh hoạ một công trình áp dụng vật liệu xây dựng mới |
Chính phủ có thể đưa ra trợ cấp hoặc ưu đãi thuế, và các khoản vay cho các công ty sản xuất hoặc sử dụng những vật liệu cải tiến này trong các dự án xây dựng của họ, đặc biệt là khuyến khích các bên xây dựng áp dụng ở các tỉnh miền tây và miền trung sẽ có những chính sách hết sức ưu đãi dành riêng cho vùng này. Điều này sẽ giúp bù đắp chi phí ban đầu cao hơn liên quan đến các vật liệu tiên phong. Việc triển khai các quy chuẩn xây dựng yêu cầu hoặc đặc biệt ủng hộ việc sử dụng các vật liệu chống thiên tai có thể thúc đẩy việc áp dụng chúng. Chính phủ cũng có thể hợp lý hóa các quy trình phê duyệt các vật liệu mới để tạo điều kiện hội nhập thị trường nhanh hơn.
Việc tăng cường tài trợ cho nghiên cứu về vật liệu chống thiên tai có thể mang lại những giải pháp mới và cải tiến. Quan hệ đối tác công-tư có thể đặc biệt hiệu quả trong việc tập hợp các nguồn lực và chuyên môn, và các chương trình đào tạo chuyên sâu cho các nhà thầu và kỹ sư là rất cần thiết. Ngoài ra, tăng cường hợp tác quốc tế trong nghiên cứu và phát triển cũng sẽ là chìa khóa để đạt được tiến bộ không chỉ ở một quốc gia mà ở quy mô toàn cầu. Việc tham gia vào các dự án xây dựng quốc tế có thể giúp chuyển giao kiến thức xuyên biên giới và giúp các ngành công nghiệp địa phương tiếp cận những thực tiễn tốt nhất toàn cầu về khả năng phục hồi sau thảm họa.
Khuyến khích sản xuất tại địa phương các nguyên liệu này có thể giảm chi phí và thúc đẩy nền kinh tế địa phương. Thuế nhập khẩu đối với vật liệu xây dựng truyền thống cũng có thể làm thay đổi cán cân đối với các vật liệu thay thế mới hơn, được sản xuất trong nước. Hỗ trợ phát triển các quy trình sản xuất có thể sản xuất những vật liệu này với chi phí thấp hơn và hiệu quả cao hơn là điều cần thiết để áp dụng rộng rãi. Hơn nữa, Các công ty bảo hiểm có thể đưa ra mức phí bảo hiểm thấp hơn cho các tòa nhà được xây dựng bằng vật liệu chống thiên tai, phản ánh rủi ro thấp hơn liên quan đến các tài sản đó.
Để thúc đẩy hiệu quả việc áp dụng và sử dụng rộng rãi các vật liệu xây dựng chống thiên tai, cần có một cách tiếp cận đa diện. Ngoài ra, những đổi mới trong quản lý và sản xuất chuỗi cung ứng, cùng với những nỗ lực phát triển thị trường chiến lược, là rất quan trọng. Những chiến lược kết hợp này sẽ không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho việc áp dụng các vật liệu cải tiến này mà còn góp phần đáng kể vào việc xây dựng các cộng đồng an toàn hơn, kiên cường hơn có khả năng chống chọi với thiên tai. Cách tiếp cận toàn diện này đảm bảo rằng các hoạt động xây dựng có khả năng chống chịu thảm họa trở thành tiêu chuẩn, bảo vệ cả cuộc sống và cơ sở hạ tầng trước các mối đe dọa trong tương lai.